جمهوریت محمد داود( ۷)
غرور ملی و برخورد دیپلماتیک دو روش کاملا متفاوت در سیاست اند. رهبر که از این روش ها در سیاست خارجی دولت ش استفاده برده است، سرش را بر باد داده یا به سلامت برده است.
محمد داود رئیس جمهور، ناگهان بعد از سخنان برژینف جریان جلسه رهبران شوروی - افغانستان، را بدون برخورد دیپلماتیک برهم زد، برخاست و با تکان سر به علامت خدا حافظی بطرف در خروجی روان شد. وحید عبدالله معین وزارت خارجه بر آتش غرور افغانی محمد داود آب سرد نزاکت دیپلماتیک ریخت و از او التماس کرد که بهتر است با روس ها طور صحیح وداع کنیم. محمد داود متوجه نزاکت برخورد ش شد و قبل از ترک محل جلسه بجایش ایستاد و با چهره غیر عصبانی با برژینف دست داد. و به پاسخ برژینف که با تبسم گشاده از او در رابطه به نشست خصوصی یاد آوری کرد گفت:« می خواهم به جلالتماب تان اطلاع دهم که دیگر احتیاجی به چنان صحبتی نیست.» *
محمد داود که با سیاست بی طرفی، عدم مداخله در امور داخلی کشور ها ، عدم اشتراک در دسته بندی های سیاسی و بلاک های نظامی و روابط دوستانه و نیک با همسایگان دولت جمهوری باور داشت و از روابط نیک بی غرض و خدشه ناپذیر افغانستان و شوروی مطمئن بود. برخورد رهبر شوروی را زیاد جدی نه گرفت و آنرا چال سیاسی پنداشت و در ترمیم دیپلماتیک روابط بین دو کشور گام بر نداشت. اما داکتر عبدالرحیم شیرزی سفیر کبیر افغانستان در پراگ، به سید قاسم رشتیا در سال ۱۳۶۹( ۱۹۹۰) ، از میانجیگری «خیر سگالی» رئیس جمهور هنگری که سفری در آخر سال ۱۹۷۷ (۱۳۵۷) به کابل داشت، می خواست تا دو دوست خود را آشتی دهد حکایت کرده بود که محمد داود و مشاوران او نخست از خواست « خیر سگالی » استقبال نموده بودند ولی اختلاف نظر بالای طرز انجام آشتی، محل و شرایط آن سبب گردید که ماموریت رئیس جمهور کشور هنگری بی نتیجه ماند. کتاب «خاطرات سیاسی» صفحه ۴۳۸.
محمد داود رئیس دولت جمهوری افغانستان برای تمویل انکشاف اقتصادی به سرمایه گذاری های هنگفت از دولت های غربی و اسلامی نیاز داشت. کمک های امریکا حد اقل ۵ سال را بعد از منظور سنای امریکا در بر میگرفت. در حالیکه دولت بطور عاجل برای رفع مشکلات اقتصادی به این کمک ضرورت داشت. برای رفع این نیازمندی ها محمد داود سفری به کشور های ثروت مند اسلامی کرد که نتیجه سفرش هم قناعت بخش بود.
جناب سید قاسم رشتیا عقیده داشت که محمد داود شانس این را داشت که موضوع مداخله اتحاد شوروی را بر صورت واضح و جدی با سران کشور های میزبان مطرح می کرد تا آنها توجه رهبران دول غربی را از پلان شوم شوروی ها در مورد افغانستان جلب میکردند. اما ذهنیت و تلاش محمد داود بر این بود تا ملت افغانستان بر همه بقایای عقب ماندگی در زمینه های مختلف حیات ملی غلبه یابد و جامعه نو و پیشرو افغانی را به نفع همه مردم آباد سازد، بعد گلیم ( ح د خ ا ) را جمع کند.
اما رهبری شوروی برای برکنار کردن محمد داود از قبل پلان داشتند، محمد حسن شرق در صفحه ۱۴۴« کرباس پوشهای برهنه پا» از ملاقات خود با سفیر اتحاد شوروی در قصر صدارت در ماه حوت ۱۳۵۴و پیشنهاد سفیر پوزانف که ترجمان صحبت شان ایرشف مستشار سفارت بود می نویسد: « به من پیشنهاد کردند که تعدادی از صاحب منصبان اردو و شخصیت های سیاسی که با سیاست و روابط نیک میان دو کشور علاقه خاص دارند را در صورت تمایل شما، سفارت حاضر ست آنها را به شما معرفی نمایند تا به مشوره شما مبارزه کنند.» آقای شرق جریان ملاقاتش و رد پیشنهاد سفیر شوروی را با رئیس جمهور در میان میگذارد. محمد داود موضوع را به ملاقات با برژینف موکول می کند که این ملاقات عملی نگردید.
رهبران قدرت های بزرگ جهان در تقابل با احساسات ملی گرایانه ای رهبران کشورهای فقیر و عقب نگاهداشته شده از هیچ نوع بهانه و عمل تخریب کارانه تا برکناری شان از حاکمیت دریغ نمی ورزند. بعد از شکر رنجی رهبران شوروی و افغان، اعضا و رهبران حزب دموکراتیک خلق افغانستان از کاهش روابط جمهوری افغانستان با اتحاد شوروی شدیداً بر آشفته شدند. حکومت را متهم به وابستگی به غرب و ممالک اسلامی کردند بر ضد پرو گرام های جمهوریت از هیچ نوع تخریبات ذهنی و مخالفت های علنی دست بر نداشتند و در تسریع تطبیق پلان رهبران اتحاد شوروی سهیم گردیده وظیفه ای وطن فروشی شان را بطور آشکار با استفاده از مقام دولتی و ارتش جمهوری افغانستان در مشاوره با نظامیان شوروی، انجام دادند تا اینکه دولت جمهوری را بر لبه ای بام سقوط نزدیک کردند.
محمد حسن شرق، تصور و توقع محمد داود رئیس جمهور را چنین می نویسد: « در روزگاری که دولت با مخالفین جمهوریت و روابط نیک با شوروی در گیر است، رهبران اتحاد شوروی نباید کمونیست های افغانی را بضد حکومت جمهوری تحریک نمایند.»
کدام عوامل درونی و بیرونی باعث سقوط دولت محمد داود و جمهوریت شد، را در بخش ۴۰ دنبال کنید.
منابع :
کرباس پوشهای برهنه پا- دکتر محمد حسن شرق، زنان افغان زیر فشار عنعنه ...- دکتر سید عبدالله کاظم، تحلیل واقعات سیاسی افغانستان- عبدالحمید مبارز ، افغانستان در پنج قرن اخیر- میر محمد صدیق فرهنگ، خاطرات سیاسی- سید قاسم رشتیا. * سقوط افغانستان، عبدالصمد غوث
محمد طاهر ،
امریکا - نوامبر- دسامبر ۲۰۲۴ ( عقرب - قوس ۱۴۰۳)
