دلار زدایی 

پایه لرزان  تک قطبی ایالات متحده امریکا

پیشگفتار:
دلار زدایی -De-dollarization. - به فرآیندی گفته میشود که طی آن کشور های جهان وابستگی های سیاسی-اقتصادی خویش را به ایالات متحده امریکا، که دلار واحد پولی آن کشور میباشد، کاهش داده و  تلاش میکنند که حتی بکلی از بین ببرند. دلار زدایی پدیده جدیدی نیست، بلکه یک سیاست پیچیده است. دلار زدایی برای موفقیت مستلزم تعدادی اقدامات اجرایی دقیق اقتصادی، قانونی، نظارتی، مالی و سیاسی است.

در این فرایند البته معضل جایگزین نمودن ارز های دیگر بجای دلار به نوبت خود یک عمل پیچیده بوده و از این نگاه دلار زدایی یک پدیده تدریجی بوده و عوامل مختلف سیاسی و اقتصادی، به ویژه تلاش عدم وابستگی به ایالات متحده و نظام تادیات جهانی که ناشی میگردد از تک قطبی شدن امریکا، در این روند نقش تعیین کننده بازی می نمایند. در این نوشته کوتاه علل بنیادی این پدیده بررسی میگردند. 

دلار به مثابه وسیله تادیات جهانی
پس منظر تاریخی 
اینکه دلار در نظام تادیات جهانی، هم به مثابه ارز ذخیره و هم به حیث  واحد سنجش تبادلات محصولات و خدمات هنوز هم از اهمیت به سزای برخوردار میباشد، هرگز زاده تصادفات سیاسی-اقتصادی نبوده، بلکه علل بنیادی آن را باید در توانایی های مادی "سرزمین استثنایی"، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم  سراغ کرد. از این نگاه دلار امریکایی به هیچ نوع از بدو امر نقش واحد تادیاتی و ذخیره ارزی را بازی نکرده است. 
 در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم نظام پول جهان بر مبنای "معیار طلا" استوار بود. "پوند استرلنگ"، پول بریتانیای کبیر که در یک مبادله ای مشخص با قیمت طلا معامله میگردید، زیرساخت این معیار و تضمین کننده ای روابط اقتصادی بدون اصطکاک هم به سطح ملی و هم فراملی خوانده میشد. علل مهم این اصل در ساختار اقتصادی امپراتوری بریتانیای کبیر نهفته بود.  نخست از همه سهم بزرگ بریتانیای کبیر در تجارت جهانی و توانایی های هنوز هم بزرگتر اقتصادی امپراتوری بریتانیا منجر به آن گردیده بود تا پوند استرلنگ در تعاملات اقتصادی جهانی نقش کلیدی بازی نماید. افزون بر آن بریتانیای کبیر نخستین کشوری محسوب میشد که مبادله آزاد طلا را با پوند استرلنگ رسماً معرفی و تضمین کرده بود. ولی بحران بزرگ اقتصادی سال ۱۹۲۹ منجر به فروپاشی کلی نظام مبادلات پولی جهان گردید. در اخیر رقابت های "تنزیل ارزشی" واحد های پولی ملی و تدابیر حمایتی گمرکی به اقتصاد و تجارت جهانی، به ویژه در کشور های خودمدار سرمایه داری ضربات بزرگی وارد نمود. با در نظر داشت این پس منظر، نیاز مبنی بر صورت بندی تازه ای "نظام پولی" نه تنها در کشور های خودمدار سرمایه داری بلکه در کشور های پیرامونی وابسته و قسماً مستعمره نیز دیده میشد. 
از این جهت ۴۴ کشور جهان تحت نظر و به دعوت بریتانیای کبیر و ایالات متحده امریکا در جولای ۱۹۴۴ میلادی در "برتون وودز" ایالت نیوهمپ شایر ایالات متحده امریکا جهت سر و سامان دادن به نظام پولی آینده جهان به مذاکره نشستند. پس از جر وبحث های طولانی، به ویژه بین ایالات متحده امریکا و بریتانیای کبیر اساس "صندوق پولی بینالمللی پول" – International Monetary Fund – گذاشته شد.(۱) 
با ایجاد "صندوق بین المللی پول" یک نظام پولی جهانی تنظیم گردید که در آن در کنار پوند انگلیسی، دالر امریکایی نیز دارای نقش کلیدی گردید. ایالات متحده امریکا با داشتن نیمی از ذخایر طلای جهان، اظهار آمادگی کرد تا با نرخ تعیین شده ای یک انس طلا به قیمت سی و پنج دلار، دارایی های دلاری کشور های عضو صندوق را با طلا مبادله کند. به این ترتیب نقدینگی -liquidity -  بین المللی وابسته گردید به سیاست "ترازنامه تادیات" امریکا" به نوعی که افزایش نقدینگی جهان فقط در حالت کسر ترازنامه تادیات امریکا امکان پذیر بود. تلاش های ساختاری اقتصادی "برتون وودز" در واقع، اگر از یک سو واکنشی بود بر سال های بحرانی ۱۹۳۰، از سوی دیگر بازتاب دگرگونی های توانی های اقتصادی کشور های خودمدار کلاسیک خوانده شده، به ویژه به نفع ظهور ایالات متحده امریکا به مثابه یک قدرت بزرگ سرمایه داری فرامرزی.  
این سیستم بین سالهای ۱۹۶۸ و  ۱۹۷۳ محکوم به انحلال شد.، چون این نظام وابسته به دلار و آن هم با نرخ ثابت پاسخ گوی گسترش نیازمندی های تادیات جهانی نبود.  در آگوست ۱۹۷۱، رئیس جمهور ایالات متحده، ریچارد نیکسون، تعلیق "موقت" تبدیل دلار به طلا را اعلام کرد. (۲) 
پس از فروپاشی سیستم برتون وودز، اعضای صندوق بین‌المللی پول آزادگردیدند، تا به هرشکلی از ترتیبات مبادله‌ای را که می‌خواهند انتخاب کنند:  اجازه دادن به ارز آزادانه به شکل نوسانی، وصل کردن واحد پول داخلی به ارز دیگر یا سبدی از ارزها، پذیرش واحد پول کشور دیگر، شرکت در یک بلوک ارزی یا تشکیل بخشی از یک اتحادیه پولی.
 ولی ایایلات متحده امریکا با استفاده ابزاری از نفوذ آن کشور بر کشور های نفت خیر خاور میانه بهای نفت را با دلار وابسته ساخت و از این نگاه دلار دوباره در تادیات جهانی دارای نقش به سزای گردید. 
 
دلار زدایی به مثابه فرآیند الزامی جهانی شدن
ایالات متحده امریکا و کشور های دیگر نظام سرمایه داری در نقش تعیین کننده ای که در تاسیسات مالی جهانی، از صندوق بین المللی پول تا بانک جهانی و سازمان تجارت بین المللی داشتند،  از این پدیده به مثابه ابزار فشار بر کشور های دیگر عضو این نهاد ها، به ویژه علیه کشور های پیرامونی استفاده کرده، و این کشور ها را به پذیرش شرایط تادیات مالی این نهاد ها به سمت وابستگی اقتصادی و نفوذ بیشتر علایق امپراتوری  مجبور ساختند. چنانچه این معضل به طور همیشگی منجر به مناقشه های سیاسی گردیده است. ایالات متحده امریکا حتی از همین ابزار به مثابه فشار سیاسی استفاده کرده و زمینه های تغییر رژیم های – Regime Change-  نا فرمان را آماده ساخته است. البته گستره این تاثیرگذاری – نظر به چگونگی  و نقش نخبگان حاکم در کشور های پیرامونی – متفاوت بوده است. چنانچه تاثیرگذاری این تدابیر نهاد های مالی جهانی در افغانستان در دور "دموکراسی" -  از سال های ۲۰۰۱ به بعد – به پیمانه ای بوده که نهاد های بین المللی نیاز به تجویز مقررات از طریق رایزنی با نخبگان مالی کشور را نداشته، تجویزات این نهادها حتی مستقیم به زبان فارسی در اختیار بانک مرکزی افغانستان قرار گرفته و نخبگان مالی از اشرف غنی تا عبدالحق احدی و عمر زاخیلوال به حیث بانیان نظام اقتصادی و وزرای دارایی این تجویزات را بدون چشم انداز استراتیژی انکشاف ملی پیاده میکردند. 
ایالات متحده امریکا و کشور های سرمایه داری دیگر تحت هژمونی تک قطبی امریکا پس از آغاز مرحله حاد بحران اوکراین از همین نهاد های مالی علیه روسیه استفاده کرده و از طریق تحریم اقتصادی و عدم استفاده نظام SWIFT علیه روسیه خواستند این کشور را به زانو درآورند. البته این تدبیر امریکا و کشور های دیگر نظام سرمایه داری نه تنها نخست به روسیه آسیب رسانیده، در عین زمان هشداری بود برای کشور های  دیگر.  به مثابه  پیامد مستقیم این تحریم مالی تحت سیطره امریکا  منجر به آن گردید که کشور های که در خط هژمونی امریکا قرار نداشته و همچنان کشور های پیرامونی به فکر یافتن بدیل در مقابل نظام مالی استوار بر SWIFT  گردیده و حتی میتوان گفت که با آغاز این تحریم علیه روسیه تلاش های یافتن بدیل در تادیات جهانی منجر به جهش بزرگ گردیده و در نتیجه در روابط مالی جهانی یک برهه تازه آغاز گردید. البته که آغاز این برهه در عین زمان افشا کننده نقش افول تک قطبی شدن امریکا نیز بود. 
روشن است که ما در تاریخ چند هزار ساله از "جهانی شدن بدوی" تا "جهان به مثابه دهکده" –  Global Village- شاهد فراز و فرود تمدن های مختلف در قاره های مختلف بوده ایم. ولی از چهار صد سال به این سو نخست کشور های اروپای غرب و بعدتر ایالات متحده امریکا با شیوه تولیدی سرمایه داری  در نظام بینالمللی نقش  تعیین کننده داشته اند. به شهادت تاریخ، مانند تمدن های قبل از نظام سرمایه داری، نظام تک قطبی امریکا نیز امروز به صورت نسبی در نشیب اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و تلاش میکند تا این کاستی را  با توانایی های نظامی جبران کند. البته که این امر به شکل الزامی موقتی بوده و نمیتواند که جلو فرگشت تک قطبی شدن جهان را تحت سیطره امریکا به سوی چند قطبی شدن بگیرد. 
 
در جستجوی نظام بدیل کارا در تادیات نظام چند قطبی  
یکی از جنبه های مهم دلار زدایی، ترویج جایگزین های دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره بینالمللی و به عنوان ارز روابط تجاری است. برخی کشورها تلاش میکنند تا واحد پولی خود را  توام یا سایر ارز ها از قبیل "یوان" واحد پول چین را به عنوان جایگزینی برای دلار آمریکا پیاده کنند. البته چنین تغییری می تواند وابستگی به ایالات متحده را کاهش دهد و تجارت با سایر کشورها را تسهیل کند. یکی دیگر از عوامل مهم در دلار زدایی، تنوع ارزهای ذخیره است. برخی از کشورها برای کاهش زیان ناشی از نوسانات ارز، ذخایر ارزی خود را به ارزهای غیر از دلار آمریکا نگهداری می کنند. با این حال، دلار زدایی نیز جنبه های منفی دارد. یکی از بزرگترین چالش ها یافتن ارزهای جایگزین است که به اندازه دلار آمریکا پایدار و قابل اعتماد باشند. به طور کلی، دلار زدایی فرآیند پیچیده ای است که هم فرصت ها و هم چالش ها را به همراه دارد. انتخاب دلار زدایی به شرایط و نیازهای هر کشور بستگی دارد. 
به نظر نویسنده شاخص های  ارز بدیل در مقابل دلار دست کم در این نکات کلیدی خلاصه میشوند:  
１.    عدم نوسانات چشمگیر  نرخ ارزی  بدیل دلار، کمترین تاثیر پذیری از تادیات روزمرگی
２.    پشتیوانه توانایی های اقتصادی کشوری که  ارز بدیل موضوع بحث میباشد
３.    اعتماد کشور های هم پیمان به ارز بدیل
４.    باور به عدم مداخله ای کشوری که واحد پولی آن به مثابه ارز بدیل موضوع بحث میباشد.
طوری که بخوبی مشاهده میگیردد در این جا شاخص های اقتصادی، روانی و سیاسی در پیوند با هم ردیف گردیده، که این به نوبت خود فرآورده تجارب تلخ تاریخی از نظام تادیات جهانی تحت سیطره تک قطبی شدن جهان توسط امریکا تلقی میگردد. 
در حال حاضر چین تلاش دارد تا پاسخ گوی توقعات کشور های هم پیمان در این بخش باشد. در تعاملات تادیاتی حتی چین هنوز هم یک قدم عقب نشینی کرده و در داد و گرفت اقتصادی واحد پول کشور هم پیمان را نیز در نظر گرفته و از این نگاه در بدو امر جلو تعبیر های نادرست اقتصادی و سو تفاهم های سیاسی را میگیرد. 
نظر به آمار صندوق پول بینالملی چین از سال ۱۹۸۰ تا سال ۲۰۲۲ به طور وسط دارای پایه رشد ۵،۲ در صد بوده و به این ترتیب هیچ کشور دیگر به شمول ایالات متحده امریکا از این ثبات پایه رشد برخوردار نبوده است. (۳) 
این امر به نوبت خود بر اعتماد کشور های هم پیمان افزوده و نقش امپراتوری آسمانی را در تعاملات تادیاتی نظام جهانی چشمگیر میسازد. تولید ناخالص داخلی چین از سال ۱۹۸۵ تا سال ۲۰۲۲ به طور همیشگی رو به افزایش بوده و از ۳۱۰ میلیون دلار به ۱۸،۱ تریلیون دلار افزایش یافته است.. (۴) 
به این ترتیب چین از نگاه تولید ناخالص داخلی پس از ایالات متحده امریکا، بر پایه نرخ تبادله  در ردیف دوم، ولی بر پایه قوه خرید در ردیف اول قرار میگیرد. جمهوری خلق چین از سال ۲۰۰۹ به این سو به عنوان "قهرمان صادرات جهانی" شناخته شده است و شرکت های خارجی با وجود محدودیت های موجود بسیار نزدیک با آن در هم تنیده اند. صادرات چین دز سال ۲۰۲۱ بالغ میگردید بر ۳،۵۶ تریلیون دلار در حالی که در سال های    ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰  به ترتیب به  ۲،۶ و ۲،۷ تریلیون بالغ میگردید. (۵) 
با در نظر داشت این آمار، چین از نگاه توانایی های ملی، به ویژه از نگاه  روابط اقتصادی با جهان از ظرفیت های بسنده در مورد برخوردار بوده و میتواند که مورد اعتماد کشور های  هم پیمان باشد. ولی در عمل باید گام های بیشتر در جهت جلب این کشور ها تا به سطح پذیرش واحد پولی چین یوان به عنوان ارز بدیل برداشت. 
 
سیر میدانی تمایلات کشور های هم پیمان در جهت دلار زدایی
در حال حاضر، تعداد فزاینده ای از کشورها در حال بررسی در مورد تغییر پرداخت دلار آمریکا به پرداخت های ارز محلی دوجانبه هستند. بر اساس گزارش  لیان پینگ – Lian Ping -، رییس بنیاد سرمایه گذاری چین در مجموع ۸۵ کشور به روش های مختلف به روند دلار زدایی پیوسته اند. انتظار می رود در آینده روند دلار زدایی حتی واضح تر شود. (۶) 
اکنون به شکل الگو از چند کشوری  نام برده میشود  که در صف دلار زدایی قرار گرفته و قسماْخود در زمره کشور های چند قطبی ردیف میگردند. 
در اپریل سال ۲۰۲۳ لولا دی سیلوا – Lula de Silva –، رییس جمهور برزیل از چین دیدار کرده و با ا.ستقبال گرم شی جن پینگ، رییس جمهور چین مواجه گردید. بر اساس گزارش Washington Post،روزنامه معتبر امریکایی در جریان دیدار لولا دی سیلوا، دو طرف توافقنامه‌ هایی را درباره همکاریهای علمی و فناوری، از جمله تمدید پروژه ماهواره‌ای در حال انجام، و بازرسی‌های گمرکی برای محصولات حیوانی امضا کرده و توافق کردند که تجارت با ارز های مربوطه یکدیگر را گسترش دهند., (۷) 
 خبرگزاری شین هوا  گزارش داد که بزرگترین بانک صنعتی و تجاری چین (ICBC)، اولین تسویه حساب یوان فرامرزی در برزیل را در شعبه محلی خود در آنجا تنظیم کرده که نشان دهنده گام مهم دیگری در جهانی شدن یوان است. در گزارش اضافه میشود که کاهش هژمونی دلار منجر به افزایش تقاضا برای ارز های غیر دلاری مانند یوان شده و به طور عینی فرصت های را برای بینالمللی شدن پول چین ایجاد کرده است. (۸) 
طبق گزارش‌ها، آرژانتین در اپریل ۲۰۲۳ اعلام کرد که قصد دارد از یوان ارز چینی برای پرداخت کالاهای وارداتی از چین در بحبوحه موج دلارزدایی که توسط کشورها و مناطق به منظور کاهش وابستگی به دلار آمریکا ایجاد شده است، استفاده کند. سرجیو ماسا، وزیر اقتصاد آرژانتین در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که این کشور آمریکای جنوبی استفاده از دلار آمریکا را برای پرداخت هزینه واردات چین متوقف خواهد کرد و در عوض از یوان برای تسویه حساب استفاده خواهد کرد. آرژانتین در ماه آوریل از یوان برای پرداخت هزینه واردات چین به ارزش حدود یک میلیارد دلار استفاده خواهد کرد. ماسا گفت که استفاده از یوان می تواند سرعت واردات چین را در ماه های آینده تسریع کند. او اضافه کرد که انتظار می‌رود از ماه می، آرژانتین از یوان برای پرداخت واردات چینی به ارزش بین ۷۹۰ تا یک میلیارد دلار در ماه استفاده کند.
بر اساس آمار اداره کل گمرک چین، تجارت دوجانبه بین چین و آرژانتین در سال ۲۰۲۲ به ۱۴۳ میلیارد یوان (۲۱میلیارد دلار) رسید که ۲۴.۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشت. صادرات چین به آرژانتین ۸۵ میلیارد یوان بود که ۲۳ درصد افزایش داشت. علاوه بر این، ماسا تاکید کرد که استفاده از یوان می‌تواند انتظارات ذخایر ارزی خالص آرژانتین را افزایش داده و انعطاف‌پذیری بیشتری را به همراه داشته باشد. (۹)
  بانک مرکزی هند در جو لای سال ۲۰۲۲  اعلام کرد که امکان تسویه حساب تجاری بین هند و سایر کشورها به روپیه را فراهم می کند.. این اقدام با هدف ترویج رشد تجارت جهانی با تاکید بر صادرات از هند و حمایت از منافع روزافزون جامعه تجاری جهانی در روپیه هند انجام شده است. خواست  هند به دلارزدایی به سیاست تجاری محدود نمی شود. این کشور همچنین علاقه خود را برای کاهش جایگزینی برای نهاد  ارتباطات مالی بین بانکی جهانی (SWIFT) با روسیه و چین ابراز کرده است. این می تواند زمینه  سازی کند، تا هند با کشورهای تحت تحریم آمریکا به شکل مستقل تجارت کند. طوری که تارنمای modern diplomacy  گزارش میدهد، علاقه هند به این سیستم ها به دلیل تمایل این کشور برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا و اجتناب از خطر قطع شدن از سیستم مالی جهانی در صورت تحریم های ایالات متحده است. هند با پیوند دادن سیستم پیام رسانی مالی داخلی خود با SPFS و CIPS، میتواند تبادلات آن کشور را  با دیگر کشورها با استفاده از ارزهای خود انجام دهد، حتی اگر تحت تحریم های آمریکا باشند. (۱۰) 
محمد الجدعان، وزیر دارایی عربستان سعودی، پس از ۴۸ سال رابطه صرفا با دلار آمریکا، گفت که دروازه آن کشور برای تجارت با ارزهایی غیر از دلار آمریکا باز است. این اظهارات پس از آن صورت می گیرد که رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، از حکمروایان خلیج فارس خواست تا یوان را برای نفت بپذیرند و مقامات ریاض در ماه مارس گذشته گفتند که این کشور پذیرش ارز چین را بررسی کرده و به آن توافق نظر دارد. (۱۱) 
 با توجه به تحریم های اعمال شده توسط ایالات متحده، ایران مجبور شده است به دنبال روش های دیگری برای پرداخت صادرات نفت خود باشد که شامل دلار آمریکا نمی شود. در سال های اخیر ایران در حال افزایش استفاده از یوان چین در تجارت بین المللی است. ایران به جای دلار و یورو، از یوان چین در قراردادهای تجاری دوجانبه بین ایران و چین استفاده  کرد تا نیاز به دلار آمریکا را کنار بگذارد. (۱۲) 

 
نهادینه شدن ارز های بدیل دلار
ارز های بدیل هنوز هم خود انگیخته و پیش بینی ناپذیر میباشند. از این نگاه این ارزهای بدیل، مانند دلار در  یک چارچوب سازمانی به شکل سیستماتیک  مشخص نگردیده اند.  ولی در مورد نهادینه شدن آن تلاش های وجود دارند تا نقش و چگونگی کارکرد های آن را مشخص سازند. 
در شرایطی که روسیه استفاده از دلار آمریکا را، نظر به تحریم های کشور های سرمایه داری  کاهش داده است، یوان چین و روبل روسیه در حال حاضر پر استفاده ترین ارزها در تجارت دوجانبه ای روسیه و چین هستند که دو سال پیش غیرقابل تصور بود. آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه اخیرا به نقل از خبرگزاری تاس روسیه گفت: اگر به ساختار تجارت بین چین و روسیه نگاه کنیم، بیش از ۷۰ در  صد تجارت دوجانبه به یوان یا روبل انجام می شود. در پاسخ به این پرسش که آیا روبل یا یوان می‌تواند جایگزین دلار آمریکا شود، او پاسخ داد: ما در حال بررسی این موضوع هستیم. آمار گمرک چین نشان می دهد که گردش مالی تجاری دوجانبه چین و روسیه در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ در حدود ۵۳،۸ میلیارد دلار و این رقم بین چین و ایالات متحده ۱۶۱،۶ میلیارد دلار است. (۱۳) 
طوری که که میهایلا پاپا  -  Mihaela Papa- در  Foreign Affairsگزارش میدهد، "روسیه و چین ابتکارات خود را برای "دلار زدایی" از اقتصاد خود تسریع خواهند کرد و موسسات و ساختارهای مالی جایگزینی ایجاد خواهند کرد که هم از خود در برابر تحریم ها محافظت کنند و هم موقعیت دلار آمریکا را به عنوان ارز غالب جهان محدود سازند."  (۱۴) 
پس از وضع تحریم های ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه  غرض قطع روابط روسیه با تادیات جهانی، روسیه برای حفظ استقلال مالی خود در صورت قطع ارتباط با سیستم ارتباطات مالی بین بانکی جهانی، که به نام SWIFT نیز شناخته میشود، دو بخش مهم زیرساخت مالی را راه ‌اندازی کرد. اول یک سیستم پرداخت مالی مستقل بود که به عنوان جایگزین روسی برای پلتفرم های پرداخت مانند ویزا و ماسترکارت – Vidsa - Mastercard- عمل می کرد. دومی یک سیستم پیام رسانی مالی اختصاصی به نام System for Transfer of Financial Messages یا SPFS،  گویا نسخه روسی SWIFT بود. از ماه مارچ امسال، SPFS بیش از ۳۹۹ کاربر، از جمله بیش از ۲۰ بانک بلاروس، آرشیدبانک ارمنستان، و بانک قرقیزستان آسیا دارد. شرکت های تابعه بانک های بزرگ روسیه در آلمان و سوئیس، دو قطب مهم قدرت مالی در اروپا، نیز به SPFS دسترسی دارند.
پیامد تحریم‌های غرب علیه روسیه منجر به تقویت همکاری دلار زدایی روسیه و چین گردید. پیوستن به چنین مشارکتی برای هند نیز جذاب و سود مند میباشد. طوری که قبلاً تذکر رفت، هند علاقه‌مندی خود را برای همکاری با روسیه و چین غرض جایگزینی سوئیفت ابراز کرده است که به آن اجازه میدهد با کشورهای که قصد دارند سرویسی را که اکنون در حال توسعه است با SPFS روسیه تحت تحریم ایالات متحده تجارت کنند. در حالی که هند در حال حاضر سیستم پیام رسانی مالی داخلی (سیستم انتقال پیام های مالی، معادل روسیه SWIFT)، که می تواند با CIPS چین (بین بانکی فرامرزی) مرتبط کند. سیستم پرداخت، نسخه چینی سوئیفت). پس از تحقق، سیستم های مرتبط بیشتر نقاط جهان را پوشش خواهند داد. پوشش جهانی این سیستم جایگزین می تواند برای کشورهایی که یا در برابر تحریم های ایالات متحده آسیب پذیر هستند یا از تسلط دلار آمریکا ناراضی هستند، جذاب باشد. CIPS چین در حال حاضر سه شرکت کننده مستقیم در اروپا دارد. 
به گزارش بلومبرگ، برای اولین بار، یوان در ماه مارچ سال از دلار آمریکا به عنوان پرمصرف ترین ارز فرامرزی چین پیشی گرفت و سهم آن به رکورد ۴۸درصد رسید، در حالی که سهم دلار آمریکا از پرداخت ها و دریافت های فرامرزی چین به ۴۷ درصد کاهش یافت. (۱۵) 
براساس داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی چین، دریافت‌ها و پرداخت های فرامرزی چین در سال ۲۰۲۲  بر ۴۲ تریلیون یوان بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ در حدود ۳،۴ برابر افزایش داشته است.یوان به پنجمین ارز بزرگ پرداخت جهان، سومین ارز بزرگ تامین مالی تجارت و پنجمین ارز ذخیره بینالمللی تبدیل شده است. (۱۶) 
برای ایجاد یک نظام تادیاتی بدیل در برابر دلار، سیاست های تک تک کشور و بدون پیوند های ارگانیک با هم  پرکاستی و شکننده تلقی میگردد. از این نگاه از همه مهمتر در این راه اقدامات جمعی کشور های عضو بریکس – Brics-بسیار مهم  تلقی میگردد. این اتحادیه اقتصادی متشکل از کشور های برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی، نظر به توانایی های اقتصادی روزافزون خود به مثابه قطب های نوخاسته در نظام جهانی از عهده این امر بخوبی برآمده میتوانند، و لو که هنوز در تمام بخش های فرایند  دلار زدایی با هم به توافق نظر نرسده اند. ولی از آنجایی که این امر، یک نیاز تاریخی بوده که قدرت رور به نشیب امریکا به شکل روزافزون و نظر به عدم پویایی لازم اقتصادی هم در بخش هژمونی سیاسی در قبال کشور های دیگر سرمایه داری و هم در مورد استزاتیژی امپراتوری در قبال کشور های پیرامونی از سیاست های نظامی  -hard power -  استفاد کرده و سخت تلاش میکند  تا کشور های نا راضی از امریکا را از طریق وضع تحریم های اقتصادی به زانو در آوزد. 
البته که در این راه کشور های عضو بریکس هم توانایی آنرا دارا بوده و هم نیاز به یک نظام ارز بدیل را از مدت های به این سو بخوبی درک  کرده اند.  چنانچه در اولین  اجلاس BRIC در سال ۲۰۰۹ با وضاحت کامل چنین آمده است.: «ما متعهد به پیشبرد اصلاحات در مؤسسات مالی بین‌المللی هستیم تا تغییرات در اقتصاد جهانی را منعکس کنیم... ما همچنین معتقدیم که نیاز شدیدی وجود دارد. برای یک سیستم پولی بین المللی با ثبات، قابل پیش بینی و متنوع تر» (17) 
اینکه تلاش های گروه کشور های بریکس در کدام محدوده زمانی به این کار موفق خواهند شد، یک پدیده غامض و بسیار پیچیده است. نهاد بریکس اکنون در تلاش است تا کشور های دیگر شامل چندقطبی شدن را که خواهان عضویت را در این نهاد دارند،  جذب کند.  در این راه بریکس باید تلاش کند تا نشود گسترش افقی این نهاد مانع عمیق ساختن روابط بین کشور های موجود عضو بریکس گردد. در استراتیژی دلار زدایی از همه مهمتر نخست این موضوع ار اهیمت بنیادی برخورد دار میباشد،  که آیا در محدوده سازمانی بریکس ایجاد یک واحد پولی تاره به مثابه بدیل ارزی موضوع بحث بوده و یا اینکه  یکی از واحد های  پول های کشور عضو این نهاد این وجیبه تاریخی را بر دوش خواهد کشید. البته اکنون هر دو بدیل دارای مزیت ها و پیچیدگی خود بوده و تصور میشود که تا مدت ها واحد پول های کشور های عضور در مبادلات دو جانبه و چند جانبه ای  ارزی و اقتصادی در کنار هم مورد چلش باشند. بهر ترتیب همین موضوع هم به صورت اشکار منجر به دلار زدایی، اگر به صورت نسبی هم باشد، گردیده  و نقش سیطره دلار امریکایی را کم رنگ تر میسازد. 
 
رویکرد ها:
(۱) (غرض توضیحات بیشتر مراجعه شود به : سیدموسی صمیمی، فرگشت جهانی شدن – جهانی شدن در پرتو اقتصادی سیاسی، اکتوبر ۲۰۲۱، چاپ شاهمامه، ص ۶۴ تا ۷۰)
(۲)  The end of the Bretton Woods System (1972–81), International Monetary Fund, About the IMF: History: The end of the Bretton Woods System (1972–81)
(۳) (People’s Republic of Chnia, International Mondtary fundPeople's Republic of China and the IMF
(۴)  Gross domestic product (GDP) at current prices in China from 1985 to 2022 with forecasts until 2028, statista, China: GDP at current prices 1985-2028 | Statista
(۵) China, The world Facktbook, China - The World Factbook (cia.gov)
(۶)Lian Ping, The trend toward de-dollarization has become clearer as dollar weaponization damages its credibility, Apr 28, 2023,  Global Times
The trend toward de-dollarization has become clearer as dollar weaponization damages its credibility - Global Times
(۷) Meaghan Tobin, Lula tells Xi ‘nobody can stop’ Brazil-China relationship, 14 April 2023 
Washington Post, Brazil’s Lula visits Beijing, meets with China’s Xi Jinping in bid to bolster ties - The Washington Post
(۸) China, Brazil deepen cooperation on yuan settlement as the alternative to US dollar aids cross-border trade, investment
Move to help firms to find a more reliable alternative in post-COVID era
By Yin YepingPublished: Apr 12, 2023 11:10 PM
Global Times, China, Brazil deepen cooperation on yuan settlement as the alternative to US dollar aids cross-border trade, investment - Global Times
 (۹) Argentina to use yuan to settle Chinese imports amid global de-dollarization push
By GT staff reportersPublished: Apr 27, 2023 06:31 PM Updated: Apr 27, 2023 08:18 PM
(۱۰)ECONOMY
India joins China in De-dollarization Drive, Aporil 30, 2023, modern diplomacy, 
India joins China in De-dollarization Drive - Modern Diplomacy
(۱۱) Jamie Redmann, Saudi Arabia Open to Trading in Currencies Other Than US Dollar, Signaling a Shift Toward De-Dollarization, January 19, 2023, Saudi Arabia Open to Trading in Currencies Other Than US Dollar, Signaling a Shift Toward De-Dollarization – Economics Bitcoin News
(۱۳)   GT Voice: De-dollarization inevitable as dollar steps down from altar - Global Times
(۱۴) The Anti-Dollar Axis
Russia and China’s Plans to Evade U.S. Economic Power
By Zongyuan Zoe Liu and Mihaela Papa
March 7, 2022
The Anti-Dollar Axis | Foreign Affairs
(۱۵).Argentina to use yuan to settle Chinese imports amid global de-dollarization push - Global Times
(۱۶) Argentina to use yuan to settle Chinese imports amid global de-dollarization push - Global Times
(17) Can BRICS De-dollarize the Global Financial System?
Published online by Cambridge University Press:  24 February 2022
Zongyuan Zoe Liu and
Mihaela Papa
Can BRICS De-dollarize the Global Financial System? (cambridge.org)