نویسنده: بهادرا کومار
منبع: اندین پنچ لاین ۲۴ مارچ ۲۰۲۲
مترجم: رسول رحیم
یک تصادف عجیب آن است که مادلین البرایت وزیر خارجه اسبق ایالات متحد امریکا هنگامی چشم از جهان فرو می بندد که رییس جمهور بایدن با هواپیمای نیروی هوایی امریکا راهی سفری به اروپا بود که احتمالا ماموریت دیپدلوماتیک نهایت مهم دوران ریاست جمهوری وی می باشد.
انتظار عمومی آن است که بایدن ۸۰ ساله شخصا این ماموریت را به عهده می گیرد تا متحدان ایالات متحد امریکا در اروپا را ترغیب نماید که سازمان پیمان اتلانتیک شمالی یا «ناتو» باید به نحوی در بحران اوکرایین مداخله نماید. و از قضا اینکه، مادلین البرایت طراح این نظر در د وران بعد از جنگ سرد بود که ناتو باید خود را دوباره کشف نماید و به یک سازمان امنیتی بین المللی مبدل گردد.
البرایت مانند بسیاری دیپلومات های امریکایی که منشای اروپای شرقی دارند، مشتاقانه خود را وقف ناتو نموده بود. وی از مداخله بی رحمانه ناتو دریوگوسلاویا در سال ۱۹۹۹ حمایت کرد و شاید از مداخله در اوکرایین نیز حمایت می کرد.
آنچه کاخ سفید اندیشیده اینست که بایدن درمورد تحریم های اضافی علیه روسیه مباحثه می کند. اما امکان وضع محدودیت های جدید به دنبال نشست روز دوشنبه وزیران خارجه و دفاع اتحادیه اروپا برای کنار گذاشتن تحریم های بیشتر، کاهش یافته است.
این نشست اتحادیه اروپا به جای آن براین نظر بود که گفت وگوهای جاری بین اوکرایین و روسیه باید بیشتر جلو بروند ولو آنکه پیش بینی های خوش بینانه شاید کاملا درست نباشند، زیرا این گفت وگوها چالش برانگیز اند، اما بخش خوب آن در این است که هیچ جناحی تا کنون از درجا زدگی در این مذاکرات شکایت نکرده است.
این قابل درک است که بایدن به اروپا سفر کرده است نه برای آنکه تحریم های شدید تر را مورد بحث قرار دهد( البته این چیزی بود که وی توانست با راه اندازی یک ویدیو کنفرانس از عهده آن برآید)، بل برای آن سفر کرده است که توانایی های بالقوه ناتو را برای مشارکت در منازعه روسیه و اوکرایین ارزیابی نماید. برای چنین مشارکتی، شرکت وی در این نشست مطلقا ضروری بود.
چنان که از واقعیت اوضاع بر می آید، در صورت طولانی شدن منازعه در اوکرایین درنهایت امکان پیروزی روسیه وجود دارد. چنین سناریویی برای بایدن از لحاظ سیاسی در ایالات متحد امریکا بسیار مخرب است. بایدن در درون ایالات متحد امریکا با انتقاداتی به دلیل ناتوانی اش در جلوگیری از منازعه اوکرایین و همچنان به خاطر غیر موثر بودنش در متوقف ساختن پیشروی روسیه مواجه است.
در حالی که ایالات متحد امریکا در لفاظی هایش، روسیه را به دلیل «جنایات جنگی» و بحران بشری در اوکرایین و غیره سرزنش می کند، این مساله در پایتخت های جهان همچون یک تقابل جیو پولتیکی بین امریکا و روسیه نگریسته می شود. غیر از اردوگاه غرب جامعه جهانی وضع تحریم ها علیه روسیه و حتی شیطانی جلوه دادن آن کشور را رد می کنند.
جامعه جهانی از موضع گیری واضح بین ایالات متحد امریکا و روسیه در بحران اوکرایین دوری می کند. در اعلامیه اسلام آباد که به روز چهارشنبه پس از چهل و پنجمین کنفرانس وزرای خارجه ۵۷ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی انتشار یافت، از حمایت تحریم ها علیه روسیه اجتناب نمود و به عوض آن به قعطع مخاصمت ها در اوکرایین، اجتناب از اتلاف جان انسان ها ، افزایش کمک های بشری و « افزایش دیپلوماسی»، تقریبا مانند مواضع چین و هند تاکید نمود.
هیچ کشوری در قاره افریقا و آسیای غربی، آسیای مرکزی ، جنوبی و منطقه جنوب شرق آسیا تحریمی علیه روسیه وضع نکرده است. اسماعیل صبری یعقوب نخست وزیر مالیزیا به دنبال دیداری از هانوی گفت:« ما منازعه بین اوکرایین و روسیه را مورد بحث قرار دادیم و توافق نمودیم که مالیزیا و ویتنام در این مورد بیطرف می مانند. در مورد تحریم ها علیه روسیه، ما از آن ها حمایت نمی کنیم. هردو جانب از تحریم های یک جانبه حمایت نمی کنند، ما تنها محدودیت های را به رسمیت می شناسیم که از جانب شورای امنیت ملل متحد وضع شده باشند.» این اجماع در بین «اتحادیه کشورهای حوزه جنوب شرق اسیا » یا « اسه این» نیز وجود دارد.
جالب آن است که وانگ یی مشاور و وزیرخارجه چین، مهمان اصلی نشست سازمان کنفرانس اسلامی در اسلام آباد بود. وانگ یی در اظهاراتش گفت:« چین از روسیه و اوکرایین برای ادامه گفت و گوهای صلح شان حمایت می کند و امیدوار است که این گفت وگوها به آتش بس، ختم جنگ و برقراری صلح بیانجامد. باید از فاجعه های بشری جلوگیری شود، جلو انتشار بحران اوکرایین باید گرفته شود تا مبادا حقوق مشروع و منافع سایر مناطق و کشورها را صدمه رساند.»
اعلامیه مطبوعاتی وزارت خارجه چین در مورد نشست وانگ یی با فیصل بن فرحان آل سعود وزیر خارجه عربستان سعودی، می گوید:« در مساله اوکرایین، هردو جانب موافق اند که حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها باید احترام گردد و نگرانی های امنیتی معقول آن ها باید جدی گرفته شوند. واجب است تا از هرگونه بحران بشری جلوگیری گردد، پروسه گفت وگوهای صلح ادامه یابد و منازعات از طریق گفت وگو و مذاکره حل و فصل شوند. هردو جانب تاکید می نمایند که همه کشورها این حق را دارند که قضاوت مستقل بنمایند، در برابر فشار های خارجی مقاومت بکنند و با منطق ساده « سیاه و یا سفید» و « دشمن یا دوست» مخالف باشند.»
بازهم دراعلامیه مطبوعاتی دیگر وزارت خارجه چین درمورد ملاقات وانگ یی با سامح شکری همتای مصری اش در ضمن سایر موارد مجددا گفته است :« هردو جانب در مساله اوکرایین تبادل نظرکردند و توافق نمودند که حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشور ها احترام گردد و متعهد به یک راه حل همه جانبه به بحران جاری می باشند. شکری گفت که مصر مخالف اعمال فشار برخی کشورها برچین است و جانبدار تقویت همکاری به جای تشدید تقابل می باشد.»
نکته جالب اینکه ، در هفته گذشته چهار وزیر خارجه از آسیای غربی ( از قطر، ایران، ترکیه و امارات متحد عربی) به مسکو سفر کرده اند تا در مورد همکاری های دو جانبه مذاکره نمایند.
با وجود این، نتیجه دیدار بایدن از اروپا تاثیر چشمگیری برمنازعه اوکرایین خواهد داشت. هرگاه بایدن موفق گردد که حمایت اروپایی ها را برای پیشنهادش جهت مداخله ناتو در منازعه اوکرایین کسب نماید، این منازعه به طور دراماتیکی به وخامت و یک جنگ جهانی می گراید که شامل به کار گیری از سلاح های هسته یی می باشد.
آیا بایدن تا این حد جلو می رود؟ به نظر می رسد او مایل نیست این خطر را بپدذیرد. به فکر می شود که بایدن یک « پلان بی» هم دارد . او برنامه ریزی کرده است که به طور جداگانه ای از وارسا دیدار نماید. پولند در واقع سهم منصفانه ای در « روس هراسی» دارد و برای نوعی از دخالت در اوکرایین تقلا می نماید.
جان مساله در آن است که پولند تبری برای خرد کردن و یا بهانه ای برای مداخله دارد. بخش های از پولند امروز دارای قومیت مختلط با نواحی «زیتومیر»، «خملینستکی» و «لفیف » در مناطق مرزی غربی اوکرایین می باشد. هرگاه اوکرایین قطعه قطعه گردد و یا در اثر شکست سقوط نماید، مسلما پولند از این فرصت استفاده می نماید تا قلمروهای از دست رفته اش را دو باره به دست آورد. فرط فعالیت اوکرایین خود شاهد مدعا است.
اتفاقا در روز های اخیر ، رودو سلاو سیکورسکی وزیر خارجه پیشین پولند و ارینا فریشچوک معاون نخست وزیر اوکرایین ، هردو بوداپست را متهم به تلاش برای دست درازی به منطقه ماورای کارپات اوکرایین نمودند که عمدتا متشکل از جماعت مجارها می باشند. روز سه شنبه سیکورسکی در تویتی مدعی شد ویکتور اوربان نخست وزیر هنگری و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه روی تجزیه اوکرایین به توافق مخفی رسیده اند!
در عین روز، ارینا فریشچوک در یک پست فیسبوک شکایت نموده است که « نحوه ای که رهبری هنگری اخیرا با اوکرایین رفتار می نماید، حتی بد تر از آن می باشد که دولت های اقمار روسیه در زمان اتحاد شوروی پیشین، رفتار می نمودند. هنگری از تحریم ها حمایت نمی کند. هنگری سلاح تهیه نمی کند. آن ها اجازه عبور تجهیزات و سلاح های ارسالی را نمی دهند، آن ها تقریبا به همه چیز « نه » می گویند».
بایدن فقط می تواند آن امکاناتی را با رهبری پولند بررسی کند که به سطح مداخله مستقیم ناتو در اوکرایین نمی رسد. با وجود سرو صداهای رسانه یی ، شبحی که اداره بایدن را فرا گرفته از این قرار است که امکان دارد عملیات ویژه روسیه در اوکراین در نهایت به پایان موفقیت آمیز برسد. در شرق رود خانه دنیپر منطقه «بفر» یا حایل بزرگی ایجاد گردد و کنترول خط ساحلی بحیره سیاه توسط روس ها ، دسترسی کشتی های ناتو را در آنجا ممنوع قرار دهد.
پولند در چنین پیامدی یک سهمدار کلیدی می گردد و مطمینا واشنگتن در این وضعیت در حال انکشاف ، به وارسا همچون شریک شماره یکش می نگرد، زیرا سرنوشت اوکرایین وابسته به این توازن است.
e
