دست به دامن شدن پی در پی رژيم خاندانی نادرشاه به انگليس ها (از لابلای اسناد آرشيف انگلستان)

رژيم خاندانی  نادرشاه هر باری که با خطر سقوط سلطه اش توسط مخالفين داخلی روبرو ميشد، به استعمار انگليس متوسل ميشد. درين جا از لابلای اسناد آرشيف انگلستان  به يک نمونۀ ديگری اشاره ميکنيم که تا هنوز ثبت تاريخ حقيقی کشور نشده است . اين سنديادداشت کوتاهی از ملاقات دو روزۀ سه تن از مامورين نظامی انگليس  با هاشم خان صدراعظم ، برادرش شاه محمود خان وزير دفاع،

و علی احمد خان وزير خارجه در اقامتگاه شخص هاشم خان  در کابل ميباشد.
درين ملاقات که به تاريخ ۱۳ ماه دسمبر ۱۹۳۹ آغاز شده بود، تا ساعت ۳ بعد از ظهر ۱۴ دسمبر ادامه داشت . درين ملاقات از طرف انگليس ها Brigadier Molesworth  بريگيډير (غونډمشر) موليس ورت، Major Lancaster ميجر (جگړن) لنکاستر، و Major Boyes-Cooper ميجر (جگړن) بويس-کوپر شرکت داشتند. 
موضوع اين ملاقات را پلان آمادگی حکومت افغانستان  به مقابل پيشبينی احتمال مزاحمت و شورش داخلی و حدس و ظن تجاوز خارجی از طرف روسيه و پلان آمادگی حکومت افغانستان و لست کمک های نظامی انگليس ها تشکيل ميداد. 
« بريگيډير موليس ورت  يادداشت و لست کمک های را (که در فقرۀ هفتم ملاقات تاريخ ۱۳ دسمبر) راجع به آموزش اردو و قوای هوائی درخواست شده بود، به هاشم خان سپرد. صدراعظم لست را مطالعه نموده و توسط وزير خارجۀ افغان و ميجر لنکاستر به وزير دفاع  ترجمه و تشريح شد. هاشم خان اظهار داشت که راجع به لست با مامورينش مشوره نموده و نتيجه اش را در ملاقات تاريخ ۱۶ ماه دسمبر با ايشان شريک خواهد کرد.
وزير دفاع بعد از آن راجع به پلانی که به مقابل احتمالات پيشبينی شده تهيه نموده است، صحبت نمود:
الف) احتمال حملۀ وسيع قوای روسی بر افغانستان
ب) احتمال  مزاحمت و يا شورش و طغيان داخلی در نقاط مختلف کشور
او راجع به (الف) توضيح داد که اردوی افغانستان نميتواند به صورت وسيع  بمقابل حملۀ روسيه بجنگد، اما در پلان شان استفاده از اردو و قوای اقوام برای معطل کردن  و خسته ساختن دشمن در نظر گرفته شده است تا فرصت رسيدن کمکی که از دوستان انتظار ميبرند، بدست آيد.
نوت : آشکارا به نظر ميرسيد که کدام پلان حقيقی به مقابل تجاوز خارجی که احتمال آن در شمارۀ (الف) فوق ذکر شد، وجود نداشت.   بريگيډير موليس ورت  معتقد بود که پلانی را که وزير دفاع تهيه کرده بود، در يک شب و در نتيجۀ مذاکرات روز ۱۳ دسمبر آماده شده بود. مگر وزير دفاع برای مقابله با وضعيت تعريف شده در فقرۀ (ب) فوق الذکر پلان داشت  و اين پلان برای مقابله با ناآرامی های داخلی و شورش کافی و بسنده ارزيابی شده ميتواند. اما او به قليل بودن تعداد افراد اردوی افغان  و کمبود اسلحه  مدرن و تجهيزات اشاره کرد. اسلحه و وسايل فعلی آنها برای تشکيلات موجود کافی نبوده و تنها يک مقدار بسيار کوچک ذخاير اقلام مشخص را برای افراد احتياط و يا در صورت درگيری جنگ برای تشکيل واحد های جديد در دست دارند. اگر ضرورت عاجل پيش آيد، بدست آوردن مواد و سامان آلات مورد ضرورت از منابع خارجی ماه ها را در بر خواهد گرفت.
وزير دفاع ادامه داده گفت که پلان وی برای مقابله با وضعيت پيش بينی شده در فقرۀ (ب) شامل موارد آتيست : 
 اول : استفاده از قوای احتياط مربوط به قول اردوی مرکزی کابل   به همراهی تشکيلات ولايتی موجود برای عمليات فعال عليه شورشيان يا دشمنان مشترک. اين قوای احتياط قول اردوی مرکزی کابل شامل سه فرقه بوده که هر فرقه مشتمل بر سه لوا و هر لوا شامل تشکيلات ذيل ميباشد:
i.    يک غوندحدود ( ۱۴۰۰)  يک هزار وچهارصد  تفنگدار يا سه کنډک
ii.    يک کنډک مستقل پياده نظام حدود ( ۵۵۰) پنجصدو پنجاه نفر
iii.    يک کنډک قوای توپچی (۱۲) دوازده توپ 
برعلاوه قول اردوی مرکزی کابل   يک کنډک سيگنال، يک کنډک پيشقراول و سه لوای احتياط توپچی ميباشد. سه لوای احتياط توپچی بصورت عادی هر يک ضميمۀ سه فرقۀ قول اردوی مرکزی کابل ميباشد.  
دوم: تشکيلات جديدالتاسيس ذيل :
i.    يک قول اردوی اضافی احتياطی مرکزی کابل شامل سه فرقۀ منظم مجهز به تجهيزات شماره (اول) فوق  
ii.    تشکيل پنج فرقۀ اضافی ولايتی مجهز به تجهيزات شماره (اول) فوق
سوم : تشکيل يک قوای جديد قبايلی که در صورت ضرورت با قوای منظم اردو همکاری کند.
لست اسلحه و تجهيزات مورد نياز اردوی منظم موجود و تشکيلات پيشنهادی جديد:
    تفنگ ۳۰۳         ۸۴۷۵۲
    تفنگچه            ۹۶۰۰
    ماشيندار ثقيل        ۸۷۶
    ماشيندار خفيف        ۳۳۸۶
    توپ های هاوان        ۱۶۴
    راکت انداز        ۷۵
    توپ های کوهی        ۲۹۲
    موتر های زرهپوش    ۲۴
    تانک های ثقيل        ۱۵
    تانک های خفيف        ۱۵
    پتک های آب        ۱۳۵۹۳۸
    چانته            ۱۳۵۹۳۸
    کلاه های آهنی        ۱۳۵۹۳۸
    شيت های زمينی        ۱۳۵۹۳۸
    دوربين            ۲۵۱۳۴
    چراغ های برقی        ۴۴۶۲ (برای اشاره يا سيگنال هم مورد استفاده قرار گيرند)
    قيچی های سيم خاردار    ۱۵۹۵۰
    زين های اسب        ۱۵۴۸۸
    قطب نما        ۲۵۱۲۴
    نقشه های پوشدار    ۴۵۰۶۵
    ماسک های غاز        ۱۰۰۰۰۰
    وسايل خندق کندن    ۳۲۴۲۸
    تبر            ۷۳۱۵
    کلنگ بزرگ        ۱۱۳۰۰
    کلنگ کوچک        ۳۲۶۰۴
    اره کوچک        ۶۷۱۰
    اره بزرگ        ۱۶۹۴
    بيلچه            ۱۱۳۰۰
منبع:
آرشيف انگلستان، مجموعۀ  اسناد مربوط به تهدید شورش توسط حامیان امان الله پادشاه سابق در افغانستان  و شورش های قبایل مختلف  در سال ۱۹۳۹: صورت جلسه مختصر و بسيار محرمانۀ گفت و شنيد بين بريگيډير موليس ورت و صدراعظم هاشم خان مؤرخ ۱۴ سپتمبر سال ۱۹۳۹ ميلادی
(پايان)