نگاهی به احزاب بنیاد گرای اسلامی در آسیای میانه
تحلیلگرانِ سیاسی گفتند که "حزبِ اسلامی ترکستان" یاجنبشِ جدایی طلبِ ترکستانِ شرقی و همچنان، "حزبِ حرکتِ اسلامی ازبکستان" به رهبری
"طاهریولداش" و " جمعه نمگانی" که درسال 1998م ایجاد شد، تا آنجا که برضد روسیه وحکومت های تابع آن برزمند ومنافع غرب را تأمین نمایند، موردِ توجه وحمایتِ امریکا خواهند بود. نام " حزبِ حرکتِ اسلامی ازبکستان" درسال 2001م به " حزب التحریر" تغییرداده شد که علی رغم فرود و فرازِ زمانی، هنوزهم به نفع گروه طالبان و القاعده درمنطقه و بخصوص درمناطقِ شمالِ افغانستان فعال هستند. تنها اسلامیست های تاجکستان، تحتِ نام " حزبِ نهضتِ اسلامی تاجیکستان " که مؤسسِ آن شخصی بنام ملامحمد رستموف هندوستانی بوده و بعداً سید عبدالله نوری به رهبری آن رسید، پس از زد و خورد های خونینِ سال های (1991-1997م) علیه حکومتِ " امام علی رحمانوف"، بالاخره به پای میزِ مذاکره نشستند و روی یک آتش بس به توافق رسیدند که تاکنون ادامه دارد. تذکرِ این نکته لازم است که حزبِ نهضتِ اسلامی تاجیکستان، پس ازانجامِ مذاکرات و برقراری آتش بس با نیروهای دولتی، با پذیرشِ نظامِ سیاسی سکولاردردولتِ تاجیکستان سهم گرفته است. دولتِ تاجیکستان، درراستای جلوگیری ازتندرویهای اسلامی و نفوذِ تروریسم درخاکِ آن کشور، درسال 2009 میلادی، یک سلسله قوانینِ سختگیرانه علیه عناصرِمذهبی، فعالیتهای تنویری و تدریسی گروه های اسلامگرا وحتا، علیه استفاده ازحجاب درمراکزِآموزشی وغیره را وضع نمود.هرچند، دولت تاجیکستان، میتواند درپرتوهمچو قوانینِ سختگیرانه، دست به سرکوبِ مخالفانِ سیاسی غیرمذهبی خویش نیز بزند، اما، گفته شده که آن کشورو سایرِ ممالکِ حوزۀ آسیای مرکزی هنوزهم از ناحیۀ فعالیتهای سِری وعلنی سازمانهای اسلامی آتی احساس خطر میکنند:
*حرکتِ اسلامی ترکستانِ شرقی
* حرکت اسلامی ازبکستان
* گروهِ طالبان (افغانی و پاکستانی)
* اخوان المسلمینِ بین المللی
* لشکرِ طیبه مستقر درخاک پاکستان
* جماعت التبلیغ (پیرو وهابیت ِعربستان سعودی)
* حرکتِ اسلامی پاکستان
* سازمان مُبلغ دینی ( تبلیغات )
* سازمان تاجیکستانِ آزاد
* فرقه ی سلفیه (پیرو وهابیسم عربستان سعودی)
* بقایای سازمان القاعده وسایرگروه های تروریستی فعال درخاک پاکستان * جند الخلیفت
* جماعت انصارالله
* حزب التحریر
* لشکرِاسلامی
* القاعده
* جامعۀ اصلاحات ِاجتماعی
* شورای عالی نظامی اتحادیۀ نیروهای مجاهدین قفقاز
* اخوان المسلمین
* الخیریه
* الحرمین
* جماعتِ احیای میراث جامعۀ اسلامی
* رستگاری
* انصارالله
* قطر
گروه ها و تشکلاتِ افراطی فوق الذکر، بخصوص ازسالهای تجاوزِنظامی شوروی بخاک افغانستان وبربنیادِ برنامه ریزی های جهانِ غرب به رهبری ایالات متحدۀ امریکا وعربستان سعودی، قدم به قدم درخاکِ روسیه وسراسرِآسیای مرکزی، یکی پی دیگرایجادگردید و درسالهای پسین، وهابیتِ عربستان سعودی که توأم با افراطیت، رجعت گرایی، بیرحمی، کشتار، ضدیت با علم و تمدنِ جدید و مخاصمت با حقوقِ زنان وارزشهای انسانی میباشد، نیز بر آنها افزوده گشت.
درجریان همین شب و روزی که این سطور را مینگارم (اوایل سال 2015م)، هنگامۀ ظهورافراد داعش وحملات وسیع نظامی گروه طالبان بخصوص درمناطق شمال افغانستان و در نواحی مرز میان افغانستان – چین و تاجیکستان بالا گرفته است. برای آنکه خوانندۀ عزیز به کنه قضیه وارد شود، اینک، بخشهایی از یک مطلبی را درینجا درج میکنیم که درماه جولای 2015م ازسوی نشریۀ " افغان پیپر" به نشررسید:
"... دستورکارداعش برای یکسال آینده با حمله واستقرار درآسیای میانه، خصوصاً تاجیکستان و ازبکستان ازطریق افغانستان است. در این طرح، بدخشان وجنوب ازبکستان، محل استقرار والی داعش و پایگاه نظامی عملیاتی این گروه برای سطح تاجیکستان و ازبکستان و سایر جمهوری ها خواهد بود. ابعاد راهبردی این طرح، فراتر از رویکرد های تکفیری داعش بوده و تطبیق کاملی با منافع و اهداف سیا در منطقه، خصوصاً تقابل امریکا با چین و روسیه و پیمان شانگهای دارد. بررسی های صورت گرفته نشان میدهد نیرو های داعش تمایل بیشتری برای استقرار درشمال افغانستان، خصوصاً مرزهای تاجیکستان و ترکمنستان دارد. فرهنگ گلمراد حلیموف رییس سرویس مبارزه با تروریزم تاجیکستان در تاریخ 6/3/94 13با انتشار یک فلم ویدیویی از طریق انترنت اعلام کرد که به داعش پیوسته و به حکومت تاجیکستان هشدارداد که برای جهاد به تاجیکستان باز خواهد گشت. پوجا جون جون والا نمایندۀ وزارت امورخارجۀ امریکا درخصوص پیوستن رییس سرویس مبارزه با تروریزم تاجیکستان به داعش اظهارنمود که گلمراد حلیموف رییس سرویس ضد تروریزم وفرمانده نیرو های ویژۀ وزارت داخلۀ تاجیکستان که اکنون به داعش پیوسته است، بین سالهای 2003 تا 2014م درپنج دورۀ آموزشی مبارزه با تروریزم درایالت لویزیانای امریکا حضورداشته است. همچنین مایکل برین افسرسابق سازمان اطلاعات مرکزی امریکا یا سیا در این مورد گفت که با توجه به آموزشهای حساسی که گلمراد حلیموف درامریکا گذرانده، قابلیت و توانایی های وی خطرناک است..." (راجع به داعش یا دولت اسلامی عراق وشام، طی صفحات آینده، روشنی بیشتر خواهیم افگند )
درقزاقستان نیزدرسال 1990م حزب اسلامی بنامِ "حزب الاش" تأسیس گردید، ولی بسیار زود ازسوی دولتِ آن کشورغیرِ قانونی اعلان شد. این حزب و سایرِاحزاب ِمتذکره، ازنظرِاعتقاداتِ مذهبی و یا ایدئولوژیک به نحوی ازانحا با "جبهۀ آزادیبخشِ اسلامی مورو" درفلپین، جنبشِ " ایغور" درسینکیانِ چین، احزابِ افراطی و گروه های تروریستی اسلامی درافغانستان، پاکستان، چچن، داغستان، قفقاز و تاتارستان و کُلاً در منطقه مرتبط هستند.
حال که از " جمعه نمگانی" و " طاهریلداش" نام بُرده شد، این نکته را نیز باید متذکرشویم که " یمگانی" رهبرِ " حزبِ حرکتِ اسلامی ازبکستان" بود، ولی در سال 2001م ودراخیرِ امارتِ اسلامی گروه طالبان، درنتیجۀ یک برخوردِ مسلحانه با نیروهای جنرال " عبدالرشید دوستم" درشمالِ افغانستان به قتل رسید ( نیروهای تحت امرِنمگانی درآن سالها، بخصوص در دهدادی و سید آبادِ مزار شریف جابجا شده بودند) و " طاهریُلداش" جایش را گرفت. افرادِ تحتِ فرمانِ " یُلداش" با گروه طالبان و القاعده دریک صف علیه نیرو های خارجی و دولتِ افغانستان می جنگیدند. رژیم " کریموف" رییس جمهورازبکستان، توانست درعین زمان، افرادِ حزبِ متذکره راسرکوب نموده فعالیتهای ضد حکومتی آنها را تضیف نماید. ولی " یُلداش" پس ازسقوطِ امارتِ طالبان، با یکتعداد افرادش به مناطقِ قبایلی درخاکِ پاکستان پناه بُرده درآنجا با سایرِ گروه های تروریستی یکجا شد. افرادِ تحت ِامرِ وی عمدتاً ازبکی، تاجکی و قرغزی بودند. گزارش هایی در ماه اکتوبرِ سال 2009م به نشر رسیدند مبنی براینکه " طاهریُلداش" در اثرِشلیکِ طیارۀ بی پیلوتِ امریکایی در وزیرستانِ شمالی به قتل رسید. این شخص که درسالهای 1990 میلادی فعالیتهای اسلامگرایانه اش را در ازبکستان آغاز نموده بود، یکبار در سن 24 ساله گی و پس از زد و خورد های مسلحانه با نیرو های دولتی وحصولِ پیروزی مؤقت، خودش را " امیر" منطقه ی نمگانِ ازبکستان اعلان کرده بود. اعلان " امارتِ وی مصادف با اوج جنگهای مسلحانه درشهر های اندیجان، فرغانه، سمرقند و نمگان بود که " کریموف " هنوز نتوانسته بود، آنها را سرکوب نماید. (ادامه دارد )