جنبش زنان و طالبان  بخش ۳۶

جمهوریت محمد داود (۴)
بعضی تحلیل گران انجام کودتای بدون خون ریزی « انقلاب سفید » داود خان را سازش از قبل بین شاه و سردار محمد داود میدانند. در حالیکه جناب میر محمد صدیق فرهنگ در کتاب افغانستان در پنج قرن اخیر، در صفحه ۱۱ جلد دوم این ادعا را قانع کننده نمی داند، چنین می نویسد:

« هر چند در سالهای اخیر پادشاهی محمد ظاهر شاه گروهای معین به شمول عناصر افراطی چپ و راست بشدت علیه شاه تبلیغ می کردند، اما این مخالفت در حلقه های کوچک محدود بود و عامه مردم در آن شرکت نداشتند. بنابر این دلیلی موجود نبود که او از مقام و امتیازات خود منصرف گردیده، علیه خود دسیسه نماید. دلیل دیگر در رد شایعات یاد شده آن است که شاه در آخرین مسافرت خود، هم دارایی و هم افراد خانواده اش را بجا گذاشت و بعد از هر دو ناحیه گرفتار مشکلات شد....  و پس از استعفا معیشت او در مرحله ای نخست از جانب دولت جمهوری به معیار ماهانه شش هزار دالر و پس از کودتای سال ۱۳۵۷ از جانب دولت عربستان سعودی تامین گردید. پس واضح است که اگر او به تبانی از کشور خارج می شد تنها و دست خالی نمی رفت.»
محمد ظاهر شاه بعد از شنیدن اخبار کودتا نظر به وضعیت اقتصادی از شهر ساحلی «ناپل» به روم رفت و در سفارت افغانستان اقامت گزید. نور احمد اعتمادی سفیر افغانستان در ایتالیا شاه را قانع ساخت که از پادشاهی استعفا دهد و به دولت جمهوری تابعیت کند تا خانواده او اجازه ای مسافرت به ایتالیا را دریافت کنند.
محمد ظاهر شاه با فرستادن پیام که در سطر آن «برادرم جلالتمآب رئیس جمهور!» نوشت و در متن به اراده ای مردم  افغانستان که از رژیم جمهوریت استقبال کرده اند، احترام قایل شد. با آرزو سعادت و اعتلای افغانستان، خود را منحیث یک افغان زیر بیرق دولت جمهوری افغانستان قرار داد و با دُعا «خداوند بزرگ و توانا همواره حامی و مدد گار وطن و هموطنان اش باشد» از مقام سلطنت  بتاریخ ۲۱ اسد ۱۳۵۲ استعفاء کرد. در پای پیام «محمد ظاهر شاه پادشاه سابق افغانستان»  نوشت و تصدیق کرد.
محمد داود خان رئیس جمهور، با اطمینان خاطر به اصلاحات بنیادی چون بسط و توسعه حقوق و آزادی های دموکراتیک مردم ، مبارزه با ارتشاء و فساد اداره، تقسیم اراضی، سواد آموزی، تعمیم معارف و خدمات صحی و ... یا همان خط مشی جمهوریت که در اصل سیاست دولت در امور داخلی و خارجی را در بیانیه « خطاب به مردم » بیان می کرد، پرداخت. 
محمد داود که دلش مستانه برای افغانستان می سوخت، سالیان دراز دیوانه مقام رهبری کل کشور ماند، تا سرانجام با دستیاران و همکاری حزب دموکراتیک خلق ( پرچم و خلق)، به آرزویش دست یافت. توصیف « رهبر » به شخص محمد داود خان، که تبلیغ آن چه بطور واقعی بوسیله یاران نزدیک او یا قصدی و عمدی توسط جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق، واجب پنداشته می شد. ذهن احساساتی سالخورده ای سردار محمد داود را چنان  شست و شو داد که ذهنیت «دیکتاتور» در شخصیت محمد داود چون دوره های وزارت دفاع و صدارت تجسم دو باره یافت.  
محمد داود بعد از اینکه امنیت در سراسر کشور برقرار و جریان امور بطور عادی برگشت  به فکر آن شد که افکار عامه را به طرفداری از رژیم جمهوری بسیج سازد. او میدانست که زمامداری که بخواهد نام او در تاریخ کشورش ماندگار ماند باید از حالت محافظه کاری بیرون بیاید و تغییرات را در کشور بیاورد. در آغاز محمد داود در راستای خدمت به وطن و مردم،  به حل مشکلات اقتصادی و حقوقی جامعه پرداخت.
هدف محمد داود ارتقای عاید ملی بود که از طریق توسعه بازار کار، عاید سرانه ملی را بالا برده و سبب بلند بردن عایدات ملی گردد. تا افغانستان را از صف کشور های انکشاف نیافته به قطار کشور های رو به انکشاف سوق دهد. پلان های اقتصادی یک ساله اقتصادی را طرح کرد که پروژه ها آن بیشتر وابسته به کمک های کشور های خارجی بود.
وضع زراعت، صنعت، واردات و صادرات افغانستان نسبت به سالهای گذاشته  بهتر گردید. نظر به ارقام ارایه شده اداره ای مرکز احصائیه صدارت دولت جمهوری افغانستان، محصول گندم، جوار، برنج، جو، پنبه، لبلبو، میوه. تولیدات مهم صنعتی و معدنی مانند پنبه محلوج، پارچه نخی، پارچه ابریشمی، پارچه سندی، سمنت، برق، شکر، روغن نباتی، زغال سنگ و گاز طبیعی و همینطور واردات و صادرات کشور نسبت به سالهای ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ در سالهای ۱۹۷۴ الی ۱۹۷۷ افزایش دو چند را نشان میدهد.
طرح ملی ساختن بانکها و صنایع بزرگ و همچنان تطبیق اصلاحات ارضی، سبب تشویش صاحبان سرمایه و زمین داران بزرگ گردید که در اوایل نظام جمهوریت اکثر سرمایه داران، سرمایه های شان را به خارج انتقال دادند که به اقتصاد کشور صدمه وارد شد. ولی با اجازه دادن کارگران افغانی به کشور های خلیج و ورود عواید آنها به افغانستان بزودی ذخایر اسعاری بلند رفت.
بهبود وضعیت اقتصادی کشور به پلان هفت ساله ضرورت داشت که طرح آن در کابینه مورد بحث قرار گرفت. در باره آن و سیاست خارجی نظام جمهوریت و نقش زنان در امور اقتصادی و سیاسی را در بخش۳۷ دنبال کنید .  
منابع : 
کرباس پوشهای برهنه پا، دکتر محمد حسن شرق،
 زنان افغان زیر فشار عنعنه ...، دکتر سید عبدالله  کاظم، 
تحلیل واقعات سیاسی افغانستان، عبدالحمید مبارز ، 
افغانستان در پنج قرن اخیر، میر محمد صدیق فرهنگ، 
خاطرات سیاسی ، سید قاسم رشتیا
معلومات احصائیوی افغانستان آرشیو اینترنت 
https://archive.org/details/azu_acku
محمد طاهر ، 
 امریکا   - اگست   ۲۰۲۴ ( اسد -  ۱۴۰۳) 

.