براي نخستين بار در تاريخ معاصر كشور در دهه چهل حل مساله ملي را زندهياد محمد طاهر بدخشي مطرح نمود. بدخشي میگفت، «مساله ملي در حال حاضر به صورت صدايي ضعيف به نظر میرسد، اما اين صدايي ضعيف فردا به غرش سهمگين بدل خواهد شد». طرح را بدخشي نیم قرن پیش از امروز بيان كرده بود و امروز تحقق يافته و سرِ زبانها است. متاسفانه؛ یکتعداد این طرح را از خاطر عدم آگاهی کامل و حسود بودنشان قبول نمیکنند.
این مرد فرزانه، (بدخشی)، برای برون رفت از این وضع (طرد حاکمیت قبیله و افکار آن پایان دادن به رنج و عذاب عقب ماندهگی تاریخی کشور و مردم آن)، طرح اصولی علمی مساله ملی و راه حل عادلانهی آن را از طریق ایجاد (نظام فدرالی)، برای بحث و بررسی بیشتر پیشکش نخبگان جامعه نمود، تا از این طریق به امتیاز و تبعض برتری جویی و خود کم بینی آشکار و پنهان در کشور نقطه پایان داده شود. دیده شد، بی باوری و بی اعتنایی از جانب حاکمان و سیاسیون به مسله مذکور، توام تا تداوم امتیاز دهی روا داشتن تبعیض که بسیار خطرناک از جانب (بدخشی)، پیشبینی بود. با تاسف ما امروز شاهد و خامت او ضاع پیشبینی شده موصوف هستیم. نباید فراموش کرد، آن وقت (بدخشی)، بزرگ را ـ دشمنان وطن، از بابت طرح اصولی مساله ملی و راهی حل علمی آن ـ به (تنگنظر)، (سیگتاریست) (تجزیه طلب)، متهم ساختند. به همین ترتیب، برای افشا نمودن روحانیون وابسته به دربار، که دین اسلام را منحیث ابزار در اختیار طبقهی حاکمه مستبد و در بار قرار داده بودند، زنده یاد (بدخشی)، به روحانیون وطن پرست مراجعه کرد، تا ارزشهای اسلامی از جمله روح عدالت پسندانهی اسلام را، از چنگ ستمکاران و مستکبران ددمنش نجات دهند. لیگ ناظر بودیم، با سطح نگری و بی توجهای به این مسله ـ اسلام و دین مردم ما، توسط جهاد گران دروغین (صف جهادگران واقعی جدا از اینهاست)، ماورای افراطی و بنیاد گرا، نزد جهانیان چنان مورد سوال قرار داده شده و آن را، آیین و حشت و کشتار علیهی تمدن بشری معرفی داشتند. چون که به حرف و سخن زندهیاد (بدخشی)، در بارهی اسلام و رهایی آن از چنگ کاسبان دین ـ توجهی نشد. و اکنون مردم و جامعه ما ناظر خطر از دست دادن ـ جان، مال هویت و همه چیز خویش اند. بدین منوال شاد روان م. طاهر بدخشی، تشخیص داده بود دنبالروی، عدم بکار گیری ابتکاری فکری و استقلال عمل، الگو سازی و کپی بر داری در مسایل حیاتی کشور مطلقا پذیری فتنی نیست، چون روحیهی ابتگار و سازندهگی مردم را میکشد و ما را دستگیر میسازد. اما سیاستمداران و زمامداران کشور ما به این مسله کلیدی و با اهمیت بر خورد ناشیانه کردند.
بهترين راه بيرون رفت، از بنبستهاي موجود در کشور حل مساله ملي، میباشد. اعضاي ارشد امارت اسلامي و فعالانِ سياسي كشور ميخواهند كه افغانستان بطرف پيشرفت و طريقي حركت نماييد و به همه اقوام محترم كشور رسيدهگي درست، همه جانبه و عادلانه صورت بگيرد. طرح حل مساله ملي را تائيد نموده و در گردِ اين طرح بسيچ شوند. در غير آن ما نمیتوانيم، بزودي به طرفِ آزادی و عدالت اجتماعي برویم و نیز افغانستان به سُمتِ یک بحران بزرگتر میرود.