از شگفتی های میدان سوریه در بازی میان بازیگران منطقه ای و جهانی بر سر این میدان، همسویی و هماهنگی غیر رسمی و نانوشته میان جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده امریکا و اسرائیل در حمایت از کردهای سوریه علیه اردوغان و ترکیه است.
هر چند این همسویی هنوز خود را در میدان عملی و در برخوردهای نظامی نشان نداده، اما شواهد و مقدمات آن در حال شکل گیری است.
دولت ترکیه برهبری رجب طیب اردوغان با استفاده از ضرباتی که اسرائیل بر حزب الله لبنان و نیروهای ایران در سوریه وارد کرد، و با دیپلوماسی موفقیت آمیزی که در اقناع روس ها بر سر رها کردن ایران در میدان سوریه و امتناع از تداوم حمایت نظامی از حکومت بشار اسد، داشت، ایران را از میدان سوریه بیرون کرد و نیروهای مورد حمایتش برهبری تحریرالشام و رهبر آن احمد الشرع (ابومحمدجولانی) دمشق را تا طرطوس و لاذقیه متصرف شدند. این در واقع یک شکست غیر قابل انتظار و سنگین برای ایران بود، در حالی که چند سال قبل جمهوری اسلامی ایران ترکیه را از میدان سوریه راند و نیروهای مورد حمایت آنرا از اطراف دمشق تا ادلب عقب برد.
ترکیه پس از این پیروزی به سیاست جلوگیری از بازگشتِ حتی دیپلوماتیک ایران به میدان سوریه ادامه داد. در نشست های منطقه ای و بین المللی برای بیرون شدن سوریه از انزوا و تحریم ها که نقش فعال ایفا کرد، هیچ اعتنایی به بازگشت دیپلوماتیک ایران در سوریه و حضور ایران در این نشست ها نشان نداد.
اقدام و تصمیم دیگری که به نظر میرسد ترکیه برای تضعیف بیشتر ایران در منطقه می خواهد انجام دهد، کوتاه کردن دست ایران از حوزۀ قفقاز جنوبی است. دولت جمهوری آذربایجان به ریاست الهام علی اوف که مورد حمایت مستقیم نظامی ترکیه و حتی اسرائیل قرار دارد در صدد ایجاد دالان یا دهلیز زنگزور در شرق ارمنستان در ولایت سیونیک این کشور در مرز با ایران است. دالان زنگزور از طریق خط آهن، باکو پایتخت کشور آذربایجان را با جمهوری خودمختار نخجوان این کشور در غرب آذربایجان وصل می کند. نخجوان در همسایگی با ایران و ترکیه قرار دارد و ترکیه فقط هفده کیلومتر با نخجوان در محلی به نام قره سو، مرز مشترک دارد. آذربایجان و ترکیه می خواهند دهلیز و گذرگاه اتصال زنگزور از نخجوان به آذربایجان از طریق ولایت سیونیک ارمنستان و جنوب این کشور بدون موجودیت و مزاحمت ایستگاه های بازرسی و تلاشی نیروهای ارمنستان، گشوده شده و توسعه یابد، اما ارمنستان کنترل این دهلیز را حق حاکمیت ملی در خاک خود میداند.
حالا این احتمال قوت گرفته است که جمهوری آذربایجان با حمایت نظامی ترکیه برای توسعۀ دالان زنگزور، ولایت سیونیک و مناطق جنوب ارمنستان را اشغال کند. در این صورت، ترکیه از راه زمین به باکو وصل شود، ایران از همسایگی با ارمنستان دور ساخته می شود و این وضعیت یک تهدید بسیار جدی برای تمامیت ارضی ایران ایجاد می کند. ولایت های آذربایجان شرقی و غربی ایران هم مرز با جمهوری آذربایجان و ترکیه می شوند و این حالت می تواند ایران را بسوی تجزیه ببرد.
حالا که جمهوری اسلامی ایران در میدان سوریه و قفقاز جنوبی از سوی ترکیه در وضعیت بسیار خطرناک و مبهمی قرار گرفته است، به نظر میرسد همکاری با کردهای سوریه به خصوص نیروی نظامی آنها، یی پی گی را در جنگ با ترکیه حمایت می کند. بعضی منابع ادعا کرده اند از جمله روزنامۀ ینی شفق ترکیه می گویند که جمهوری اسلامی ایران در صدد تحویل 1500 هواپیمای بی سرنشین انتحاری به یی پی گی در سوریه است که از طریق کردستان عراق به آنها داده می شود. هم چنان گفته می شود که ایران دستگاه دافع هوای مجید به نیروهای کرد سوریه تحویل میدهد تا با پهپادها و هواپیماهای ترکیه مقابله کنند.
نکتۀ قابل توجه در ایجاد چنین اتحاد نظامی میان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای کرد سوریه که هنوز بگونۀ عملی سند و مدرکی در مورد آن وجود ندارد، این است که ایالات متحدۀ امریکا و اسرائیل بصورت عملی با کردهای سوریه و نیروهای نظامی آن رابطۀ نزدیک دارند. افزون بر آنکه پایگاه نظامی امریکا در مناطق کرد سوریه قرار دارد، نیروی مسلح کرد سوریه از سوی امریکا تجهیز و تمویل می شوند. ترکیه که برای حمله بر نیروهای کرد یا "یی پی گی" بی صبری نشان میدهد، تا هنوز از ترس برخورد با نیروهای امریکایی دست به حمله نمیزند و در انتظار ورود ترامپ به کاخ سفید است تا توافق او را در جنگ با کردهای سوریه حاصل کند.
اگر امریکایی ها مانع حملات ترکیه بر کردهای سوریه و تصرف مناطق آنها شوند، و اگر جمهوری اسلامی ایران با ارسال تسلیحات به کردهای سوریه آنها را در جنگ علیه ترکیه حمایت کند، این به معنی همسویی ایران و دشمنانش، امریکا و اسرائیل در حمایت از کردهای سوریه علیه ترکیه است.
آیا چنین همسویی شکل خواهد گرفت؟
آیا جمهوری اسلامی ایران انتقام خود را از ترکیه بر سر میدان سوریه می تواند بگیرد؟
آیا جمهوری اسلامی ایران با حمایت نظامی از کردهای سوریه می تواند برنامۀ ترکیه را برای محروم ساختن ایران از همسایگی ارمنستان اخلال کند و برهم بزند؟
