" امکانات انکشاف اقتصادی بدخشان "، اثرعلمی – تحقیقی دیگریست که توسط دانشمند پُرکارافغانستان (داکترعبدالحنان روستایی) به رشتۀ تحریردرآمده و در روزهای پسین، با محتوای فوق العاده
ارزنده طی یکصد و پنجاه صفحه به زیورچاپ آرائیده شده است .
سخن پیرامون این اثرتازه، نه از روی تفنن ویا لزوم دید صرفاً مطبوعاتی می پراگنم، بلکه بربنیاد متن و محتوای علمی، تاریخی ومعلوماتی بی سابقۀ آن است که خواستم شرحی ولو بسیارفشرده روی چنین یک اثر بکرو قابل توجه بنگارم تا از یکطرف حق مسلم نویسندۀ عالم و زحمتکش آن تا حدی بجا آورده شود و از سوی دیگر، مقام های دلسوز (هرگاه چنین مقام هایی درکشور ما میسر گردند) ویا برخی ازطراحان پروژه های علمی (زیرزمینی یا سرزمینی) برای افغانستان عقب نگهداشته شده خواسته باشند از ماحصل پژوهش های مندرج در این کتاب سود فراوان برند.
هرچند سررشته یی دربخش علوم مربوط به جیالوژی و کاوشهای زیرزمینی ندارم، اما وقتی این اثرِ جناب داکتر" روستایی" را مرورنمودم، به این نتیجه و داوری رسیدم که شاید این اثرپژوهشی با محتوای بسیارعمیق علمی اش، اگر یگانه اثراختصاصی، آنهم درمورد سرزمین باستانی و پُرغنای بدخشان نباشد، از زمرۀ نادرترین کارهای تحقیقاتی یک صائب نظردرجهت کشف، شناسایی وشرح منابع آبی و معدنی آن ایالت دورافتاده در روزگارما، بحساب میرود.
به اعتقاد من، همین کافی خواهد بود تا خوانندۀ عزیز، تنها به فهرست مطالب این کتاب توجه فرموده به سهولت بداند که چه مسایل مهم ملی و حیاتی برای آیندۀ آن بخشهایی ازافغانستان دراین مجموعه مطرح گردیده است؟
ازمرورو مطالعۀ اراضی بدخشان تا اوضاع طبیعی و اجتماعی آن، ازچگونه گی سیرتاریخی تا منابع آبی و معدنی، از منابع غنی نرژی تا موقعیت کوه ها، دریاها و دره ها، ازموقعیت مرزها تا موجودیت همسایه ها، از شیوۀ زراعت تا مالداری و باغداری، ازذخایرعظیم فلزات تا سنگهای قیمتی و بالاخره از محیط زیست تا صنعت توریزم و سایرداشته ها و ارزشهای طبیعی آن ولایت کوهستانی افغانستان عزیزسخن رفته و سند ارائه شده است.
من که خود درسالهای ماضی، سفرهایی به ولایت بدخشان داشته ام، شاهد بودم که چه آب های زلال و دره های دلکش، کاسه بند های طبیعی در بلندای کهساران، توده های (طلای ریگ) توأم با جریان آب دریای کوکچه، معدن مشهور و تاریخی لاجورد و مردم زحمتکش و شیرین گفتاربا ترنم چهچۀ پرنده گان خوش الحان و امثالهم درآن سرزمین غنیمت خیزموجود اند.
باآنکه بدخشان و اهالی دلیر و با درایت آن در درازنای تاریخ، بجای آنکه برای شان نو آوری و نوازش صورت گیرد و بجای آنکه ازسوی دولتهای زورگو آبادانی و خدمتگزاری بعمل آید، بادریغ که همیشه وپیوسته توسط حکام جبار و امرای دست نشاندۀ اجانب، با بیرحمانه ترین وجهی تاراج، سرکوب و رانده ودوانده شده اند و علی رغم آنکه تاهنوز، هیچ دولتی حاضرنشده بحال آن خطۀ زرخیزو اهالی مستحق آن مصدر کار و خدمتی شود، با آنهم سخت امید واریم با رویکارآمدن یک دولت مردمی خدمتگزار، با درنظرداشت ماحصل آنهمه مطالعات و تحقیقات علمی و فنی یی که توسط فرزندان دانا و با وجدان کشور صورت گرفته و میگیرد، درراستای بهره برداری معقول و ملی ازآنهمه ارزشهای ولایت بدخشان، رفاه و سعادت نصیب مردم عزیزما گردد.
تدوین و چاپ اثر تازه را برای دوست گرانقدرم داکترعبدالحنان روستایی تهنیت عرض نموده توفیقات بیشتربرایش آرزومندم و امید وارم وزارت های معادن، زراعت و سایروزارتخانه های مربوطه (هرگاه واقعاً تمایلی به انکشاف و باز سازی میهن داشته باشند)، ازمحتوای دقیق معلوماتی این اثراستفادۀ اعظمی و عاجل بعمل آورند.
علاقه مندان می توانند این اثر را از بخش کتاب ها در سایت گفتمان دموکراسی برای افغانستان داونلود کنند.
(پایان)