اوراق دست داشته ی رویداد های آغازین قرن بیستم کشور را برگردانی نموده بودیم. صفحات مربوط به حرکت مشروطه خواهی، مرگ امیرحبیب الله خان و زعامت فرزند آزادیخواهش اعلیحضرت امان الله و سایرفرود وفراز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوران را نیزمرور کرده بودیم.
صفحات تکان دهنده تراوراق تاریخ دوران پادشاهی نادرشاه و صدارت برادرش سردارمحمد هاشم خان را نیزهمین اکنون دردست داریم و تصویرچوبه های دار، تجسم سلولهای مخوف زندان ارگ و اسمای انبوهی از زندانیان عدالتخواه، منجمله شهید(مهدی جان چنداولی) مشروطه خواه و آزادی طلب سرزمین بلا کشیده ی مان را نیز درذهن وضمیرمان حک کرده ایم که چگونه به امرنادرشاه، نخست به سلول زندان ارگ افگنده شده و سپس با تعداد دیگری ازمردان سرفرازمیهن به شمول محمد ولیخان دروازی، درمیدان دهمزنگ کابل به حلقه ی دارسپرده میشوند. فراموش نمیکنیم که وقتی " حواله دار" زندان ارگ نزد مهدی جان می آید تا او را به اعدادمگاه انتقال دهد، مهدی جان رو به هم سلولی اش (صبورغفوری) نموده میگوید " من درحالی کشته میشوم که همسرم جوان و فرزندانم (یونس جان و آصف جان) بسیارخورد هستند. اگراززندان رها شدی درمورد فرزندان صغیرم توجه نمایی!
این مقدمه ی مختصررا به این منظورنوشتم تا خواننده ی ارجمند بداند که همان آصف جان صغیرو یتیم ، پس ازشهادت پدر و تحت اداره و توجه ی خاص مادرآگاه و مهربانش راه رشد و جوانی می پیماید و بازهم دراثراصرارمادرشکیبای خودش، راه و رسم افتخارآمیزپدرخویش (مهدی جان) را درپیش میگیرد، مبارز وآزاده و عدالت خواه بارمی آید و تخلص (آهنگ) را برگزیده، به مبارزه ی ضد استبدادی و ضد بیعدالتی درکنارسایرمردان مبارزمیهن ادامه میدهد و همانند پدرشهیدش به زندان رفته وازراه و رسمی که برگزیده هرگز برنمیگردد تااینکه همین چند سال قبل دردیارغربت دیده از دنیا فرومی بندد که روانش شاد باد!
جولان شوق باک ندارد ز خار و خس
مشکل ز پیش پا کند اندیشه گرد باد.
مژده ی طبع جلد اول کتاب تاریخی این مرد مبارز تحت عنوان (تاریخ افغانستان) درروزهای پسین بگوشها رسید و علاقمندان امورتاریخ افغانستان عزیزرا درداخل و خارج کشورخوشنود گردانید.
من که یکی ازشاگردان وعلاقمندان علم تاریخ و باز، نیازمند مرور تاریخ سرزمین اجدادی خویشم، این اثرتازه و ارزشمند را دراثرتوجه فرزند دلسوزو با مسوولیت زنده یاد آهنگ (رتبیل آهنگ) و لطف برادرزاده ی محترمش (جناب جبران مهدوی) درشهرتورنتو بدست آوردم و مطالعه ی آنرا بدون تعلل و با اشتباق تمام آغازنمودم.
نخست ازهمه باید گفت که این کتاب درمحتوای پنجصد و پنجاه صفحه با استفاده ازکاغذ اصل و پشتی محکم و با سلیقه ی کامل از طرف مؤسسه ی نشر واژه درکابل به تعداد یکهزارجلد به طبع رسیده است.
رتبیل آهنگ فرزند بادانش زنده یاد (آهنگ) که امورنشرو پخش کتاب را با همت بلند واحساس مسوولیت خاص به عهده گرفته است، در بخشی ازمقدمه ی آن یاد آور میشود که " ...جمعاً مدت چهارسال را دربرگرفت تا ما توانستیم درپهلوی مشغولیت های روزمره، تمام نوشته های پدر را مرتب کرده و برای تصحیح و چاپ دراختیارداکترموسوی ارجمند بگذاریم..."
حال ملاحظه میشود علی رغم آنکه رتبیل عزیز، مدت چهارسال را درجمع آوری و مرتب سازی نوشته های پدرسپری نموده است، همان ضرب المثل مشهور" دیرآید درست اید" دراین زمینه مصداق می یابد. یا بعباره ی دیگر، باآنکه مدت زیادی را دربرگرفت، ولی اثرخوب وشایسته یی بمیدان آورده شده است.
زنده یاد (آهنگ) خود درپاراگراف پایانی مقدمه ی خویش چنین تذکرمیدهد: ".. این نوشته به سه قسمت تقسیم شده است که هم مستقل میباشد و هم از لحاظی با هم ارتباط دارند که عبارت اند از:
۱-نام تاریخی و باستانی کشورما
۲- تذکرازبعضی شاهان ابدالی تا ختم جنگ جهان دوم
۳- دوره ی پس ازجنگ جهانی دوم و تٔثیر ایدپولوژی های بیگانه تا کودتای هفتم ثور
زنده یاد آهنگ دربخش نخست کتاب، روی نام تاریخی کشورما، و شناسایی آن به نام " فلات شرقی ایران" تأکید می ورزد و اسناد و دلایلی هم ارائه میکند. دربخش دوم، موضوعات تاریخی کشور را ازتشکیل دولت جدید افغانستان توسط احمد شاه ابدالی تا آغاز سلطنت نادرشاه مورد بررسی دقیق ومستند قرارمیدهد و بخش سوم را بگونه ی دلچسب تر و مدلل تر شرح میدهد؛ زیرا خاطرات، شنیده گیها و چشمدید ها ی شخص خودش را نیز موقع نگارش به یاری می طلبد.
"تاریخ افغانستان" تالیف زنده یاد محمد آصف آهنگ، درردیف کتابهایی مانند " افغانستان درمسیرتاریخ" و " افغانستان درپنج قرن اخیر" ازارزش و اهمیت تاریخی برخورداراست.
من، درعین حالیکه کاروتلاش فرزندان برومند زنده یاد آهنگ (رتبیل آهنگ و شفق آهنگ) و توجه جناب عسکرموسوی درویرایش اثر را شاد باش میگویم، حصول و مرور این کتاب پُراهمیت تاریخی را برای همه ی هموطنان گرامی، بخصوص برای نسل جوان افغانستان بسیارضروری می دانم.
