نقش پدر در جامعه‌ی افغانی

در اینکه در اکثر جوامع عموماً و جوامع اسلامی خصوصاً، پدر مهم‌‌‌ و محورترین نقش را ادا می‌کند، کوچکترین شکِ را به‌جا نمی‌گذارد، لیکن نقش این عضو خانواده، در جامعه‌ی افغانی، در سطح خاص‌تر، بر مبنای بالا، حساس، اساس و بی‌نهایت حیاتی‌بودن قرار دارد.

پایه‌ی اینهمه به‌اصطلاح مزیت‌ها اعطاشده به پدران در کشور افغانستانی‌ها را، به یقین که مناسبات حاکم دینی/ اسلامی و فرهنگی/ مردسالاری/ پدرسالاری، در جامعه می‌سازد. البته به‌قول‌معروف، نان‌آور‌بودن اینها در قراردادن شان در یک سطح بالاتر هم، بزرگترین نقش را بازی می‌کند، لیکن نباید فراموش کرد که زمینه به‌وجود‌آوردن همین مرتبه را هم، خودشان باعث شده اند. به این معنی که از شامل‌‌شدن خانم ها در عرضه های کاری، به عناوین مختلف جلوگیری به عمل می‌‌آورند، به‌خصوص که آنها را اکثراً، باجبر و آنهم متواتر باردار ساخته، امکانات کارکردن را از آنها می‌گیرند. پس بی دلیل نیست که مادران افغانستانی، با اینهمه ولادت و اولادداری، دور از علمیت، تحولات و تغییرات جامعه و به‌خصوص فن نان‌آوری اند و این هم بی دلیل است که این قشر، بسیار زود، پیر و ناتوان می‌شوند.
به‌هرحال اهمیت مردان در جامعه‌ی افغانی چنان که دیگر اکثر ارتباطات براساس ارتباطات این‌ها، اساس می‌یابند و خارج از آن کمتر معامله‌ی صورت می‌گیرد.
بکاربردِ مقولات، بچه‌ی پدر...، پدرت خوب آدم اس/ بود...،اگه لحاظ پدرت نمی‌بود...، مه باید از پدرت بپرسم...، در دسترخوان پدر کلان نشده...، مادرخطا باشی، پدرخطا نی...، پدرت کیس؟...، خانه‌ی پدرت آباد...، خدا پدرت را بیامرزه...، پسر کو ندارد نشان از پدر/ تو بیگانه خوانش، نخوانش پسر و ...، در جامعۀ ذکرشده، امریست بنیادی.
در اسناد رسمی مثل تذکره، پاسپورت، نکاح‌خط، جوازسیر، گواهینامه راننده‌گی، صدور اسناد معاملاتی و ...  هم درج اسم پدر، پیش‌شرط است، همانطوریکه برای شامل‌شدن در مکاتب، دانشگاه‌ها، دوایردولتی، سند با درج اسم پدر، حتمی و ضروریست.
آنچه مگر مرا بیشتر از همه این به اصطلاح مقامات پدر، در جامعه‌ی افغانی متعجب و تا اندازه هم برافروخته می‌سازد، همانا مقام به‌قول‌معروف، قبله‌گاه‌بودن اوست که به نظر من سزاوار این یکی مقام بی‌نهایت والا، به هیچ‌وجه نیست که نیست، چه پدران افغانی اکثراً از مهربانی، دلسوزی و به‌خصوص رسیده‌گی به فرزندان بکلی دور اند و نمی‌خواهند هم با این نیکی‌ها، سروکار داشته باشند. در جمع اینهمه خوبی‌ها، به‌خصوص، محبت به فرزندان، در بین اکثریت، نه‌تنها یک پدیده‌ی بیگانه است، بلکه برای چندی حتی ننگین، خفت‌بار و شرم‌آور هم می‌باشد.
طبیعی‌ست که جامعه‌ی افغانی را پدران سرمشق و نمونه از جهات مختلف خوبی، هم باشد، منتهی، این‌ها در یک حد خیلی‌ها، محدود و مرزبسته اند. باشد که نظر شما چه باشد؟
با محبت تمام
تابستان 2023 «خارکش»