این دیدار در مورد "امریکا اول" بود
نویسنده: بهادرا کومار
منبع: اندین پنچ لاین ۲۲ می
مترجم: رسول رحیم
حکومت عربستان سعودی سخنرانی دونالد ترامپ در "همایش سران عربی- اسلامی-امریکائی"، برگزار شده در ریاض را، در ۲۱ ام ماه می به خوبی پیش بینی نکرده بود.
درست یک روز پیش از آن سرخط همه رسانه های جهان در مورد حادثه منحصر به فرد در خاور میانه مسلمان، یعنی انتخابات آزاد و منصفانه در ایران بود که حسن روحانی رئیس جمهور معتدل و اصلاح طلب را قادر گردانید تا آن رقیبش را شکست بدهد که غالباً نماینده دستگاه مذهبی شمرده می شد.
ترامپ این نابرازندگی موقعیت خود را در خواهد یافت. او مجبور بود تا سپاسگزاری اش را به میزبان سعودی اش نشان بدهد که اعطای ۳۵۰ میلیارد دالر امریکائی را برای اقتصاد ایالات متحد امریکا پیشکش نموده بود، تا صدها هزار مشغله برای مردم امریکا ایجاد کند. از جانب دیگر از وی انتظار برده می شد تا ایران را که ادعا می شود یک و یگانه کشور دموکراتیک در خلیج فارس است، تقبیح و تمسخر کند.
ترامپ گفتارش را با این حداقل تقلیل ناپذیر در رابطه با ایران پایان داد:
• اما هیچ مباحثه ای در مورد از بین بردن خطر این تروریسم کامل نخواهد بود مگر آنکه به حکومتی اشارت گردد که به تروریست ها هر سه عامل یعنی پناهگاه محفوظ، حمایت مالی و حیثیت اجتماعی می دهد که برای سرباز گیری لازم است. یک رژیم مسوول اینهمه بی ثباتی در منطقه است. معلومست که من از رژیم ایران سخن می گویم. از لبنان تا به عراق و تا یمن، ایران تروریستها، ملیشه ها و سائر گروه های افراطی را که ویرانی و اغتشاش را در منطقه گسترش می دهند، تمویل کرده، تسلیح نموده و آموزش می دهد. از دهها سال به اینسو ایران آتش منازعات مذهبی و ترور را مشتعل ساخته است.
• (ایران) حکومتی است که علناً از کشتار جمعی سخن به میان می آورد، محو اسرائیل را اعلام می دارد، مرگ امریکا و نابودی بسیاری رهبران و کشورهائی را می خواهد که در این اتاق هستند.یکی از مداخلات بسیار غم انگیز و بی ثبات کننده ایران در سوریه بوده است. اسد که توسط ایران تقویت می گردد، جرایم ناگفتنی ای را مرتکب شده است... قربانیان رنجهای طولانی رژیم ایران، خود مردمش اند. ایران یک تاریخ و فرهنگ غنی دارد، اما مردم ایران به علل دنبال کردن بی پروای جنگ و ترور توسط رهبران شان متحمل مشقت و نومیدی شده اند.
• تا زمانی که رژیم ایران تصمیم بگیرد یک شریک صلح باشد، همه ملل با وجدان باید باهم یکجا کار کنند تا ایران را منزوی گردانند، مانع آن گردند که تروریسم را تمویل کند و برای روزی دعا نمایند که مردم ایران یک حکومت عادل و صالح سزاوار شان را داشته باشند.
در پایان روز، ترامپ از سیاستی حمایت کرد که ایران «منزوی» گردد و « برای روزی دعا نمود» که ایران به یک هم پیمان مورد قبول مبدل گردد .کدام میلی برای تقابل و یا حمله بر ایران نبود.هرگاه محک و برهانی مطرح باشد، به سخنرانی مشهور جورج دبلیو بوش در سال ۲۰۰۲ مراجعه شود که ایران را « محور شر» خوانده بود.
مسلماً به اصطلاح "اعلامیه ریاض" که روز یکشنبه، بعد از نشست سران ۵۰ کشور عربی- اسلامی- امریکائی انتشار یافت، در رابطه با ایران دارای زبان خشن تر می باشد. اما این در اساس یک سند عربستان سعودی است که پیش نویس آن توسط خود این رژیم تهیه شده است و امتیازات ویژه یک کشور میزبان را اِعمال می کند. به هیچ صورت این اعلامیه ای نیست که سیاست ایالات متحد امریکا و یا دولتمردان ۴۸ کشور دیگر، به شمول مصر، پاکستان، عمان و غیره را بازتاب دهد که در ریاض اجتماع کرده بودند.
به عین ترتیب از اظهارات خویشتندارانه و به طور مشهود معتدل ریکس تیلرسن وزیر خارجه ایالات متحد امریکا در دو کنفرانس مطبوعاتی مشترک با عدل عبدالجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی معلوم بود که اداره ترامپ احتیاط می نماید تا تنشها با ایران را افزایش ندهد. جبیر سم پاشی می کرد، اما تیلرسن فقط گوش می داد. جالب اینست که تیلرسن در اعلامیه ای که در ارتباط با تروریسم تهیه کرده بود، به ایران حتی اشارت نکرده است. بخش "اوپراتیفی" یا تاکتیکی اظهارات تیلرسن را در قسمت پرسش و پاسخ می توان اینگونه باز تولید نمود:
• ما از نزدیک تلاشهای مان را در شکل اینکه چه گونه با افراط گرائی ایران مقابله نمائیم، هم آهنگ می گردانیم... به ویژه در بخش حمایت ایران از جنگجویان خارجی... حمایت از ملیشه هایش، نه تنها دریمن، بلکه همچنان در عراق و سوریه. ما با دقت از هرسو هم آهنگ می سازیم که توافق هسته ئی چه گونه به نظر می رسد.
• آنچه من امیدوارم اینست که روحانی اکنون یک دور تازه ریاست جمهوری در پیش رو دارد و او از این دور برای از بین بردن شبکه تروریسم، از بین بردن منابع مالی آن شبکه تروریستی و از بین بردن جذب نفرات و تجهیزات و همه چیزهائی استفاده کند که آن ها برای این نیروهای بی ثبات سازنده در منطقه فراهم می کنند. این چیزیست که ما امیدواریم او انجام دهد. ما همچنان امیدواریم که او به آزمایش موشکهای بالستیک ایران پایان بدهد. ما همچنان امیدواریم که او حق آزادی ایرانی ها را اعاده کند.اینها چیزهائی اند که ما امیدواریم انتخابات به ارمغان آورد. من نمی خواهم در مورد انتظاراتم اظهار نظر کنم. اما می توانیم امیدوار باشیم که هرگاه روحانی می خواهد مناسبات ایران را با بقیه جهان تغییر بدهد، اینها چیزهائی اند که می تواند انجام بدهد.
• چنین است امیدواری ما. ما یک رهبری جدید و یا رهبری تجدید شده در آغاز یک دور دیگر کار در ایران داریم. آنها شروع به ارزیابی خواهند نمود که از این رفتار چه عاید شان شده است و آن ها بیشتر راه شان را در جایگاهی سراغ خواهند نمود که ایران از نگاه تاریخی از آن برخوردار بوده است و آن عبارتست از روابط نیک با همسایگان. و این همان جایگاهیست که ما نیز امیدواریم آن را بازیابند. در عین زمان ما به اقدامات عملی مان ادامه می دهیم تا به ایران تصریح نمائیم که در صورت قابل قبول نبودن رفتار شان، ما به تحریم ها متوسل می شویم و ما همچنان به اقدامات مان جهت ترغیب دیگران به عمل کردن در جامعه جهانی ادامه می دهیم تا ایران بداند که غیر قابل قبول است. بنابراین، ما با ایران هم در جبهه تحریمهای اقتصادی می پردازیم ، و همچنان ما با ایران همراه با این کشورها می پردازیم که تصمیم گرفته اند حضور شان را از لحاظ نظامی به اثبات برسانند.
درکل، تیلرسن رئوس سیاست اداره اوباما را در مورد ایران تکرار کرد. یعنی با آنکه گفته می شد "همه گزینه ها در روی میز اند"، نه خطر جنگ وجود داشت، نه خطر تغییر رژیم و نه استراتژی مهار کردن. برعکس تاکید ظریفی بر شرایط تعامل با ایران در یک روز مبادا، در یک آینده قابل پیش بینی می شد.
پس از آن تیلرسن حرف عجیبی گفت. آنچه در پائین می آید پاسخ وی به یک خبرنگار است که پرسید:« آیا شما گاهی تیلفون را خواهید برداشت تا با وزیر خارجه ایران گپ بزنید؟ آیا شما دیپلوماسی با ایران را رد می کنید؟»
• خوب، در مورد اینکه آیا من گاهی تیلفون را برداشته ام، ( باید گفت که ) من هیچ گاه تیلفونم را به روی کسی نبسته ام که بخواهد صحبت کند و یا اینکه مکالمه سودمند داشته باشد. در حال حاضر من برنامه ای برای صحبت تیلفونی با همتای ایرانیم ندارم، اگرچه به احتمال زیاد، ما در موقع مناسب صحبت خواهیم کرد.
تیلرسن به طور موثری گفت که ایالات متحد امریکا امیدوار است با ایران «با احتمال زیاد» تعامل داشته باشد. اظهار چنین مطلبی و آنهم از ریاض امر کوچکی نیست. این درحالیست که هرگاه ما نتایج همایش ریاض را جمع بندی کنیم، یک بازدید فوق العاده موفقانه ترامپ به منظور دنبال کردن دوکتورین اش دایر بر «امریکا اول» بوده است.
معلومست که مناسبات ایالات متحد امریکا و ایران آگنده از مشکلات زیادی باقی می ماند. اما چهار سال در سیاست زمان طولانی است، هم ترامپ و هم روحانی وقت زیادی در اختیار شان دارند. می توان پیش بینی کرد که نهران به قدرت کافی زرنگ خواهد بود تا نبض ریاض را در یابد و و مطابق به آن نقشه راه را در برخورد با اداره ترامپ طراحی کند.
سخنرانی بوش در مورد «محور شر» در سال 2002 را فراموش نکنید، با وجود آن واشنگتن و تهران قبلاً در حوالی سال 2005 در عراق رقص آرام (والس) را در یک تشبث هم آهنگ شده برای توانمند گردانیدن شیعیان در آن کشور به راه انداخته بودند. هم ایالات متحد امریکا و هم ایران قوانین مروج در صحنه و "خطوط قرمز" را در عراق می شناختند و در همزیستی و منافع متقابل باهم، آن را وسیعاً رعایت می کردند. واقعاً در سیاست معاصر این یک مورد استثنائی است.
واقعیت اساسی اینست که ایالات متحد امریکا امروز بدون همکاری ایران کار زیادی در جنگ علیه "دولت اسلامی" یا داعش، القاعده و سائر گروه های افراطی در عراق و سوریه نمی تواند. باید مطمئن بود که تنه زدن های زیادی برای کسب امتیاز در قلمروی و یا نفوذ وجود خواهد داشت، اما در قطعه و یا ورق بازی، تخاصم میان ایالات متحد امریکا و ایران وجود ندارد. هیچ جناحی بدان متوسل نمی شود.