در روز های پسین، یک اثرعلمی- تحقیقی بسیار ارزنده و مفید دیگری نظرم را جلب نمود که این عنوان برجسته وهستی پذیر درپشتی این اثر، می درخشد:" مشکلات کمبود آب درشهر کابل – اهمیت احیای کاریزها در افغانستان".
این کتاب در سایت گفتمان دیموکراسی در دریچۀ کتابها تحت لینک ذیل قابل دریافت است:
http://www.goftaman.com/images/books/roostai-rafiqpoor.pdf
دو شخصیت علمی و دلسوز میهن عزیزمان (آقایان داکترعبدالحنان روستائی وداکترمحمد داود رفیق پور) بمثابۀ نویسنده و مؤلف این اثر، با همدلی و همکاری تمام دست بهم داده و چنین کتاب علمی – تحقیقی پیرامون مسایل مربوط به آب، این مایۀ حیات به روی کرۀ زمین و نیز کمبود وخطرات ناشی از وجود چنین نعمت بزرگ درکابل (قلب افغانستان) را به بررسی گرفته اند.
من که داکترحنان روستائی، نویسندۀ این کتاب ذی قیمت را از پنجاه سال قبل بدینسو می شناسم، اطمینان داشتم و دارم که با اندوخته های فکری - مبارزاتی و عشق سرشاری که به آبادانی میهن گرامی ما دارد، می توانست و می تواند دراین ساحت مهم زندگی مردم بینوای افغانستان، چنین اثر وزین و به درد بخور را خلق نماید. بخصوص وقتی شخصیت توانمند دیگری چون داکتر محمد داود رفیق پور با وی تلاش باهمی انجام داده باشد، مسلماً ارزش و مؤثریت کتاب را بالا می برد.
مادام که چندی قبل نبشتۀ دگری از داکترروستائی را تحت عنوان "امکانات انکشاف اقتصادی بدخشان" روی وبسایت وزین " گفتمان دموکراسی برای افغانستان" مرورنمودم، آنرا درهمان موقع، چنان ارزنده و مفید و قابل استفاده دانستم که طی نگارشی متذکر شدم که مقامهای مسؤول مربوط به دولت افغانستان بایستی از متن و محتوای عالمانه و مسلکی آن غرض رفع مشاکل اقتصادی مردم بدخشان استفادۀ اعظمی بعمل آورند.
اکنون که اثر دوصد صفحه یی حاضر را بحیث دنباله و مکملۀ همان نوشتۀ قبلی و اما با کاوشهای بیشتر و عمیقتر و نشان دادن راههای رفع معضلۀ آب درکابل را میخوانم، با جرآت می توانم بگویم که منسوبین وزارت زراعت، آب و انرژی، معادن و پطرولیم، شهرسازی و شاروالی کابل هرگاه بخواهند واقعاً کاری برای اهالی چند میلیونی کابل، این قلب تپندۀ کشورانجام دهند، بایستی حتماً از رهنمایی های علمی و تحقیقی این اثر گرانبها استفاده بعمل آورند. همچنان دانشگاه کابل باید مطالب کتاب را شامل نصاب آموزشی دانشکده های مربوطه سازند.
برای آنکه ارزش و اهمیت کتاب مورد نظر بیشتر روشن گردد، اینک در اینجا، چند عنوان را که روی هریک ازآنها بحث و بررسی دقیق و اکادمیک صورت گرفته است، بیان میدارم:
1. کمبود آب درسطح جهان وافغانستان
• کمبود آب درشهر کابل
• منابع آب کابل
• خطا هایی که در مورد آبهای رویزمینی و زیر زمینی کابل رخ داده اند
• خشکاندن کول ها
• آلوده گی آبهای کابل
• عوامل کمبود آب درکابل
• و بالاخره، راههای حل کمبود آب در شهر کابل.
در بخش دوم این کتاب، بازهم موضوع کاریزها، تاریخچۀ آنها، کاربرد طولانی و مؤثریت آنها در اقتصاد کشور مورد بحث دقیق قرارداده شده است که خواندن و دانستن آن نه تنها برای دهقانان و زمین داران، بلکه برای همۀ مردم ما و بخصوص برای مسؤولان دولتی خیلی ها مهم، جالب و مورد توجه می باشد.
وقتی این پاراگراف مهم تحت عنوان " سخنی براهمیت آب" را دربخش نخست کتاب می خوانیم، بدون تردید یکبار دیگر به ارزش حیاتی موضوع پی برده، مو بر اندام مان راست میشود: " ... تغیرات اقلیم، خشک سالیهای اخیر، افزایش نفوس و استفادۀ فراوان و نادرست از منابع آبهای رویزمینی و مخصوصاً آبهای زیرزمینی، بخاطر نوشیدن، زراعت، صنعت و مقاصد دگر، باعث فروکاست سطح آبهای زیر زمینی و خشکیدن بیشتر از 50 درصد چاهها، ارهتها و کاریزها گردیده. مضاف برین، بنابر بی توجهی های مردم و حکومت، منابع آبهای رویزمینی و زیرزمینی شهر کابل بر اثر نفوذ فضلابها و الحاق انواع کثافات با مواد کمیاوی و بیولوجیک آلوده و موجب مریضی های مختلفی گردیده اند."
اینجاست که ارزش کارعلمی – تحقیقی دو تن ازمحققان عزیزمان (دکترروستانی وداکتر رفیق پور) و خوانش آن اهمیت بزرگی می یابد، درعین حالیکه خواننده و پژوهنده بدون تردید متوجه بزرگترین معضلۀ هستی کابل نشینان نیز می گردد. روی همین ملحوظ است که ما، هم بایستی ازتلاشهای علمی و قلمی دو شخصیت اکادمیک کشورعزیزمان قدردانی بعمل بیاوریم و هم مسؤولین و منسوبین دولتی را متوجه رفع کمبود چنین یک معضلۀ حیاتی سازیم.
من با جرآت میتوانم بگویم که هرگاه چنین یک تحقیق دقیق، مفید و عالمانه، آنهم درچنین یک بخش فوق العاده مهم جامعۀ انسانی در کشورهای دیگر جهان صورت گرفته و همچو یک اثر با ارزش بچاپ برسد، هم از نویسنده و مؤلف آن به وجه شایسته یی تقدیر بعمل می آید و هم مقام های مسؤول، ازمزایای چنین یک اثرگران ارج بگونۀ بایسته استفاده می نمایند. دیده شود که کرسی نشینان افغانستان خراب آباد دراین زمینه چه خواهند کرد؟
من درحالیکه چاپ و نشر این اثر مهم را برای دوست گرانمایه ام داکترعبدالحنان روستائی و دانشمند محترم جناب داکتر داود رفیق پورصمیمانه تبریک عرض میکنم، برایشان در راه کاوشهای بیشتر علمی بخاطر رسیدن افغانستان به مراحل رفاه و ترقی توفیقات مزید می طلبم. (پایان)