خبرمربوط به خیزش تقریباً غافلگیرانه ی اسلام گرایان مسلح درقلمرو سوریه و جریان تقابل خونین وشتابنده میان آنها و نیرو های رژیم بشاراسد که اینباربیشتراز یازده روز دوام نیاورد، نه تنها مردم سوریه، بلکه مردم منطقه وجهان را نیز درحیرت فرو برد. البته این، بدان معنا نیست که گروه های مخالف ومسلح ضد رژیم سوریه، آناً و
یک شبه تشکیل گردیده و به ضد حاکمیت بشاراسد به میدان آمدند، بلکه این گروه های مسلح اسلامگرا، ازسالهای ۲۰۱۲میلادی با افکارواندیشه های عقبگرایانه ی ضد آزادی و دموکراسی وبمثابه ی آله دست چند قدرت منطقه (عربستان سعودی، قطر، ترکیه، ایران، لبنان، روسیه و اسراییل به شمول ایالات متحده ی امریکا) درخاک سوریه به وجود آورده شدند.
قبل ازآنکه به اسباب و عوامل مختلف جنگهای درازمدت و سقوط نهایی رژیم بشاراسد بپردازم، اسمای گروه ها و دستجات مسلح اسلامگرای تکفیری را که بصورت نیابتی درقلمرو سوریه صادرشده واینک قلمرو تاریخی (شامات) را دراختیارگرفته اند، دراینجا درج مینمایم:
جبهه ی النصره، ارتش آزاد سوریه، لشکرخالد بن ولید، لشکر ابوعبیده جراح، تحریرالشام، سپاه وحول نوریان، جیش الاحرار، جبهه ی فتح الشام، انصارالاسلام، سپاه البراربن مالک، لوای التوحید، جبهه ی انقلابیون سوریه، گروه المومنون، سپاه عبدالله عزام، مجمع الانصارالاسلام و غیره.
وضعیت تأسف بار کنونی درسوریه، دو بُعد عمده ی آتی را داراست:
بعُد تاریخی و داخلی و بعُد خارجی و استعماری:
ازنقطه نظرعوامل داخلی و تاریخی باید گفت که کودتای نظامی درسال ۱۹۷۱میلادی به رهبری حافظ الاسد (پدربشاراسد) در سوریه صورت گرفت که وی ازهمان روز پیروزی کودتا تا سال ۲۰۰۰م (مدت بیست و نه سال) با خودکامه گی خاص و بگونه ی غیر انتخابی (انتخابات غیرواقعی) حکومت کرد.
بشاراسد که درسال ۱۹۶۵م دردمشق به دنیا آمد و دررشته ی طبابت تحصیل نمود، پس ازمرگ پدر درسال ۲۰۰۰م به کرسی ریاست جمهوری نشست و مجموعاً مدت بیست و چهارسال تمام بحیث یگانه رییس جمهورکشور (بصورت میراثی و غیردموکراتیک) به حاکمیت خویش ادامه داد. این امرطبیعی ومسلم است که مردم سوریه ازیکطرف تحت حاکمیت طولانی و تک تازانه ی پدرو پسر و همچنان درتحت فشارهای سیاسی و فساد عمیق مالی و اداری و ... به ستوه آمده خواهان تدبیر، تحول و اصلاحات اجتماعی واقتصادی لازم بودند و ازسوی دیگر، شکاف های درد آور قومی و نژادی (میان سنیها، علویها، مسیحیها، کُردی ها وغیره) زخم های علاج ناپذیری بوده اند که درهرقدم، انزجار و نارضائیتی عمومی علیه رژیم (اسد) را افزایش میدادند.
دربُعد خارجی باید گفت که رژیم صهیونیستی اسراییل که قبلاْارتش سوریه را شکست داده و بلندی های جولان را نیزدرسال (۱۹۶۸م) اشغال نموده بود، لحظه یی هم از فعالیتهای تخریبی و استخباراتی درجامعه ی سوریه و حتا درحلقات دولتی وهمچنان حملات مکررهوایی بالای تأسیسات آن کشور ابا نمیکرد. جمهوری اسلامی ایران نیز درتقابل با اسراییل و ادامه ی رقابت هایش با رژیم های سنی مذهب عربی نه تنها بخشهایی از خاک سوریه را تحت نام پایگاه های نظامی "ضدداعش" و ارسال کمکهای لوژستیکی برای نیروهای نیابتی اش درلبنان و سایر نقاط خاورمیانه، درواقع دولت اندرون دولت را به وجود آورده بود. روسیه نیز به سلسله ی رقابت با ایالات متحده ی امریکا درخاورمیانه و نفوذ درخاک سوریه، پایگاه و بارگاه نظامی و تجسسی نه تنها دربحیره ی مدیترانه، بلکه ظاهراً به منظور مبارزه علیه داعش درخاک سوریه بوجود آورده بود. ترکیه که دربناگوش سوریه موقعیت دارد، با سؤاستفاده ازوضعیت پیش آمده درسالهای پسین و به بهانه ی جلوگیری از "تروریسم" مبارزان کُرد نه تنها اقدام علنی به تجاوزبخاک سوریه نمود، بلکه نیروهای نیابتی به شمول داعش را نیزآشکارا تقویت و حمایت کرد.
ایالات متحده ی امریکا که منافع بزرگ استراتژیک خودش را درخاورمیانه نیزجُست وجومیکند، ازسالها بدینسوتلاش بخرج داده است تا دراین بخش جهان حضور سیاسی- نظامی گسترده داشته باشد. چنانکه طرح پروژه ی داعش (دولت اسلامی عراق وشام) را دردهه ی اول هزاره ی حاضر به میان کشید و درآغاز دهه ی دوم (پس ازاشغال عراق)، عملاً آنرا درهردوکشور(عراق و سوریه) پیاده نمود که موجب ویرانگری وسیع تمدن های هردو کشور باستانی و خونریزی بی سابقه و کشتارهای ترسناکی گردید.(البته بحث مربوط به ایجاد داعش، عملیات وحشیانه ی این گروه و چگونگی سرکوب این هیولای خونخوار، قبلاً بصورت جداگانه مورد بحث بسیارقرارگرفته است که همین اکنون بدان نمی پردازم)
حال اگرقرارباشد این بحث عمیق و دامنه دار را مختصرساخته و به یک
نتیجه ی نسبی برسیم، چنین باید گفت که هرچند دولت های جفاکار و مداخله گر(که ازآنها نام برده شد)، درسقوط دولت بشاراسد موفق گردید ند و هرچند بخشهایی ازمردم سوریه، آنهم بربنیاد گزارشهای تصویری (وعمدتاً تبلیغاتی)، پیرامون سقوط "دیکتاتور" و پیروزی اسلامیست های عقبگرای مسلح شادمان اند، اما با درنظرداشت تجارب تلخ دهه های اخیرمردم افغانستان که ازشنیدن شعارهای "جهاد" و"مقاومت" و "اسلام عزیز" و بلند کردن "نعره های الله اکبر" و همچنان بامشاهده ی مستقیم دخالت ها، وعده ها، کرشمه ها و لفاظی های بیست ساله ی کشورهای شرق وغرب (جامعه ی جهانی؟!)، میتوان با صراحت اظهارداشت که متأسفانه موج این شادیها و دلگرمیهای بی بنیاد هرچه زودتر فروخواهد نشست وبجای آن، توفانی ازاختلافات سیاسی قدرت طلبانه، خشونتهای خونین میان گروه های مذهبی و تکفیری و بیچاره گی های بیشترمردم زخم خورده ی سوریه برخواهد خاست و هرآنچه از سوریه ی امروز باقیمانده است، راه زوال خواهد پیمود. زیرا اگر دررأس هرحرکت وقیام اجتماعی وسیاسی، رهبری علمی، مردمی، خرد ورز ، عدالت محور مجهز با جهانبینی پیشرونده وجود نداشته باشد، راهش به ترکستان خواهد بود.
"با این بد طینتان نسبت کجا باشد عدالت را."
