آیا تحصیل برای زن جرم است؟
تحصیل به موارد چون آموزش و پرورش ، با سوادی ، دانش آموختن ، اندوختن ... گفته می شود. تحصیل از حقوق ابتدایی انسان است ، که شامل هر دو جنس زن و مرد می شود. حقی که در بسیاری از کشور ها نظر به دلایل دینی ، فرهنگی ، اجتماعی و جنسیتی بوسیله ای حکومت ها و خانواده ها از زنان گرفته شده است .
نظر سنجی که در کشور های در حال رشد و توسعه صورت گرفته نشان میدهد که آموزش و پرورش دختران در این کشور ها چقدر مهم است چون تحصیل زنان سبب می شود که آنها سهم اقتصادی در خانواده بگیرند ، و خانواده های کوچک، سالم و تحصیل کرده داشته باشند.
نتایج تحقیق یونسکو نشان داده است که کشور های که دارای آمار پایین تحصیل و بخصوص دانش آموز زن دارند، در صدر فقیر ترین کشور های جهان قرار دارند ، و کشور های که سطح بالای دختران و زنان دانش آموز را دارند، از جمله ای پیشرفته ترین و موفق ترین کشور ها به شمار میایند. افغانستان کشوری است که مردمش اکثراً بی سواد اند و سالهاست که آمار تحصیلات و بخصوص تحصیلات دختران و زنان دانش آموزش، در سطح پایین ترین آمار تحقیقی ثبت شده است ، از جمله ای فقیر ترین کشور ها جهان به شمار می رود.
افغانستان کشوری که مردمش عمیقا دینی و مذهبی و از لحاظ فرهنگی محافظه کار است. دین به عنوان بستری برای پذیرش فرهنگ نابرابر جنسیتی به کار می رود ،جامعه افغانی از نظر جنسیتی و حمایت از حقوق زنان از لحاظ فرهنگی جامعه ای پدر سالار ، پدر تبار و پدر بومی است ، که صلاحیت و اختیار زنان در دستان مردان کهن سال و در کلیت بدست مرد فامیل است. میراث بری از دارایی ها و موقعیت اجتماعی زنان از مجاری فیصله ای گردهمایی( جرگه های) مردان عبور میکند، و زنان مجبور می گردند که به محل زندگی شوهر نقل مکان یابند ، بیوه برادر با برادر شوهر ( ایورش ) نکاح کند و دختران برای رفع اختلافات و جلوگیری از تشدید دشمنی خانواده ها و قبایل به «بد» تبادله گردند.
فرصت های تحصیلی و عدم حضور زنان در تحصیلات عالی و کار، در حکومت های پیشین کم رنگ بود ، و با تسلط طالبان این فرصت کاملا از زنان گرفته شده است. روشن است که بی سوادی سبب فقر زدایی می شود و بر جامعه و بخصوص روان زنان تاثیر بسزایی دارد. رییس دانشگاه «هار ورد» و همکاران وی در پنجاهمین سالگرد اعلان جهانی حقوق بشر، در سال (۱۳۷۷) ۱۹۹۸ در ارزیابی از سیاست های تبعیض آمیز سیستماتیک طالبان بر علیه محدودیت آموزش زنان چنین تحلیل کرده است: « طالبان با این شیوه ای زن ستیزانه شان به رفاه فیزیکی، روانی و اجتماعی زنان افغانستان صدمه می زند. تبعیض های این چنینی و رنج های را که به دنبال دارد اهانت به کرامت و ارزش زنان افغانستان و انسانیت در کل است » . طالبان این اهانت به کرامت و ارزش زنان افغانستان ، را در (۱۴۰۱) ۲۰۲۲ برای بار دوم نیز تکرار کردند.
دانش آموزان دختر بر اساس خبر تلویزیونی که مکاتب دختران به تاریخ سوم حمل آغاز می گردد ، ۸ صبح سوم حمل سال ۱۴۰۱ خورشیدی با شوق و اشتیاق زیاد برای فراگیری علم و دانش ، به پشت درب های مکاتب شان رسیدند ، و با فرمان وزارت معارف طالبان که بر روی دروازه ها نصب شده بود برخوردند در آن چنین نوشته شده بود: « اطلاعیه وزارت معارف: به اطلاع تمام دختران بالاتر از صنف ششم مکاتب و لیسه ها ، رسانیده می شود که دروس شان تا امر ثانی معطل است. هر زمانی که طرح لباس شان مطابق شریعت و فرهنگ افغانی ، آماده و مقامات بلند پایه امارت اسلامی حکم صادر کرد ، به دختران مکاتب و لیسه ها رسما اطلاع داده خواهد شد. وزارت معارف امارت اسلامی » ( ترجمه از زبان پشتو).
دروازه ای مکاتب و لیسه ها برروی دختران دانش آموز بالاتر از صنف ششم بسته گردید، ولی درب ریزش اشک دختران گشوده شد. جوی اشک رخ این دوشیزگان عاشق تحصیل را در هر صحن مکتب شست و این سیل اشک قلب هر انسان را در افغانستان و جهان لمس کرد. دانش آموزی در جریان صحبت با خبر نگاری گفت : دیروز خبر گشایش دروازه های مکاتب را شنیدم خیلی خوشایند بود بریم. بخدا اشک ریختم، اما امروز خیلی جگر خون شدم.» گریه مانع صحبت -اش شد . و ادامه داد: «مام دختر هستیم، از همین افغانستان هستیم. مام بشر هستیم چرا ما مکتب نریم؟»
دختر دانش آموزی دیگری در حالیکه گریه می کرد و اشک می ریخت گفت: « قلب ما خون گریه میکنه، تا چه وقت ؟ سه سال است که ما د ریشخندی تیر می کنیم. ۱۸۶ روز شد ما مکتب نرفتیم. چرا؟ چه گناه داریم؟ چرا اینا با آینده ما بازی میکنن؟»
دانش آموزی دختر که اشک و گریه چشمانش را نمناک و بغض گلویش را پر ساخته بود ، چنین گفت : « ما حق داریم، انسان هستیم. انسانی اینمی وطن هستیم. اینمقه می خواهیم که فقط ما درس خوده ادامه بتیم ، بخوانیم . گناست که ما دختر هستیم؟ گناست که ما درس میخوانیم؟ »
صحنه روان کش از مصاحبه های دختران دانش آموز که با خبر نگار دیگری صحبت داشتند : « امروز خیلی جگر خون شدم... اشک مجال ادامه صحبت را برایش نداد، و اضافه کرد : « چه بگویم ، چیزی گفته نمیتوانم.» و در پیام که بین دو دختر دانش آموز در فضای مجازی رد و بدل شده آماده است : « کم پیدایی ، امیدوارم حالت خوب باشد؟» جواب : « افسرده شدم ... حالم همین لحظه هیچ خوب نیست مکتب رفتیم دختران با هزار امید لباس مکتب پوشیده آمدن همه را دوباره جواب دادن امروز به نواختن زنگ مکتب آمادگی گرفته بودم تمام استادان گریه کردن و از صدا بلند کردن ( علیه بسته شدن مکاتب) گفتن عزت ما در بین است بندی می شویم تمام ( شاگردان) حس برآمدن و فریاد زدن داشتن...».
در هرات بعد از دو روز دختران دانش آموز بالاتر از صنف ششم را از صنف درسی به خانه فرستادند. زینب و آمنه دو خواهر ، در حالیکه اشک بر رخ شان جاری بود در مقابل دوربین تلویزیون چنین قصه کردند: « زینب : ما دو روز در صنف بدون معلم بودیم، رفتیم به نزد معاون مکتب که چرا به صنف ما استاد نمیآید؟ در جواب ما گفت که شما را نمیخواهند که دگه درس بخوانین.» و آمنه نیز با چهره ای غمگین که اشک در چشمانش حلقه زده بود، گفت « واقعن آنچی خیلی سخت بود ، حس کردم ابر های تاریک و سیاه بلند سرمه.» طلوع نیوز ۲۷ مارچ ۲۰۲۲
دختران دانش آموز در صفحات مجازی با نشر فوتو و پیام های دست داشته شان، درد ها و غم های دل شان را چنین بیان داشته اند ، «بگذار مکتب بروم»، « بگذار نفس بکشم» ، « بسته ماندن مکاتب دخترانه آغاز یک فاجعه بی سابقه است» ، « آموختن علم در اسلام فرض است» ، « آیا تحصیل برایم جرم است؟».« ما به چه جرمی از ادامه تحصیل باز داشته شده ایم؟»
از متن مصاحبه ها، تصاویر ، و پیام ها حالت روانی دانش آموزان دختر کاملا روشن است. امارت اسلامی صدمه ای روانی و اجتماعی که به دختران دانش آموز ، خانواده ها ، جامعه افغانستان و جهانیان زد ، جبران نا پذیر است. علاوه بر دختران بالاتر از صنف ششم ، که خواهان باز گشایی مکاتب و لیسه های دخترانه اند. هر عضو خانواده افغانی ، جوامع مدنی ، سازمانها حقوق بشری، افغانهای مقیم خارج، این عمل ضد انسانی و ضد بشری طالبان را محکوم کردند و خواهان بازگشایی مکاتب دختران صنف شش به بالا شدند. از آنجاییکه ریشه ای این بنیاد گرایان افراطی از مدرسه های حقّانی ، و دیو بندی ، از کشور همسایه شرقی افغانستان آب می خورد ، مشکل به نظر میرسد که طالبان دروازه های مکاتب و لیسه ها را به روی دانش آموزان دختر صنوف بالاتر از ششم باز نمایند. ادامه دارد
از منابعی که در این نوشته استفاده شده است:
« واژه یاب»
صفحه فیس بوک « حرکت خود جوش زنان مبارز افغانستان » و « انجمن حمایت از زنان افغانستان»
« حق تحصیل جزو حقوق اصلی زنان است» ایران انترنشنال.
« نگاهی به وضعیت آموزشی زنان در افغانستان» نوشته دیوید جی روف، ترجمه عبدالله غفاری روز نامه افغانستان ما.
« اخبار » ، تلویزون طلوع و افغانستان انترنشنال، بی بی سی فارسی و روزنامه ای ۸ صبح
محمد طاهر،
امریکا،
۳۰ مارچ ۲۰۲۲
.
