کنفرانس فارو تحت عنوان "افغانستان به کدام طرف سوق داده میشود، ادامهٔ جمهوریت، امارت، سوریه ی شدن و یا... " به شیوهٔ ویدیوکنفرانس با استفاده از برنامهٔ زوم برای بررسی اوضاع جاری در افغانستان و جستجوی شیوه های تأثیرگذاری مثبت توسط افغانهای مقیم اروپا بر جریانات داخل کشور، برگزار شد.
در این کنفرانس ده ها تن به نمایندگی از نهاد ها، انجمن ها وعده ای از شخصیت های مستقل مقیم اروپا و افغانستان اشتراک داشتند. گردانندگی بخش نخست کنفرانس را آقای علی دلیری منشی فارو (هالند) بعهده داشتند.
کنفرانس با خوانش بیانیهٔ افتتاحیه از سوی رئیسهٔ فارو خانم لونا ولی (هالند) گشایش یافت .بانو ولی در بیانیهٔ مبسوط و همه جانبهٔ شان از وضعیت و شرایط اسفبار موجود در زندگی مردم و سایهٔ شوم جنگ و تجاوز صحبت نموده تذکر دادند که در وضعیت کنونی که خروج قوای خارجی در حال اکمال است، شدت بخشیدن به جنگ و حملات طالبان بالای مردم ملکی ، تاسیسات ملی و دولتی ، مکاتب، شفاخانه ها و ساحات مزدهم در شهر ها و حمله بر روستا غیر قابل توجیه است. وی کشتار و تخریب را در کشور غیر انسانی و جنایت جنگی خوانده و آنرا به نقشه های استراتیزیک حکومات دول استعماری و استخبارات منطقه از طریق نیرو های تحت فرمان شان مرتبط دانست.
سخنران نخست بانو بلقیس روشن، نماینده مردم در پارلمان افغانستان بود که از وضعیت و شرایط زندگی مردم زیر سایهٔ نیروهای وابسته به ارتجاع و استعمار صحبت نمود. خانم روشن وضع جاری را محصول سیاست ها و اعمال قدرتهای بزرگ طی چند دههٔ اخیر در افغانستان دانست. وی در سخنانش از حضور و کمک کشور های بیرونی و به خصوص ایران، پاکستان، روسیه و اعراب به نیروهای دهشت افگن صحبت نمود. وی گفت دولتهای این کشور ها با کمک و پشتیبانی از نیرو های سیاه و عقبگرا تحت فرمان خود شان در کشتار، نا امنی و تخریب زیر بنا های کشور سهم دارند. خانم روشن گفت بحیث وکیل مردم فراه به مؤکلین خود وعده داده تا صدای آنها باشد و حقایق را بدون هراس بیان کند. خانم روشن از مداخلات ایران در مرز غربی افغانستان صحبت نموده و از موجودیت سپاه پاسدراران و جنگجویان لشکرفاطمیون که از میان مهاجران افغانستان استخدام گردیده و در جنگ سوریه شرکت داشتند، درداخل سرحدات غربی افغانستان سخن راند. خانم روشن گفت قرارداد امنیتی با آمریکا یک خبط سیاسی بود و نتیجهٔ آنرا ملت ما اکنون به چشم سر می بینند. آمریکا حین خروج خود ، سلاح های ثقیله و مهم را با مهمات آن از طریق فضا به پاکستان انتقال داد و یا هم تخریب کرد. بانو روشن عضو ولسی جرگه افغانستان جلسات صلح نمایشی را که به رهبری آمریکا در قطر، و دیگر جاها براه انداخته میشود، ، یک ترفند و فریب خوانده و با صراحت ابراز داشت که راه بیرون رفت را در اتحاد و یک پارچگی مردم افغانستان برای نجات وطن شان از جنگ وتجاوز خارجی دانسته و افزود که یک ملت خود می تواند سرنوشت خود را رقم بزند و نباید به دولتهای بیگانه اجازهٔ داد تا در این امر مداخله کنند.
سخنران دومی داکتر حنان روستایی محقق و پژوهشگر آگاه در یکی از پوهنتون های آلمان بود. موضوع بحث داکتر روستایی "ابعاد منطقوی و بین المللی جنگ کنونی افغانستان" بود. داکتر روستائی تحلیل علل و پیشینهٔ منازعات منطقهٔ ما را با شرحی در مورد کوشش دول غربی برای ایجاد نظم نوین جهانی آغاز نمود و ایجاد استراتژی خاور میانهٔ بزرگ را بخشی از این نظم نوین خواند. وی گفت طبق استراتیژی مذکور، هرگاه دول کشور هائی چون لیبیا، سودان، سومالی، سوریه، لبنان، قطر، ایران و افغانستان در تقابل با منافع آمریکا و طرح شرق میانهٔ بزرگ قرار گیرند، از سر راه برداشته میشدند، که چنین هم شد.به استثنای جنگ سوریه که روسیه در آن نقش مهمی در شکست آمریکا بازی کرد. نیرو های بازمانده از تروریست های نوع داعشی و دیگر گروه های افراطی که صحنه بر آنها تنگ شد، به پاکستان و دیگر کشورهای منطقه انتقال یافتند واز آنها در شعله ور شدن جنگ در افغانستان استفاده میشودو این گروه ها برای امنیت آسیای میانه و چین نیز تهدید بالقوه محسوب میشوند. به همین خاطر چین میکوشد درب یک معامله با طالبان را بازنگهدارد. ایران هر چند در وضعیت خوب اقتصادی نیست، ولی در سیاستهای ایجاد چالش برای آمریکا نقش مهمی در منطقه داشته است .طالبان چند نوع اند، ایرانی، روسی، پاکستانی و چینی. هر کشور میخواهد تا به طریقی از این نیرو در آینده استفاده کند.
پاکستان که در سیاست گذاری هایش پس از کودتای ثور و در دست داشتن تمام رهبران جهادی خوب پیش رفته است، می خواهد با بقدرت رسانیدن طالبان درافغانستان میزان نفوذ اش را در این کشور توسعه داده و به خواستهای عمده اش یعنی به رسمیت شناختن خط دیورند، ادامهٔ دسترسی به آبهای افغانستان، دسترسی بلامانع بر دهلیز تجارتی آسیای میانه، ختم مناسبات سیاسی افغانستان با هند، و تحکیم ستون پنجم در دولت افغانستان برسد. عربستان در رقابت اش با ایران برای کسب رهبری جهان اسلام، طالبان سنی مذهب بهترین گزینه است. تقابل سیاست های هند و پاکستان وضعیت جنگ را خرابتر کرده است. داکتر روستائی از اجماع داخلی، منطقوی و بین المللی برای حل سیاسی مشکل جنگ در افغانستان بعنوان قدم های اساسی برای خاتمه دادن به جنگ یاد آوری کرد.
بانو بلقیس لودین، ژورنالیست اگاه و فعال مدنی (آلمان) سخنران پسین بود. موضوع سخنرانی خانم لودین توضیح " ابعاد و عواقب جنگ جاری طالبان از لحاظ حقوق بشر و حقوق بشردوستانه و نقش افغانهای مقیم اروپا در زمینه " بود. خانم لودین ضمن سخنرانی شان تأکید نمودند که برای حفظ حقوق و آزادی ها بقای جمهوریت ضرور است. وی اضافه نمود دفاع از جمهوریت بحبث یک سیستم، به هیچ وجه به مفهوم دفاع از افراد نیست. خانم لودین گفت سازمانهای مدنی از طریق وداع با سیاست زدگی وظایف و مسوولیت های شان را در برابر مردم افغانستان و وطن آبائی بهترادا کرده میتوانند. وی گفت مسؤلیت بزرگی در دفاع از حقوق مدنی همشهریان و حقوق زنان بدوش نهاد های افغانی در اروپا میباشد. بانو لودین منتقد بر کار کرد های عده ای از نهاد های دولتی، سازمان های ملی و بین المللی، گروه رسانه ی، نهاد های مدنی بود و از شکست شان خبر داد.
بلقیس لودین رسانه ها را بخاطر جانبداری از طالبان انتقاد نمود. خانم لودین از سیاست دو پهلوی دول غربی در قبال افغانستان نیز یاد آوری نمود. وی گفت، طالبان دشمن مردم و دشمن زن است .راه بیرون رفت از معضلات کنونی کشور را خانم لودین در اتحاد و یک پارچه گی تمام مردم افغانستان، به دور از ملحوظات قومی، زبانی، مذهبی و سمتی خواند. وی پیشنهاد نمود تا اساسی ترین خواستها را تعین وبشکل یک مانیفست به تمام زبان های متداول ترجمه و برای تحقق آن کارکنیم.
در این قسمت ازکنفرانس ژورنالیست و فعال مدنی و سیاسی خانم رویا قادر(آلمان) ، شعری را که بزبان پشتو در شرح جنگ و بربادی کنونی که بیگانگان به وسیلهٔ عمال شان بر وطن و مردم ما تحمیل کرده اند سروده است، دکلمه کرد که مورد تحسین قرار گرفت.
با تأسف سخنران چهارم اقای داود ستیز(افغانستان) که قرار بود چشمدید های خود از غرب و جنوبغرب افغانستان برای اشتراک کنندگان کنفرانس بیان نموه و بر مبنای آن در مورد مسیر بعدی وضع کشور نظر بدهد، بنا به اطلاعی که اندکی قبل از آغاز کنفرانس به فارو مواصلت کرد، نسبت خرابی وضع صحی به شفاخانه انتقال داده شده بود ، کنفرانس برایشان آرزوی سلامتی و تندرستی نموده به بخش بعدی اجندا پرداخته شد.
گردانندگی بخش پرسش و پاسخ را بانو پلوشه یمین (آلمان) و انجنیر شیرزاد( هالند) به عهده داشتند. اشتراک کنندگان میتوانستند طی حد اکثر ۴ دقیقه نطر یا سوال خود را با مراعات نوبت مطرح کنند
داکتر جلال زاده (سویدن) وضعیت کنونی جامعه را با سالهای ۵۸ و ۵۹ مقایسه کرد و ازنقش بارز خیزیش هائی که واقعاُ مردمی باشند، منحیث نیرویی که در سرنوشت کشور سهم بسزا داشته میتواند، سخن گفت. تضاد عمیق بین دو مفهوم امارت و جمهوریت را توضیح کرد.
آقای نصیر رحیم (هالند) از سخنرانها پرسید منظور شان از ستون پنجم کی ها اند؟ ایشان سوالاتی هم از بانو بلقیس روشن داشتند، ولی خانم روشن بنا به معاذیری کنفرانس را قبلاً ترک نموده بودند.ٔ به سوال در ارتباط با ستون پنجم داکتر روستائی پاسخ لازمه را ارائه نمود.
اقای صبور زمانی (آلمان) یکی دیگر از اشتراک کننده ها بعد از توضیح اینکه خود روشنفکران زمینه ساز جنگ وسلطهٔ افراطیت در کشور بودند، این سوال را مطرح کرد که راه حل چیست؟ ما چی کاری مثمری را می توانیم بکنیم؟ در رابطه با این سوال مهم جروبحث شد و نظراتی داده شد که در قطعنامه کنفرانس انعکاس یافته است.
خانم طاهره شمس (آلمان) هم با بیان وضعیت کنونی کشور و نا راضایتی از کم کاری های روشنفکران سوالاتی را مطرح کرد: افغانستان به کدام طرف سوق میشود؟ مسائل زنان چگونه است؟ کدام را قبول کنیم، جمهوریت یا امارت؟ کار های مخفی و مرموز خلیل زاد، خط دیورند، مسائل مربوط به رسانه ها؛ این ها همه مباحثی بودند که از جانب بانو طاهره شمس مطرح شد. خانم شمس از اینکه در کنفرانس از نظر او به نحو لازم به وضع کنونی زنان پرداخته نشد، انتقاد کرد.
آقای داکتر هدایت (انگستان) بعد از تبصره بالای وضع ناهنجار امنیتی، اقتصادی واجتماعی کشورو مردم سوالا تی را در رابطه به اینکه برای برونرفت از وضع کنونی مردم افغانستان چی نقشی در آینده دارد؟ نقش سازمان ملل متحد، جنگ سالار ها، طالبان و تروریستهای خارجی در بحران افغانستان چیست و چگونه باید با آن مقابله کرد. این سوالات مستلزم بحث زیاد بوده و در آینده بصورت جداگانه به آن پرداخته خواهد شد.
داکتر هاشم دانشیار هم با اظهارتی از اینکه بحث ها بیشتر تحلیلی بوده به فاکتهای که در وطن واقع میشود کمتر توجه میشود، ابراز ناراضیتی کرد. وی از کشتار غیر نظامیان در سپین بولدک بطور مثال نام برده و تأکید کرد که لازمست به این پرداخته شود که این جنایت را کی انجام داده است؟
اقای فقیری (هالند) ضرورت تمرکز بحث بر این موضوع را مطرح کردکه ما افغانهای مقیم اروپا چی نقشی در بهبود اوضاع داشته میتوانیم؟
آقای خیال اریوبی (آلمان) هم خواهان صحبت بالای تعین وظایف عملی بوده و اظهار داشت که با نشر قطعنامه هیچ مشکلی را حل کرده نمی توانیم.
بانو پروین سرابی (هالند) با پیشکش پیشنهاد ایجاد یک گروپ فشاررا نمود تا جای اغانهای مقیم اروپا در مسائل کلان کشورخالی نباشد. زنها باید موازی با مردان حرکت کنند.
خانم یوسفزی (سویدن) خواستار آن شد تا حقوق و آزادی های مدنی و بخصوص احترام به حقوق مدنی و سیاسی زنان خط سرخ در هر نوع حل سیاسی مشکل افغانستان باشد.
آقای یاری (هالند) پیشنهادی داشت در مورد تظاهرات در شهر لاهه هالند و از دوستان ونهاد های مقیم هالند دعوت کردتا سهم شانرا ادا کنند.
جمع بندی کنفرانس از جانب آقای شعیب لعلی (انگلستان) صورت گرفت و در کل این کنفرانس را با ارزش خواند و صدای متحد حاضرین در خصوص حل سرنوشت مردم به دست خود شان را ستایش نموده و فضای دوستانه و دموکراتیک بحث را به همه تبریک گفت. محترم لعلی با وصف اذعان به اینکه به مسائل مطروحه از جانب اشتراک کنندگان در کنفرانس پرداخته شد، چنین نظر داد که روی همرفته جای بحث ومداقه بیشتر باقی مانده است وی گفت، شاید لازم باشد در یک کنفرانس دیگر سوال مشخص "ما چی کرده می توانیم؟" را مطرح کرد.
کنفرانس که بساعت چهارعصر آغاز شده بود، به ساعت هفت ونیم شام خاتمه یافت.
