تقریبا هشتاد فیصد باشندگان اُرگون فارسی زبان استند. اما! خوانندگان، نویسندگان و گویندگان تاثیر گذار زبان بزرگ فارسی - در چند دههی اخیر برای شان توجه نداشتند. من؛ دیگر کارِ کرده نتوانستم یکمقدار کتاب را در نظر گرفتم و نیز از نزدیک این شهرستان خوب را دیدیم و با تعدادی جوانان درسخواندهاش صحبت نمودم.
شما بخواهید از راههای مختلف کنار همباوران، همزبانان و هموطنانتان ایستاد میشوید تا برای کارهای فردا تان مفید تمام شوند.
در منابع از تاریخ و قصههای مردم محل چنین روایت شده:
اُرگون یکی از شهرستانهای استان پکتیکا در افغانستان است. اهالی و باشندگان اصیل شهرستان اُرگون (قوم فرملی) تاجیک است که از جمله روشنترین مردمان استان پکتیکا به شمار میآیند و در اطراف مرکز شهرستان اقوام پشتون زدران (جدران)، خروتی و پیرکوتی ساکناند. در مرکز شهرستان اُرگون قلعۀ قدیمی (هشتضلعی) واقع است که در میان مردمان محل بهنام اشرخ (هشترخ) مشهور است. بیشتر باشندگان این شهرستان تاجیکها هستند و به زبان فارسی گفتار میکنند. اُرگون در اصل از مربوطات کتهواز بوده، کتهواز مناطق وسیع در استان پکتیکا بود که شامل اُرگون، سرحوضه، گومل و شاران بود. که ساکنان اصلی آن هزارهها بودند که پس از تسلط عبدالرحمانخان افغان، این مناطق توسط کوچیها تقسیمبندی شده و با حمایت نیروهای عبدالرحمانی بر مردمان بومی منطقه حمله صورت گرفته و تعداد زیادی از مردم قتلعام و تعداد کمی از مردم هم به غزنی، لوگر و کابل مهاجرت نمودند. اما تا هنوز یکی از مکانهای تاریخی آن به نام هشترُخ، و دهات و قریهها با نامهای قدیمی فارسی یاد میشود.
نوت؛ در چندین سال اخیر تعدادی اوزبیگتبار ما نیز در شهرستان اُرگون مسکن گزین شدند.