آیا میان برکناری احمدضیامسعود و تعلیق غیر رسمی و اعلان ناشدۀ مقام دولتی جنرال دوستم به عنوان معاون اول ریاست جمهوری رابطه ای وجود دارد؟
آیا سرنوشت مشابه و مشترک نماینده رئیس جمهور در امور اصلاحات و معاون اول رئیس جمهور، به مرحلۀ جدید بازی امریکایی ها و روس ها در افغانستان بر می گردد؟
آیا اشرف غنی برکناری نمایندۀ خود را در امور اصلاحات و حکومتداری خوب با شریک سفرۀ قدرت خود رئیس اجرایی در میان گذاشته بود؟
تاثیرات برکناری احمدضیا مسعود در درون دولت و بروی بحران و جنگ جاری افغانستان چیست؟
آیا احمدضیا مسعود می تواند حکومت اشرف غنی را به چالش بکشاند و خواست های خود را بر او تحمیل کند؟
آیا جمعیت اسلامی که رئیس آن وزیر خارجه در کابینه اشرف غنی است از احمدضیا مسعود به عنوان معاون جمعیت حمایت خواهد کرد و در کنار او علیه رئیس جمهور غنی قرار خواهد گرفت؟ و . . . . . . . . . .
پاسخ های متفاوتی به این پرسش ها ارائه می شود. سرنوشت و موقعیت تقریباً مشابه و مشترک احمدضیا و جنرال دوستم به مرحلۀ جدید بازی روس ها و امریکایی ها در افغانستان یکی از این پاسخ ها است. در حالی که پیوند پیشین جنرال دوستم با روس ها، طرد او را از حاکمیت سیاسی در بازی جدید اجتناب ناپذیر می سازد، بر کناری احمدضیا مسعود نیز به این بازی رابط می گیرد. برخی منابع، طرح تشکیل شورای مجاهدین را از سوی موصوف در سفر او سال گذشته به ولایات شمال شرق بخشی از بازی روس ها میدانند.
آیا واقعاً چنین است و روس ها در این بازی بروی احمدضیا مسعود هزینه کردند؟
اگر این احتمال قرین به حقیقت باشد که شواهد درست و روشنی در مورد آن وجود ندارد، آیا صدور فرمان رئیس جمهور پس از ورود مشاور امنیت ملی ترامپ به کابل می تواند از مطالبات امریکایی ها باشد؟
برخی منابع فرمان برکناری احمدضیا مسعود را اراده و تصمیم اشرف غنی می دانند که حتی قرار بود این فرمان را هفت ماه قبل صادر کند، اما با مطالبۀ حنیف اتمر مشاور امنیت ملی، اعلان و اجرای آن فرمان را به تعویق انداخت.
صرف نظر از هر دلیل و عاملی که موجب برکناری احمدضیا مسعود از سوی رئیس جمهور غنی شده باشد، این برکناری قبل از همه مخالفان و ناراضیان داخلی را در جبهۀ خودی، از قصر سپیدار تا کاخ ولایت بلخ، راضی و خشنود ساخت؛ هر چند که هیچ نشانی از این ناخشنودی به ظهور نرسد.
در حالی که امروز احمدضیا مسعود واکنش خود را علی رغم ضعف و تناقض اظهاراتش در کنار بیرق جمعیت اسلامی و در واقع به عنوان معاون جمعیت به خبرنگاران بیان کرد، نکتۀ روشن آن است که ریاست و شورای رهبری جمعیت اسلامی او را در مخالفت با اشرف غنی و حکومتش یاری و همراهی نمی کنند. این ناهمراهی نه برای آن است که احمدضیا مسعود در انتخابات ریاست جمهوری بر خلاف رئیس و اکثریت شورای رهبری جمعیت به تیم رقیب و مخالف پیوست و حتی در کنار اشرف غنی و اعضای رهبری تیم تحول و تداوم، تیم اصلاحات و همگرایی مورد حمایت جمعیت اسلامی را، تیم دزدان و غارتگران خواند، بلکه جمعیت اسلامی فاقد دیدگاه منسجم و واحد، فاقد برنامه و استراتیژی و فاقد اراده و ظرفیت در این مورد است. احمدضیا مسعود نیز استراتیژی و ظرفیت چالش زا در برابر اشرف غنی و حکومت او را ندارد.