1 - دونالد ترامپ پس از چند ماه انتظار استراتژی خویش در قبال افغانستان و جنوب آسیا را اعلام کرد. آیا استراتژی تازۀ واشنگتن چیزی بود که انتظار
برده می‌شد؟
این استراتژی ابهامات زیاد دارد و پاسخ بسیاری از پرسش ها را در حل بحران افغانستان نمی توان در این استراتژی پیدا کرد. یکی از نکته های غیر قابل انتظار در استراتژی ترامپ، غیبت رویکرد منطقه ای در آن است. در حالی که برخی مقامات امریکایی قبلاً از رویکرد منطقه ای صحبت می کردند تا بحران افغانستان به راه حل جامع و پایدار برسد. غایب دیگر در این استراتژی بی اعتنایی و مسئولیت ناپذیری امریکایی ها در مورد دولت-ملت سازی در افغانستان و در واقع ایجاد و استحکام یک دولت سالم، موثر، پاسخگو و عاری از فساد سیاسی، فساد اداری و فساد مالی و متعهد به توسعۀ عادلانه و پایدار عرصه های مختلف حیات افغانستان است. امریکایی ها خود را متعهد به جنگ و سرکوب تروریزم در افغانستان می دانند، در حالی که وجود یک دولت آلوده در انواع فساد خطرش کمتر از خطر تروریزم نیست و فساد حاکمیت در واقع تروریزم را بازتولید می کند و موجب تقویت و گسترش تروریزم می شود. و در حالی که امریکایی ها با کمک نظامی و مالی خود موجب حیات و بقای دولت افغانستان می شوند، اما به سالم بودن و سالم نبودن این دولت کاری ندارند، یک ادعا و سیاست متناقض و پرسش برانگیز است.
2 - در استراتژی تازۀ ترامپ بر جنگ و کشتن مخالفان مسلح تأکید شده است. به باور شما، راه حلِ ختم جنگ، کشتن مخالفان مسلح است و یا مصالحه و گفت وگو با آنان؟ به باور شما، کدام راهکار در شرایط کنونی نتیجه بخش خواهد بود؟
کشتن مخالفان مسلح به تنهایی راه حل نیست. اما ترکیبی از قاطعیت نظامی در برابر تروریزم طالبان و داعش در افغانستان و گفتگو و مصالحه نه برای پذیرش مطالبات تروریستان، بلکه برای متقاعد کردن آنان به صلح و فعالیت مدنی در عرصۀ سیاست می تواند یک راهکار نتیجه بخش باشد. البته مولفه های دیگر همچون: حکومت داری خوب و تغییر دولت از یک دولت فاسد و قانون گریز به دولت سالم و قانون مدار، دیپلوماسی فعال و قانع کننده با همسایگان و کشورهای منطقه در جهت ثبات و صلح پایدار، متضمن و مستلزم موفقیت این راهکار است. امریکایی ها و هر کشور خارجی دیگر افغانستان را ترک می کنند، چه امروز و چه فردا. اما افغانستان با همسایگان خود و کشورهای منطقه باقی می ماند و زندگی می کند. دولت افغانستان باید در یک تعامل سازنده و با یک استراتیژی عقلانی و عملی مشکل و اختلافات را با همسایگان بر طرف کند و شایستگی آن را پیدا نماید تا جلو تبدیل شدن کشور به میدان بازی همسایگات و قدرت های منطقه ای را بگیرد.
3 - استراتژی تازۀ ترامپ در وضعیت منطقه و شرایط امنیتی- سیاسی افغانستان تغییری را ایجاد خواهد کرد؟
امریکا در دهۀ هشتاد و نود سدۀ بیستم و حتی پیش از آن از عینک پاکستان بسوی افغانستان نگاه می کرد. پس از فروپاشی حکومت طالبان که امریکا مستقیماً با قوای نظامی خود درگیر افغانستان شد، هم چنان دیدگاه های پاکستان را در مورد افغانستان رعایت می کرد. امریکا در این 16 سال به خوبی میدانست که پاکستان، گروه تروریستی طالبان را دوباره وارد جنگ افغانستان کرد، اما هیچگاه پاکستان را تحت فشار جدی قرار نداد تا از حمایت طالبان دست بردارد. اما حالا شرایط و اوضاع جهان از 16 سال پیش متفاوت است. امریکایی ها با روسیه و ایران در اوکراین و سوریه درگیر رقابت و بازی شده اند. با چین نیز مشکل و رقابت دارند. در استراتیژی جدید که امریکایی ها رویکرد منطقه ای را مد نظر نگرفته اند و بر خلاف می خواهند از طریق هند، چین و پاکستان را تحت فشار بگذارند و در اوکراین، روسیه و در سوریه ایران را فشار دهند، مسلم است که در چنین وضعیت، افغانستان به میدان تقابل امریکا و این رقیبان مبدل می شود و این تقابل شرایط امنیتی و سیاسی افغانستان را پیچیده تر می کند.
4 - آیا پاکستان متمایل به همکاری با ایالات متحده امریکا در قضیۀ افغانستان خواهد بود و زمینۀ مذاکرات صلح و فشار بر طالبان را فراهم خواهد ساخت؟
پاکستان با رویکرد امریکا که می خواهد برای هند نقش بیشتر در افغانستان ایجاد شود، به شدت مخالف و منتقد است. پاکستانی ها واکنش شدید و جدی از انتقاد ترامپ در استراتیژی جدیدش نشان داده اند. هنوز معلوم نیست که آیا ترامپ اراده و عزم قاطع برای فشار پاکستان تا سرحد تغییر در سیاست افغانی آن دارد یا نه؟ اگر ترامپ فشار جدی بر پاکستان وارد نکند و تنها تهدید لفظی داشته باشد و یا عمل ضعیف و ناکافی در برابر پاکستان نشان دهد، پاکستان به دخالت بیشتر در افغانستان تحریک و تشجیع می شود و خطر دخالت پاکستان در بحران ثبات افغانستان تشدید و گسترش می یابد.
5 - کشانیدن بیشتر پای هند در افغانستان چه تبعاتی خواهد داشت؟
کینه و عقده مندی پاکستان علیه افغانستان بیشتر می شود، نقش مخرب پاکستان در ادامۀ بی ثباتی افغانستان افزایش می باید و افغانستان به میدان خصومت و بازی هند و پاکستان تبدیل می شود.
6 - به دنبال اعلام استراتژی ترامپ، کشورهای منطقه به شمول چین، روسیه و ایران از پاکستان حمایت کردند و استراتژی تازۀ ترامپ را ناکام خواندند. دلایل هراس کشورهای منطقه و واکنش‌های آنان چیست؟
این کشور ها با امریکا درگیر بازی و رقابت و حتی جنگ نیابتی هستند. مسلم است که آن ها حضور نظامی امریکا را در افغانستان در این رقابت و بازی ها به نفع خود نمیدانند.
7 - امریکا پس از اعلام استراتژی تازه‌اش نیروهای رزمی خویش را در افغانستان افزایش می‌بخشد. آیا نیروهای امریکایی می توانند قاعدۀ بازی را به نفع دولت افغانستان تغییر دهند؟
افزایش نظامی امریکا می تواند در کوتاه مدت به نفع دولت افغانستان باشد و از فروپاشی دولت و تسلط بیشتر طالبان بر ولایات جلوگیری کند. اما این افزایش اگر با تغییرات عمیق و اصلاحات گسترده در داخل دولت افغانستان همراه نباشد و دولت افغانستان نتواند از لحاظ امنیتی و نظامی از این وابستگی مطلق به قوای امریکا نجات یابد و از لحاظ مالی و اقتصادی موفق به تامین هزینه خود از عواید داخلی و مربوط خود نشود، تاثیرات کوتاه مدت افزایش قوای امریکا نیز از بین می رود و دولت افغانستان وارد مرحلۀ سخت تر و مشکل تر می شود.
8 - دولت افغانستان از استراتژی تازۀ ترامپ شگفت زده شدند. دلایل خرسندی و شادمانی مقامات افغانستان از استراتژی تازۀ ترامپ چیست؟
این شگفت زدگی، عمق وابستگی این دولت و دولت مداران افغانستان را به حمایت نظامی و مالی امریکا نشان می دهد. اعلان ادامۀ حمایت امریکا که بقای دولت و بقای دولت مداران را تضمین می کند، آن ها را شگفت زده و خوشحال می سازد.