امضای توفقنامۀ استراتژیک میان هند و افغانستانآنچ ه دراین میان، بیش ازپیش موجباتِ کین توزی و نگرانی مقام های پاکستانی را فراهم آورد، سفر حامد کرزی رییس جمهورافغانستان به هند و امضای توافقنامۀ استراتژیک میان دوکشور بود
پیکارپامیر
وقایع افغانستان از 2001 تا 2014 میلادی
(بخش 69)
امضای توفقنامۀ استراتژیک میان هند و افغانستان
آنچه دراین میان، بیش ازپیش موجباتِ کین توزی و نگرانی مقام های پاکستانی را فراهم آورد، سفر حامد کرزی رییس جمهورافغانستان به هند و امضای توافقنامۀ استراتژیک میان دوکشور بود که در ماه میزان سال 1390 خورشیدی صورت پذیرفت. درمتنِ توافقنامه، موضوعاتی ازقبیل مبارزۀ مشترک علیه تروریسم و افراط گرایی، جرایمِ سازمان یافته، قاچاقِ موادِ مخدر، انسدادِ پول در بانکهایی که قاچاقبران سرمایه گزاری میکنند، و نیز، همکاریهای درازمدت دربخشهای معارف، صحت، ساختمانی، زراعت وغیره گنجانیده شده بود. پاکستان بعنوانِ رژیم طماع و کشورهمسایۀ افغانستان، هیچگاه نخواسته و نمیخواهد افغانستان با هند روابط صمیمانه داشته باشد.
درحالیکه کشورهند، بخاطررقابتی که با حکومت پاکستان دارد، میتواند کمُکهای مؤثری برای افغانستان انجام دهد. چنانکه آن کشور در دهۀ اولِ دوهزار و یک ( پس ازسقوطِ امارتِ طالبان)، پروژه های مفیدی را درافغانستان روی دست گرفته و قرارِآمارِ منتشر شده، ازسال 2001 تا 2011 میلادی، مجموعاً مبلغ دوملیارد دالردرجهتِ بسر رسانیدنِ پروژه های راه سازی، کلینک سازی، معارف و غیره در افغانستان بمصرف رسا نیده است
چون ازیکطرف هندوستان یک کشوربزرگ و رو به رشد درمنطقه است و ازسوی دیگر، نظامیانِ پاکستانی با آن درتخاصمِ شدید قرارداشته و با تمامِ قوا تلاش داشتند و دارند تا از نزدیکی سیاسی – اقتصادی و فرهنگی دو مملکت (هند و افغانستان) جلو گیری بعمل آورند و نیز، بخاطرِآنکه نقشِ هندوستان در روندِ دو باره سازی و آیندۀ افغانستان و سایرِ کشورهای منطقه بسیارمهم است، بنابرآن، بیجا نخواهد بود هرگاه متنِ کاملِ موافقتنامۀ همکاری استراتژیک میان افغانستان و هندوستان را دراینجا درج نمایم:
" پس از مقدمه ی معمول :
اصول عمومی
1-این موافقت نامه، روابط چند وجهی میان دو کشور را بر مبنای تفاهم و اعتماد بلند مدت متقابل میان طرفین، هم در حیطه دو جانبه و هم در عرصه ی بین المللی، به سطوح عالی تر ارتقا میدهد.
2- همکاری استراتژیک میان طرفین بر اصول ِحاکمیت، برابری، تمامیتِ ارضی دول، عدم مداخله در امورِ داخلی یکدیگر، احترام و منافع متقابل بنیان گذاشته شده است .
3- همکاری استراتژیک میان طرفین، علیه هیچ دولت دیگر و یا گروهی از دولت ها نیست
همکاریهای سیاسی و امنیتی :
1-طرفین در رابطه به تعامل در همکاریهای نزدیکِ سیاسی و در این ارتباط، ایجاد ِمیکانیزم برای مشورت های منظمِ دوجانبه درعرصه های سیاسی و روابط خارجی موافقت مینمایند. مشورت های سیاسی را وزارت های امور خارجه ی دو کشور رهبری کرده و حد اقل سالی یکبارشاملِ مذاکرات درسطح سران میگردد.
2- طرفین موافقت مینمایند تا در سازمان ملل متحد و سایر مجامع بین المللی، منطقه ای و چند جانبه با یکدیگر مشوره و همکاری کنند. این همکاری ها به هدف ِتأثیر گذاری بر اتخاذِ تصامیم در این مجامع در راستای منافع دوکشور خواهد بود. همکاری در سازمان ملل متحد و مجامع چند جانبه موارد ذیل را شامل میگردد:
الف) ابتکاراتِ مشترک در مورد مسایل ِکلیدی منطقه ای و بین المللی
ب) حمایت از اصلاحات و گسترده شدنِ شورای امنیت ملل متحد به شمول ِکسبِ کرسی دایم برای هند در شورای امنیت.
3- طرفین موافقت مینمایند تا گفت و گوهای استراتژیک را به منظورِایجادِ یک چهارچوب برای همکاری در عرصه ی امنیت ملی به راه اندازند. این گفت و گو ها توسط مشاوران امنیت ملی دو کشور رهبری میگرددو شامل مشورت های منظم و تشریک مساعی به هدفِ تقویتِ صلح و امنیتِ منطقوی میشود.
4- همکاریهای امنیتی بین طرفین به هدفِ تقویتِ تلاش های مشترک و جداگانه در مبارزه علیه تروریسم بین المللی، جرایم سازمان یافته، قاچاقِ موادِ مخدر، پول شویی و دیگر جرایم صورت میگیرد.
5- هند براساس تفاهم متقابل، موافق به همکاری در زمینه های آموزشی، تجهیزی و برنامه های ارتقای ظرفیت نیرو های ملی امنیت افغانستان میباشد.
همکاریهای اقتصادی و تجارتی:
طرفین به تقویت و توسعه ی همکاری در بخش های تجارتی، اقتصادی، علمی و تکنالوجیک متعهد بوده و همچنین با نگاه به تجارت و اقتصادِ در حال گسترش، به تقویتِ همکاری میان سایر ارگانهایی که از بخش های تجارتی و صنعتی نمایند گی میکنند، متعهد میباشند.
2- طرفین به منظورِ انکشافِ پایدارِافغانستان و گسترشِ وابستگی های متقابلِ اقتصادی میان دو کشور، تعهد مینمایند تا درتعمیق و تنوع بخشیدن به همکاری های خود درساحاتی چون زراعت، انکشافِ دهات، استخراج معادن، صنعت، انرژی، تکنالوجی معلوماتی، ارتباطات، ترانسپورت، بشمولِ هوانوردی مُلکی و سایر عرصه هایی که ممکن است، طرفین روی آن توافق داشته باشند، اقدام نمایند.
3- طرفین موافقت مینمایند تا گامهای موثری را برای ایجاد فضای مساعد جهت ارتقای تجارت وسرمایه گزاری ایجاد کنند. این گام ها میتواند شامل موارد ذیل باشد:
الف)افزایش حمایت از سرمایه گذاری:
ب) ساده سازی امورِ گمرکات و سایر طرزالعمل های مربوطه، افزایش تلاش در رفع موانع غیر تعرفه ای و کاهشِ تدریجی موانع تعرفه ای.
ج) همکاری درجهت ایجادِ خدماتِ حمل و نقل هوایی به منظور تشویقِ روابط تجارتی.
د) همکاری در عرصه های بانکداری و مالی و بهبود ِتسهیلات بیمه و قروض
ه) افزایش همکاری وهمآهنگی در نهاد های بین المللی تجارتی ، اقتصادی و مالی
4) طرفین در یک چشم اندازِ بلند مدت، میکانیزم های مؤثری را برای دستیابی به توسعه ی پایدارِ تجارت و روابط اقتصادی دو جانبه ایجاد خواهند نمود تا تعامل میان نهاد های افغانی و هند ی تأمین شود. اقداماتِ مشخص شامل موارد ذیل خواهد بود:
الف) تشویقِ تماسهای منطقوی/ ولایتی در دو کشور به منظورِ گسترشِ تجارت، اقتصاد و همکاری های فرهنگی.
ب) تفویض ِصلاحیت به نهاد های ذی ربط ِ دو کشور به منظورِ تلاشِ مشترک برای یافتنِ امکانات جهت نظم دهی به تجارت ِمنطقوی در همکاری با دول ثالث.
ج) ارتقای بیشتر کیفیتِ امتعه و توان ِرقابتِ بین المللی کالا های دو کشور به وسیله افزایشِ همکاری میان مؤسسات تضمین کیفیت و استندر سازی و استفاده از تکنالوجی های معاصر.
د) تشویق همکاریهای وسیع تر میان اتاق های تجارت و صنایع دو کشور.
5- طرفین با درکِ این که همکاریهای اقتصادی منطقوی یک امرِ حیاتی در تأمین ِرفاهِ اقتصادی آینده هر ملت محسوب میشود، موافقت مینمایند تا هم به صورت دو جانبه و هم از طریق سازمان های منطقوی به منظور ارتقای همکاری های اقتصادی منطقوی با یکدیگر همیاری نمایند. همکاری های اقتصادی منطقوی باید:
الف) به ظهورِ افغانستان به مثابه محراقِ تجارت، ترانسپورت و انتقال ِانرژی که وصل کننده ی آسیای مرکزی وجنوبی است و روابط ِآزاد و نا محدودِ ترانسپورتی و ترانزیتی را میسر میسازد، منتج شود.
ب) برانکشاف پروژه های زیر بنایی منطقوی تمرکز نماید
ج) تأمینِ پیوند و ادغامِ اقتصادِ افغانستان را با اقتصادِ جنوبِ آسیا و اقتصادِ جهانی از طریقِ گشایش ِبازار ها برای امتعه تولیدی افغانستان و هند، به توجه به منافع متقابل، تسهیل نماید
د) همکاریهای منطقوی را در چهارچوبِ سازمان سارک که هردو کشور عضویت آنرا دارند، تقویت ببخشند.
آموزش و ظرفیت سازی :
1-کشورهند به منظورِ تأمین ِانکشافِ دراز مدت و پایدارِ افغانستان و بر حسب کمُک های سخاوتمندانه ی موجوده، خود را متعهد میداند تا کمُکهای خود را در انکشاف و ظرفیت سازی در افغانستان ادامه دهد.
الف) این کمُکها بر علاوه ی سایر عرصه ها و با انعکاسِاولویت های افغانستان، در ساحات زراعتی، معادن و صحت متمرکز خواهد بود
ب) کشورهند همچنین خود را در توسعه ی بیشتر پروژه های انکشافی کوچک درساحاتِ دور افتاده و ساحاتِ روستایی متعهد میداند.
2- طرفین موافقت نمودند تا روابط نهادین میان حکومت های شان را از طریق تشویق همکاری میان وزارتها و ارگانهای طرفین ایجاد نمایند.جانبِ هند تجاربِ سیستم های نهادی، اداری، سیاسی و اقتصادی خویش را بمثابه مرجعی که افغانستان میتواند مطالعه کرده و ازآن در روشنی نیازها و واقعیت های خویش بهره بگیرد، ارایه خواهد کرد.
3- جانبِ هند درچهارچوب ِبرنامۀ بورسیه های سالانه برای افغانستان که خیلی موفقانه پیش رفته و بر مبنای استراتژی وسیع حمایت از تحصیلاتِ عالی در افغانستان استواراست، گسترشِ تعلمیات و فرصت های آموزشی در هند را از طریق ِبورس های ( آی سی سی آر) و ( آی تی ای سی) وبرنامه های هزینه شده ی چند جانبه، تداوم خواهد بخشید.
الف) به منظورِ رفعِ نیازمندی های افغانستان، هندوستان، راه های ممکن را جهتِ توسعه برنامه های تحصیلی در مؤسسات ِتحصیلات عالی آن کشور در بخش های طبابت، انجنیری و اداره، جُست و جو خواهند نمود.
4- هند درچهارچوبِ حمایت از ظرفیت سازی در حکومت افغانستان، به فراهم سازی برنامه های آموزشی، تخنیکی و سایرِ حمایت های ظرفیت سازی در بخش های مختلفِ حکومت، به شمولِ قوای اجراییه، قضاییه و مقننه ادامه خواهد داد.
5- هند در پاسخ به نیازِ افغانستان به تقویتِ حکومت و اداره در سطوحِ ملی و فراملی، تجاربِ خویش را در عرصه ی حکومت داری در سطح ملی، ایالتی، ولسوالی و اداراتِ محلی و همچنین کمُک ِ تخنیکی برای ایجادِ سیستمِ دایمی و مسلکی خدمات ِمُلکی که با واقعیت های افغانستان متناسب باشد، ارایه مینماید.
عرصه های اجتماعی، فرهنگی، جامعه مدنی و ارتباطات ِ مردم با مردم:
به ادامه ی تلاش ها در راستای گسترشِ بیشترِ روابط ِموجود میان مردمانِ دو کشور، طرفین در نظر دارند تا تعامل و تبادله میان پارلمانها، رسانه ها، زنان، جوانان، ساحاتِ ورزشی، علمی، فرهنگی و شخصیت های فکری و دینی را بیشتر توسعه دهند.
2- طرفین از طریقِ بنیادِ هند – افغانستان ، با تمرکزِ بیشتر روی هنر، ادبیات، شعر و غیره، رشدِ روابط اجتماعی و فرهنگی را جُست و جو نموده و شناسایی دست آوردها و میراث فرهنگی میان جانبین را گسترش میدهند.
3- طرفین مبادله ی بیشتر میان سازمان های رسانه ای را در چوکاتِ فعالیت رسانه ای آزاد و مستقل، در کشور های خویش تشویق و ارتقا میبخشند.
4- طرفین برای اعتلای جایگاهِ زنان و حقوق و تعلمیاتِ آنها و همچنین برای بهبودِ وضعیت ِ اقشارِ فقیر و ضعیف تر در جوارِ شان، فعالیت خواهند کرد.
5- طرفین برای تشویق و گسترشِ تعامل و آمد و شدِ قانونی میان مردمانِ دو کشور، موافقت مینمایند تا قواعد و مقرراتِ سفر برای اتباع دو کشور را آسان نمایند . طرفین قصد دارند تا :
الف) مبادلات ِ توریستی و همکاری میان سازمان های توریستی در دو کشور را ارتقا دهند.
ب) موافقت نامه های خواهد خواندگی میان شهر ها، ولایات، ایالات دو کشور را تشویق نمایند
6- طرفین برای تسهیلِ قضایای حقوقی که اتباعِ یک کشور درکشور دیگر در آن درگیر میباشند، تلاش خواهند کرد تا به توافقاتی مبنی برهمکاری حقوقی متقابل در موضوعات ِمدنی و جزایی دست یابند.
7- جهت ِرشد ِروابط میان جوامع مدنی به ویژه فراهم آوری زمینه تبادلات فکری بین دو کشور، طرفین قصدِ تأسیسِ " میزِ مدور افغانستان – هند " که مرکب از شخصیت های برجسته به نمایندگی از عرصه های مختلف باشند را دارند.
8- طرفین موافقت مینمایند تا همکاری و مبادله در ساحه ی ورزش را ارتقا دهند.
9- طرفین موافقت میکنند تا از تجاربِ یکدیگر درخصوصِ ارزشها و نهاد های دموکراسی که در بر دارنده ی مشارکت، توزیع و تفویضِ قدرت، روابط میان مرکز و ولایات / ایالات، اصلاحاتِ سیستم های انتخاباتی و غیره میباشد، بیاموزند و این تجارب را میان یکدیگر به اشتراک بگذارند.
10- طرفین موافقت مینمایند تا مبادلات میان پارلمانی بین دو کشور را از طریق سازماندهی دیدارهای هیات های پارلمانی و بر قرار گروه های دوستی پارلمانی در دو کشور ایجاد نمایند.
چگونگی اجرای موافقت نامه :
این همکاری استراتژیک در چهارچوبِ یک شورای همکاری که توسط وزرای خارجه دو کشور رهبری میشود، تطبیق و اجرا خواهد شد. این شورا سالانه تشکیل جلسه خواهد داد.
2- این شورا مرکب ازگروه های کاری مشترکِ جداگانه در خصوصِ مشورت های سیاسی و امنیتی ، همکاری های تجاری و اقتصادی، آموزش و ارتقای ظرفیت و مسایلِ اجتماعی، فرهنگی و جامعه مدنی است که شامل نمایند گانِ عالی رتبه مقاماتِ وزارت های مربوط میشود.
3- به محض ایجادِ میکانیزم های موجود، گفت و گو میان طرفین در شورای مذکور مدغم خواهند شد.
نتیجه : جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری هند، با تأکیدِ مجدد بر یکی از موادِ اساسی و ماندگار معاهده ی دوستی میان حکومت هند و حکومت شاهی وقت افغانستان، مؤرخ 14 جدی 1328( 4جنوری 1950) که چنین مشعر است : " صلح و دوستی جاوید میان دو حکومت که برای حفظ و بسطِ روابط ِقلبی موجود میان مردمانِ کشورشان خواهند کوشید، میبایست تحقق یابد" ، در راستای این همکاری به پیش میروند.
این موافقتنامه بتاریخ 13 میزان 1390 (4 اکتوبر 2011) در دو نسخه اصلی که هر یک به زبان های هندی، پشتو، دری و انگلیسی میباشد، در دهلی جدید به امضا رسید.
رییس جمهوری افغانستان صدراعظم جمهوری هند "
(ادامه دارد)