سه روز از فاجعه زلزله‌ای مهیب در هرات می‌گذرد. آمار تلفات همچنان رو به افزایش است. تاکنون بیش از ۲۴۰۰ نفر کشته و ‌هزاران نفر مجروح شده‌اند. هزاران خانه در ۲۰ روستای شهرستان زنده‌جان از توابع استان هرات، بکلی ویران شده است. یک فاجعه انسانی تمام عیار در سکوت خبری و بی مبالاتی مسئولان امارت اسلامی طالبان در حال وقوع است.

زنان و برخورد حکومت های  غیر خاندان شاهی
حکومت دکتر محمد یوسف خان (۲)
کمیته ای هفت عضوی تعیین شده بر تجدید نظر قانون اساسی، می بایست بعضی از مواد قانون اساسی ۱۳۰۹( ۱۹۳۱)   را حذف و مطابق ارزش های ملی و بین المللی فصل های جدید را در قانون اساسی اضافه سازند، تا مورد تایید مردم افغانستان بخصوص روشنفکران، سیاستمداران، تجار، روحانیون، سران قبایل قرار گیرد و هم با

احمدشاه ابدالی درسال 1747 میلادی امپراتوری ابدالی یا درانی را پس از مرگ نادرافشار در قندهار بنیان گذاشت. در حالی که شورش رقیبان قبایل مدعی قدرت در مرکز امپراتوری(قندهار) هنگام غیبت شاه درانی که در یورش نظامی بسوی شبه قاره و مناطق

( شهوات بشری فقط در برابر یک نیروی اخلاقی معتبر باز می ایستند۰اگر هیچ نوع اقتدار اخلاقی وجود نداشته باشد تنها قانون جنگل فرمانر‌وا خواهد بود؛‌و ستیزه جویی؛ به صورت پنهان یا به شکل حاد؛ ناگزیر حالتی مزمن به خود خواهد گرفت؛ وظایف

در این شب و روزموضوع اعمار کانال عظیم "قوش تیپه" در شمال کشور ما و سیراب نمودن آن از آب دریای آمو مباحثی را به راه انداخته است، بحث به صورت عمده

مجمع نهاد های سیاسی، اجتماعی و مدنی در توافق و برای انعکاس خواسته های برحق مردم افغانستان نکات ذیل را در مورد اجلس مسکو خاطر نشان میسازد 
قدردانی میداریم ونقش فعال کشورهای منطقه در استقرار صلح امنیت و ثبات دایمی و نظام برخواسته از اراده آزاد ما  از کمک و سهم گیری کشورهای منطقه در رسیدگی
 

( در سابق جان بشری زیر سرپرستی الاهیات و‌ مابعدالطبیعه به سر می برد۰این سر پرستی که برای کودکی بشر ضرورت داشت بر آن بود تا تسلط خود را بر جان او تا بی نهایت ادامه دهد۰کار علوم؛ در گذشته؛ این بوده که جان انسانی را از قید این سر پرستی آزاد کنند

در چند ماه اخیر بصورت سیستماتیک و مهندسی شده، تمرکز خبری بر حضور مهاجرین و پناهندگان افغانستانی در ایران توسط رسانه‌های حکومتی و دستگاه سایبری گذاشته شده است. انبوهی از آمار جعلی، شایعات بی پایه و اساس، جرم‌انگاری حضور اتباع، تعداد نفوس و اشتغال و انواع اتهامات علیه ‌آنان منتشر می‌شود.

در این نوشته به این پرسش ها پاسخ ارائه می شود:
کشورهای آذربایجان و ارمنستان در کجا قرار دارند؟ 
منطقۀ قره باغ کجا است؟ 
چرا قره باغ محل نزاع و جنگ میان جمهوری های آذربایجان و ارمنستان شد؟ 

محمدفرامرز:
1 - تلقی شما از جنبش اصلاح دینی، احیای فکر دینی در اسلام، بازگشت به اسلام ناب محمدی و عناوین دیگری که استفاده می شود چیست؟

محمداکرام اندیشمند 
پاسخ:
این سه عبارت، معنی و مفهوم متفاوت دارد؛ افزون بر آنکه بر سر درستی و نادرستی آن از نظر اسلام میان افراد و گروه های اسلامی متعلق به این جریان ها، اختلاف است. 

( کشوری که از لحاظ صنعتی پیش از همه توسعه یافته؛خود؛ نمونه ای است از تصویر آیندهٔ کشورهایی که در جدول صنعتی پس از وی قرار دارند؛ حتا اگر جامعه ای به مرحله ای برسد که مسیر قانون طبیعی حاکم بر حرکت خویش را کشف کند نه قادر به جهیدن از مراحل توسعهٔ طبیعی خود خواهد بود ‌و نه قادر به از میان بردن آنها

(پيوسته به گذشته)
نتيجه جنگ تحميلی نابرابر با صافی های کنر
خاندان حاکم (آل يحيی) در يک جنگ تحميلی نابرابر عليه صافی ها واقوام ديگر کُنر از تمام امکانات موجود بشمول مدرنترين سلاح بشمول قوای هوايی  استفاده نمود.

چین کمونیست اولین کشوری است که سفیرش برای رئیس الوزرای حکومت سرپرست طالبان، اعتماد نامه تقدیم کرد. چین فکر می کند که پس از خروج امریکا و غرب از افغانستان، میدان برایش کاملاً باز شده  تا خلای به وجود آمده از رفتن امریکایی ها و غربی ها را در افغانستان پر کند.

نويسنده پروفيسور گريگورين

برگردان از انگليسی به فارسی دری اسد الم

سـقــوط امـان الله

در سال 1928 امان الله از پشتیبانی کمتر مردم برخوردار بود. مالیات و اصلاحات او، مردمان شهرنشین و هم چنین روستانشین، دستگاه دینی و نیز بسیاری از قبایل را از او دور ساخته بود.

ما هر فرد و شخصی را که کم و بیش شهرۀ آفاق است، زود عنوان قهرمان می دهیم، خوب... یکی رسم بر آن است که شخصی حتی در حد خیلی محدود برای یک فرد دیگر و، فامیلش و یا هم صنف، هم مدرسه و همراه اش، خدمتی انجام دهد می گوییم "رستم داستان" است، "پهلوان دوران" است، "قهرمان شکست ناپذیر" و... 

( پس اگر بر ما نیست که آینده را بنا کنیم؛ و پاسخ های سرمدی پایه گذاریم؛آنچه باید اکنون به ثمر رسانیم بسیار یقین است۰منظورم نقد بی محابای هر چیز مستقر

است۰نه فقط بی محابا به معنای ترس نداشتن از بر آمدهای خود؛بله حتا از ستیز با هر قدرتی که شاید در برابر آید۰ « کارل مارکس » )

(پيوسته به گذشته)
طلب کمک  اسلحه و مهمات  برای سرکوبی قيام صافی های کُنر
شدت جنگ، ناکامی تلاش های  همه جانبۀ حکومت، وارخطايی  رژيم خاندانی، ضرورت  عاجل خاتمه دادن به محاصرۀ قوای نظامی در کُنر خاص و خرابی اوضاع

نويسنده پروفيسور گريگورين

برگردان از انگليسی به فارسی دری اسد الم

اصلاحات نـظـــامــی و اقتـصـادی

امیر ارتش را کاملأ در راستای خط ترکی و آلمانی دوباره سازماندهی کرد. او همچنین کارخانه های جدیدی برای ساختن و فرآوری تجهیزات و وسایل نظامی تاسیس

بنازم مال خیر محمد خان خیر خواه وزیر سرپرست اطالعات و فرهنگ طالبان را که، از اسلام حرف میزند واز کشورهای اسلامی گله میکند که امارت نامنهاد شان را به رسمیت نمی شناسند. 

( از كسى كه كتابهاى زيادى مى خواند نبايد ترسـيد. از كسـى بـايد ترسـيد كه تنها «يك» «كتاب» دارد و آنرا«مقدس» مى پندارد اما هرگز آن را نخوانده است !نيچه ) در مانیفست حزب کمونیست مسائل و مفاهیم و مطالب زیادی مطرح شده و مورد بحث قرار می گیرند؛

(پيوسته به گذشته)
پافشاری سردار داؤد خان، خرابی مجدد اوضاع و شدت جنگ   با ناکامی تلاش های رهبران صافی برای کنار آمدن با حکومت ، اوضاع کُنر يکبار ديگر رو به خرابی رفته و جنگ شدت بيشتر گرفت . فرقه مشر ميراحمد خان  در خاطرات خود از دو حمله ناگهانی شب های  ۱۶/ ۱۷ و ۲۳ اسد ۱۳۲۴ ياد آور شده بدون ذکر تلفات

( دو درصد از مردم می اندیشند؛ سه درصد فکر می کنند که می اندیشند؛ و نود و پنج درصد حاضرند بمیرند اما نیندیشند۰ »برنارد شاو » )مبحث دولت و طبقات اجتماعی و رابطهٔ دولت با طبقات اجتماعی یکی از مهم ترین و در عین حال پیچیده ترین مباحث در جامعه شناسی سیاسی و مارکسیسم می باشد

 نویسنده زینب سونگور
برگردان داکتر لعل زاد
این مقاله را با نظرداشت اهمیت پژوهشی آن و جدا از اینکه نقدهای کوچکی در برخی موارد بر آن وارد است، بدون هرگونه تبصره ای خدمت دوستان و علاقمندان مسایل تاریخی و سیاسی کشور تقدیم می نمایم.

نويسنده پروفيسور گريگورين

برگردان از انگليسی به فارسی دری اسد الم

مطبوعــــات افغـانستان

دولت امان الله سهم به سزایی در تشويق وارد کردن دستگاه های چاپی و کمک به استقرار یک نشریۀ افغانی ادا نمود. سراج الاخبار محمود طرزی در کابل در ماه اکتوبر سال 1919 به نام جدید.

بخش چهارم معرفی کتاب "کالبد شکافی بحران افغانستان" را اختصاص دادم به مسائل اقتصادی و نظام بازار و نئولیبرالیسم،  فوائد و مضار آن، بحث اقتصادی بسیار مهم

ولی کاملأ تخصصی، آکادمیک و علمی بوده، در عین حال جذاب و آموزنده می باشد. 

بعد از عمری دیدمش. باورم نمی شد. مشکوک بودم... همو است؛ یا نه؟ او هم مرا دید. لبخندی زد و به طرفم آمد. پشت ویترین یک مغازه ایستاده بودیم. - پیر شدی؟

- چه انتظار داشتی؟ خودت مگر جوان ماندی؟

در آغاز آخرین دهۀ  قرن بیستم(1991) پیمان نظامی وارثا که پیمانی به رهبری شوروی، در واقع روسیه در برابر پیمان نظامی ناتو برهبری امریکا بود، فروپاشید. همزمان با آن، شوروی، ابرقدرت رقیب دنیای غرب و سرمایداری متلاشی شد، کشورهای اروپای شرقی از نفوذ و سلطۀ روسیه رهایی یافتند و امپراتوری را که روس

در يک سند آرشيف انگلستان ميخوانيم که «صافی های ولايت مشرقی از مقاومت سازمان يافته دست برداشته و سخت ميکوشند با حکومت به تفاهم برسند. اما آنها هنوز هم مايل به قبولی خدمت عسکری جبری به اساس احصائيۀ نفوس  نبودند.

( آدم تنها اگر در بهشت هم باشد به او خوش نمی گذرد۰اما کسی که به کتاب یا پژوهش علاقه مند است؛ هنگامی که به مطالعه یا اندیشه در بارهٔ محتوای آن کتاب مشغول است؛ جهنم تنهایی برای او بهترین بهشت هاست

نويسنده پروفيسور گريگورين

برگردان از انگليسی به فارسی دری اسد الم

امـان الله و پـان- اسلاميسم

در اوایل سالهــای حــاکمیت اش، امان الله یک سیاست نظامی پان- اسلامی را تعقیب میکرد. به زودی بعد از جلوسش کوششی صورت گرفت تا روابط افغانستان با همسایه اش بخارا را بهبود بخشد.

در این بخش می پردازم به اختیارات بی حد و حصر مقام  ریاست جمهوری، و اختیاراتی که  در قانون اساسی به رئیس جمهور اعطا شده است. در لحظاتی که مشغول خواندن این متن تحت عنوان "خطرات مزمن ناشی از چگونگی ساخت سیاسی کشور"،  بودم بر خود لرزیدم و مو بر اندامم سیخ شد که چگونه کسانی که این قانون

نويسنده پروفيسور گريگورين

برگردان از انگليسی به فارسی دری اسد الم

"امان االله خان، قهرمان بد شانس مدرنيزاسيون" عنوان فصل نهم کتاب مشهور "ظهور افغانستان معاصر" رساله دوکتورای گريگورين پروفيسور تاريخ دانشگاه تکزاس آمريکا ميباشد که در سال 1969 به زبان انگليسی چاپ شده است.  

افغانستان، یکصد و چهارسال پس از شاه امان الله خان و استقلال سیاسی از بریتانیا، در کجا ایستاده است؟ 

بیست و هشتم اسد 1402 خورشیدی برابر به نزدهم آگست 2023 میلادی، یکصد و چهارمین سالگرد استقلال سیاسی افغانستان از استعمار بریتانیا توسط شاه امان الله خان است.

زنان و برخورد حکومت های  غیر خاندان شاهی
حکومت دکتر محمد یوسف خان
در متن استعفا نامه ای سردار محمد داود خان، به محمد ظاهر شاه علاوه بر اظهار شکران و سپاسگذاری از اعتماد تفویض وظیفه ای صدارت عظمی، اجرا و تطبیق پلان  ۵ ساله اول انکشافی، سیاست داخلی و خارجی، همکاری صمیمانه مردم نجیب افغانستان در انجام موافقانه پلان، همچنان در بخش از استعفا نامه به شاه آمده است:

( اگر میخواهید بدانید کشوری توسعه میابد یا نه اصلاً سراغ تکنالوژی کارخانه و ابزاری که استفاده میکند نروید؛ اینها را به راحتی میتوان خرید یا دزدید یا کاپی کرد.
برای دیدن توسعه بروید: 

همانگونه که در بخش نخست این جستار، گفته شد، تصمیم دارم در هر جستاری شمه ای از کتاب آقای دکتر سید موسی صمیمی را در فضای مجازی منتشر نمایم، تا کسانی که امکان یا حوصلۀ خواندن متن اصلی

چرا آن فروپاشی واقع شد؟  در این دو سال چه گذشت؟  آینده چه خواهد شد؟ 
این نوشته به سه پرسش بالا پاسخ میدهد. 1 - چرا فروپاشی واقع شد؟ 
در میان تمام عواملی که موجب فروپاشی جمهوریت و بازگشت امارت اسلامی طالبان شد، دو عامل برجسته بود:

بیست و چهارم اسد ۱٤۰۰،  یا  روز ماتم ملی
۱- از جمهوریت اسلامی تا فتح دارالکفر
فاجعۀ برگشت بربریت و جهالت مدرن دو ساله شد. گروه تروریستی طالب و به اصطلاح جهادیست های اسلامی طالب با تسلیم گیری قدرت در بیست و چهارم اسد ۱٤۰۰(پانزدهم اگست ۲۰۲۱)، خود را گویا فاتح دانسته و از موضع قدرت وارد ارگ کابل شدند و

توافق دوحه میان آمریکا و طالبان و متعاقب آن قطع برخی کمک های نظامی وخروج بی قید و شرط ایالات متحده، در کنار ناکامی مزمن سیاستمداران حاکم وقت افغانستان در مبارزه با فساد، برقراری حاکمیت قانون و اتحاد برای نجات کشور، منجر به تسلط مجدد طالبان در دو سال پیش شد.

(پيوسته به گذشته)
پيشروی اوليه و موفقيت  مؤقت  قوای عسکری
مقاومت صافی ها به مقابل قوای عسکری فرستاده شده از فرقه های جلال آباد و قوای مرکز به تاريخ  اول ماه جون   ۱۹۴۵ (مطابق با ۱۰ ماه سرطان  ۱۳۲۴) آغاز شد. سردار داؤد خان  که به رهبری عمليات سرکوب صافی ها تعين شده بود، بعد از رسيدن به

درود بر روان پاک شهدا ! سروران آزاد اندیش و آزاده و رهروان راه هدایت ، صداقت و ضد نفرت  سلام برشما ! شما دوستان میدانید روز ۱۵ اگست یکی از روزهای تاریک و سیاه روز کشور ماست که امریکا  ، چهل میلیون انسانهای شجاع نترس و آزاده را به یک مشت متحجر تاریخ با همه ساز وبرگ نظامی و پولهای هنگفت بیحساب تحویل نمود .

      بخاطر تطبیق سوره متبرکه ن والقلم و ما یسطرون  ونجات مادر از سلط طالبان. هموطنان نهایت گرانقدر شما میدانید که آوردن طالبان بتاریخ ۱۵ آگست ۲۰۲۱م در پشت پرده پلانهای شوم طالبان وحامیانشان درافغانستان ومنطقه میباشد، من ازسالهای متمادی قبل از ورود مجدد طالبان نابکار که ما شاهد اعمال جنایتکارانه شان

(به هیچ چیز ایمان نیاور، هیچ‌چیز را بی‌دلیل نپذیر، هرگز خون شهیدان چیزی را به اثبات نرسانده است. هیچ آیینی نیست... به نام ایمان است که مردم می‌میرند و به نام ایمان است که دست به قتل می‌زنند. شوقِ دانستن از تردید زاده می‌شود.

افغانستان به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌ و به عنوان نقطه اتصال حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی خاورمیانه، آسیای مرکزی و شبه قاره هند، همواره در کانون تنش‌های امنیتی منطقه و جهان قرار داشته است.

نویسنده ای اندیشمند و فرهیخته جناب آقای دکتر سید موسی صمیمی  تا به حال ۱۵ جلد کتاب و ده ها مقاله به زبانهای آلمانی و فارسی منتشر نموده است. ایشان با توانا ییهای کم نظیری که در بررسی مسایل اقتصادی،

باورم نمی شود که در طی چند سال اخیر چند تن از دوستان عزیزمان را از دست داده ایم۰و هرگز باورم نمی شود که زنده یاد داکتر سید موسی صمیمی دانشمند پر کار ؛

پژوهشگر توانا ؛ محقق باریک بین و نکته سنج ؛ انسان اخلاق مند و راست پندار و راست گفتار و راست کردار ؛

از آن روزی که زنده یاد داکتر سید موسی صمیمی، رفیق و برادر دوست داشتنی ما به  جاودانگی پیوسته است، هر بار که دست به کامپیوتر و موبایل می بردم تا احساسم را کمی بروز دهم و برسبیل ادای دین چند سطری بنویسم، ذهن و انگشتانم یاری نکرده اند.

حرف‎ هایت اگر ادامه ندارد 
درد هایت هنوز دامنه دارد

دردهای تو جاودانه‎ ترین است
هیچ ربطی به جای و جامه ندارد
قربان ولیئی

لشکر کشی حکومت و آغاز قيام صافی های کنر
همزمان با تکميل شدن  آمادگی های حکومت برای سرکوبی مسلحانۀ  مردم کنر رويدادی که به حکومت بهانۀ  لشکرکشی داد، حملۀ چند نفر صافی بر مامورينی بود که در اواخر ماه جون برای تطبيق پلانهای هاشم خان  برای گرفتن احصائيه و ثبت نفوس به درۀ  مزار رفته بودند.

برگردان پروفیسور دکتور لعل زاد
میسون در این رساله ۵۰ برگی که زیر عنوان «مشاهداتی در مورد اوضاع سیاسی ایالات و متعلقات درانی» در ۱۸۴۰ به نشر رسیده است؛ اوضاع سیاسی هرات، قندهار، غلجی‌ها، هزاره‌ها، غزنی، کابل، جلال آباد، قبایل خیبر، پشاور، یوسفزی‌ها، کشمیر، ختک‌ها، ایالات محمد خان (دیره اسماعیل خان در غرب اندوس و بکر، لیا و مانکیره در شرق آن را بررسی کرده است. 
 

ز لحظه ای که بشر توانست وقایع را ثبت و ضبط کند؛ دیگر نه عصا مار شد؛ نه دریا شکافته شد؛ نه ماه به دو نیم تقسیم شد؛ نه کودکی بدون پدر زاده شد؛ نه مرده ای زنده شد؛ نه انسانی در دل ماهی رفت ؛ نه شتری از دل کوه بیرون آمد؛ نه آتشی گلستان شد؛ نه انسانی با جانوران سخن گفت؛ نه کسی سوار بر قالیچه ای پرواز کرد و نه

در داستان پیر چنگی در دفتر اول از مثنوی، مولانا از ستون حنانه و ناله اش که شکوه داشت که پیامبر دیگر به وی تکیه نمی کند وقتی سخن رانی می کند و به منبری که برایش ساخته اند تکیه می کند، حکایت می کند. فلاسفه و معتزله بر این موضوع شک داشتند که چگونه ستون بی جان می تواند حرف بزند و ناله و زاری کند.

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار محمد داود خان (۴)
 طرز فکر و ذهنیت مردم بخصوص شهروندان شهری آهسته و دوامدار آماده ای تحول جدید می شد ولی مردان روستایی برای قبول آن محتاطانه برخورد می کردند چون

باختری که کس نه دیده ونه شنیده
قبل از اینکه شناخت از باختری خود را بیان کنم ، باید اذعان بدارم که باختری اولتر از همه وطن پرست ، ملت پرست، حقیقت پرست عدالتخواه عدالتخواه اجتماعی،سیاسی وعدالتخواه اقتصادی بود، ورهایی ونجات طبقات ستمکش ومظلوم افغان رااعماق وحضیض به اوج وصدر میخواست.

عنوان این نوشته برگرفته از حکایت چوپان و موسی در مثنوی معنوی است. وصل کردن انسان ها باید کار پیامبران، فیلسوفان، متفکرین و روشنفکر های متعهد به نوع انسان باشد، نه فصل کردن انسان ها. این اندیشه را می خواهم به مفهومی نوین از خِرد و عقل که چکیده اش وصل کردن است پیوند دهم.

( سقف آزادی؛ رابطه ی مستقیم با قامت فکر مردمان دارد۰در جامعه ای که قامت تفکر و همت مردم کوتاه باشد؛ سقف آزادی هم به همان نسبت کوتاه می شود۰ وقتی سقف کوتاه باشد؛ آدم های بزرگ؛ سرشان آنقدر به سقف می خورند که حذف می شوند؛ آدم های کوتوله اما راحت جولان می دهند

آمادگی برای سرکوب مسلحانه، جواب حکومت  خاندانی به خواسته های اقوام  کُنر
حکومت پلان آمادگی سرکوب مسلحانۀ مردم  کُنر  را بعد از آن گرفت که نتوانست سران قوم صافی را مثل ملک قيس و سران  ديگر قومی سمت مشرقی اول برای مذاکره دعوت و بعد از آن دستگير کند.

با درد اندوه شرمسارم که بر طبق عادت معمول ما، اینک بعد از وفات و در فقدان یک شخصیت دانشمند گران ارج ما به یادآوری و تجلیل شان قلم میزنم، خجولم که مانند زیادی از ما ها از راد مردان علم و فرهنگ خود ما، در ایام حیات شان به تمجید و تحسین یاد نمی کنیم و اینک بعد از جامه بدل کردن شان به قلم فرسایی می پردازیم ... بگذریم.

( آقای «ویلیام کورنهوزر» یکی از جامعه شناسان سیاسی معاصر در کتاب « سیاست جامعهٔ توده ای » با کار برد مفهوم الیت و بر حسب نوع رابطه میان الیت و توده و وسایل نیل به مناصب الیت و امکان بسیج توده ها چهار نوع جامعهٔ سیاسی را از هم تمیز داده است:

سردار محمد داود خان شهید مخالفت با نظام شاهی و یا شخص شاه نداشت و اگر داود خان شهید مخالفت به نظام شاهی میداشت در دوره صدارت خود برعلاوه اینکه از محبوبیت زیادی در ملت مخصوصا طبقه نسوان برخوردار بود تمام نیروی نظامی نیز در اختیارش بود میتوانست در عوض استعفی از صدارت کودتا نماید و با سقوط سلطنت مطلقه جمهوریت را اعلان کند

با مصیبتهای بی پایان وطن عزیز ما افغانستان
نیم قرن پیش، داوودخان در غیاب پسر کاکای خود محمد ظاهر شاه پادشاه وقت افغانستان که در خارج از کشور رفته بودند خائنانه ازپشت خنجر زده وکودتای ننگین خودرا بنام جمهوریت افغانستان براه انداخت.

داکتر موسی صمیمی جاودانه شد!

هالند، ۱۶ جولای ۲۰۲۳

با تأثرفراوان اطلاع یافتیم که داکتر سید موسی صمیمی رئیس اسبق برنامه های افغانستان بعد از بیماری روز یکشنبه گذشته در شفاخانه ای در آلمان با جهان فانی وداع کرد. روح اش شاد و یادش گرامی باد. وفات مرحوم داکترصمیمی را به خانواده و همه دوستان اش تسلیت میگوئیم.  

اوضاع  کنر قبل از جنگ صافی ها
در قسمت های اول و دوم  اين بحث  اوضاع کشور و اوضاع سمت مشرقی قبل از قيام صافی های کنر  بصورت خلاصه ذکر شد. درين قسمت اوضاع کنر قبل از قيام صافی ها را بصورت کوتاه مرور نموده و عواملی را که منتج به جنگ شد، بصورت مختصر ذکر ميکنيم. 

زندگی نامه زنده یاد داکتر سیدموسی صمیمی به قلم خودش

(۶/۲/۱۹۴۵ – ۸/۷/۲۰۲۳)

با اندوه  بی پایان به اطلاع می رسانیم که زنده یاد داکتر سید موسی صمیمی عضو موسس هیات تحریر «گفتمان دموکراسی برای افغانستان»، آمر اسبق برنامه های دری و پشتو دویچه وله رادیو، شخصیت روشنفکری نامدار کشور و پرکارترین اقتصاد دان و مولف آثار متعدد به زبان های فارسی و آلمانی، به دنبال بیماری که از دو سال به این سو عاید حال شان شده بود، چشم از جهان فروبسته است.

دولت به عنوان مهمترین بازیگر سیاسی در صحنهء سیاست بین الملل و روابط بین الملل از پنج عنصرعمده (مردم، جغرافیا، حکومت، حاکمیت و شناسایی بین المللی) تشکیل شده است. حکومت به عنوان یکی از مفاهیم پایه و اساسی در ساختار دولت می باشد که نقش عمدهء را در چگونگی توزیع و تقسیم قدرت ایفا می نماید، در حقیقت فرم حکومت در سطح بلند سیاسی قابل طرح است.

( فقط برای سی ثانیه چشمان خود را ببندیم؛ شاید کمی احساس کنیم کوری چه دردی است و بیاندیشیم؛ آیا ما آن طوری که تصور می کنیم بینا هستیم؟ ژوزه ساراماگو‌ )در این بخش به مفهوم طبقات اجتماعی از دیدگاه مارکس پر داخته میشود؛ البته پیش از آن نگاه مارکس را در بارهٔ عدم شکل گیری طبقات اجتماعی در کشورهای آسیایی را می آورم

اوضاع  سمت مشرقی کشور قبل از جنگ صافی ها 
مهمترين رويداد قبل از قيام صافی های  کُنر  در سمت مشرقی آغاز کمپاين  احصائيه برای مکلفيت عسکری و تلاش های قبولاندن سيستم عسکری جبری بر اقوام سمت مشرقی بود.  محمد هاشم خان صدراعظم خودش در رأس اين کمپاين قرار داشت . او برای

در این بخش اندکی به اندیشهٔ مارکس و همچنین به زندگی او پرداخته می شود۰نخست از اندیشه و افکار جناب مارکس آغاز می نمایم۰بسیاری چیزها در بارهٔ مسلک مادی مارکس گفته شده که نه درست است و نه قابل دفاع۰یکی از تحریف های مضحک و خنده آور ؛ ادعای کسانی است که می گویند مارکس هیچ چیز را غیر از جنبه های مادی و اقتصادی زندگی بشر را قبول نداشت

نویسنده جمشید سیاه پوش کافر
برگردان پروفیسور دکتور لعل زاد
تمام خدمه به شمول زن و مرد در خانه های سران کابل خریداری می شوند. شیرعلی گفت: «من گوساله‌ای هستم که شیر می‌خواهد و انگلیس‌ها گاوی اند که آن را می‌دهند». 

(چارکس را داد مردی یک درم/ آن یکی گفت این به انگوری دهم/ آن یکی دیگر عرب بد گفت لا/ من عنب خواهم نه انگور ای دغا/ آن یکی ترکی بد و گفت این بنم/ من نمی خواهم عنب خواهم ازوم/ آن یکی رومی بگفت این قیل را/ ترک کن خواهیم استافیل را/ در

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار محمد داود خان (۳)
بعد از سی سال زنان خانواده شاهی و مقامات عالی رتبه و جنر الان دولت محمد ظاهر شاه در جشن سال ( ۱۳۳۸) ۱۹۵۹بدون روبنده در شهر کابل، ظاهر شدند که سنت حجاب پوشی را بعد از مدتی طولانی شکستند. دولت ظاهر شاه پوشیدن حجاب را ممنوع

قيام سال ۱۳۲۴ شمسی صافی های کنر بنا بر سنگينی  تلفات انسانی  و تلفات مالی برای باشندگان ولايت کُنر يک سال مهم و فراموش ناشدنی  بوده  است .  اين رويداد که به نام های  اغتشاش کُنر،  شورش  صافی های کُنر،جنگ صافی ها، انقلاب سنه ۲۴ ،  و ساپی کال (سال صافی ها) معروف است، در  اسناد آرشيف انگلستان به اسم  ناآرامی های کُنر نيز ياد شده است .  

نویسنده دوکتور لیتنر

برگردان پروفیسور لعل زاد

نایب السلطنه در جنوری ۱۸۸۰ به یکی از معاونانش نوشت، «با آنکه روس‌ها او را بر سر ما رها کرده‌اند، اما ما می‌توانیم راحت تر از روس‌ها او را کمک کنیم یا صدمه بزنیم» و پیشنهاد کرد که «این لحظه‌ای مناسب برای مذاکرات بسیار سودمند با عبدالرحمن است
 

(( فیخته فیلسوف آلمانی چهار مشخصه را برای ناسیونالیسم آلمانی بر می شمارد: زبان ؛ مذهب ؛ نژاد و سر زمین مشترک ۰ اما در افغانستان ؛ ما چندین زبان و چندین مذهب و چندین تبار داریم و ناسیونالیسم بر اساس یک قوم یا یک زبان یا یک مذهب نمی تواند شکل بگیرد و حلال مشکلات باشد؛ بلکه بر عکس همواره عامل تفرقه و تشتت و باعث ایجاد اختلافات بوده است۰

موضوع: روز جهانی پناهندگان ۲۰۲۳ و وضعیت مهاجران افغان
آقای فلیپو گراندی عزیز،
امسال، روز جهانی پناهندگان بر خلق امکانات “ادغام” وایجاد “راه حل ها”  برای پناهندگان تمرکز دارد. خط نشان این روز که توسط کمیساری تحت رهبری شما  تعیین می شود این است: "امید درزندگی دور ازوطن” , و”دنیایی که پناهندگان همیشه در آن امکان ادغام داشته باشند". 

قربانی ملت افغان برای تطبیق پلانهای شوم پاکستان وبادارانش. طالبان خود فروش ای بیگانه پرست با رسیدن عید قربان میخواهند به هدایت باداران شان که عبارت اند از
بریتانیا، امریکا و پاکستان ملت افغان را با همه افتخاراتش قربانی طالبان نامنهاد پاکستان ی نماین د، یعنی با مستقرن مودن طالبان اجنبی مسلح بنام مالکین اصلی در نقاط

کتاب حاوی مطالب مهم تاریخی تحت عنوان " از جنبش مشروطه تا دولت مشروطه درافغانستان" که نخستین بار در سال ۲۰۰۷م درحدود  هفتصد صفحه درشهر تورنتوی کانادا به طبع رسیده بود، اکنون این اثرارزشمند تاریخی پس از گذشت یکنیم دهه، بار دیگر با آوردن تعدیلات، اضافات،

(پيوسته به گذشته)
 علاوه بر  تقاضای مواد سوخت طياره های جنگی، آموزش صاحبمنصبان  افغان  در هند بريتانوی و تقاضای اسلحۀ گوناگون ثقيله و سبک، تقاضای لوی درستيز قوای مسلح ډگر جنرال محمد عمر خان،

ما در مقاله مربوط به این موضوع در شماره اپریل گذشته نشان دادیم که این دوستی با ماموریت اخیر دیورند ایحاد نشده است

« قانون اساسی هر کشوری هر ۱۹ سال یکبار باید عوض و باز نویسی شود؛ چون هیچ نسلی حق ندارد و نباید برای نسل های بعدی تعیین تکلیف کند ۰ توماس حفرسون

نویسنده ایمیل ترینکلر
برگردان پروفیسور دکتور لعل زاد
این اثر حاوی ۱۷ فصل بوده و برگردان حاضر برگه های از فصل ۱۵ ریر عنوان روز های آشوب است که نویسنده شاهد عینی حوادث کابل در ۱۹۲۴ بوده و حرف های زیادی دارد

(پيوسته به گذشته)
استفاده از  اسلحه مدرن و نیروی هوایی در حملات رژيم خاندانی بر افراد ملکی سمت جنوبی بعد از آنکه حکومت خاندانی نادر شاه با دشمنی همه اقشار مردم منطقه مواجه شد، مجبور شد برای ایجاد رعب و ترس اقوام هردو طرف خط سرحدی  از اقدامات شديد استفاده کند.

( فشار مفرط برای تهذیب اخلاق در جامعه ؛ خود به ایجاد مفاسد اخلاقی می انجامد۰حتا اگر به سعادت رساندن مردم با کمال حسن نیت نیز اصل قرار داده شود؛ عواقب مصیبت باری برای مردم و حکومت خواهد داشت۰حکومت می خواهد بنا به تشخیص خودش مردم را سعادتمند کند و کار را به استبداد می کشاند؛ مردم نیز؛

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار محمد داود خان (۲)
اشتراک هیات و مقامات دولت افغانستان در کنفرانس  باند ونگ، اسامبله عمومی سازمان ملل، مسافرت به مسکو، امریکا ...  موقعیت سیاسی و سیاست بی طرفی حکومت سردار محمد داود را روشن ساخت.

(( هر کس آزادی شما را گرفت ؛ نان شما را می گیرد و هر کس نان شما را گرفت ؛ آزادی شما را نیز خواهد گرفت۰ به همین دلیل کامو معتقد است که اگر بین عدالت و آزادی بناست انتخاب کنم ؛ حتمن آزادی را بر می گزینم ؛ زیرا اگر عدالت پیاده نشد؛ حداقل با داشتن آزادی می توانم از عدالت دفاع نمایم ۰ آلبر کامو ))بسیاری از

هژدهم جوازی امسال مصادف با چهل وسومین سالروز شهادت عبدالمجید کلکانی، قهرمان ملی مردم ما،رهبر و بنیان گذار سازمان ازادیبخش مردم افغانستان ساما وجبهه متحد ملی افغانستان است . هجاما که از سالها بدینسو این روز را بنام روز شهدای جنبش ملی وانقلابی مردم افغانستان تجلیل میکند ،افتخار دارد که امسال نیز باردیگر با شهدای پر افتخار این جنبش تجدید میثاق م یکند .
 

بنازم یک بام ودو هوا را! یعنی یک دین و دو مسیر تضاد، هموطنان عزیز شاهد بودند که بتاریخ ۲۱ می خانم مسلمان از عربستان سعودی بنام رایانا بارناوی که از علوم اسلام واقعی، ساینس و تکنالوژی برخوردار بود با روی برهنه با سه مرد نامحرم یکجاه پرواز ده روزه خود را بسوی فضأ آغاز نمود،.

تازه، کتابی درشهر تورنتوی کانادا تحت عنوان " الماس کوه نور در بازوی شاهان افغان" به طبع رسید که اینک  مشخصات آنرا دراینجا درج مینمایم:
مشخصات
نام اثر: الماس کوه نور در بازوی شاهان افغان
مؤلف : عبدالباری جمال
برگ آرایی و ویراستاری: کریم پیکار پامیر

( فرزندان مان و ‌نسل جوان دختر و‌ پسر را باید به تحقیق ؛ پژوهش ‌؛ مطالعه ؛ اندیشه ورزی و تأمل بیشتر تشویق نماییم؛و انتخاب دین ؛ مذهب ؛ ایدئولوژی ؛ نحوهٔ زیستن و طرز زندگی را به عهدهٔ خودشان بگذاریم تا آگاهانه و آزادانه و با مسئولیت پذیری بیشتر ؛ علاقهٔ بیشتر ؛ با قبول مسئولیت انسانی و اخلاقی خویش گزینش کنند

پایه لرزان  تک قطبی ایالات متحده امریکا

پیشگفتار:
دلار زدایی -De-dollarization. - به فرآیندی گفته میشود که طی آن کشور های جهان وابستگی های سیاسی-اقتصادی خویش را به ایالات متحده امریکا، که دلار واحد پولی آن کشور میباشد، کاهش داده و  تلاش میکنند که حتی بکلی از بین ببرند. دلار زدایی پدیده جدیدی نیست، بلکه یک سیاست پیچیده است. دلار زدایی برای موفقیت مستلزم تعدادی اقدامات اجرایی دقیق اقتصادی، قانونی، نظارتی، مالی و سیاسی است.

(پيوسته به گذشته)
از یک سو حمله دولت به  فرزندان ببرک خان  ځدران ، و از سوی دیگر اعزام قوای  بيشتر به خوست و اقدامات ظالمانۀ حکومت ، مردم ځدران  راکه قبلاً  کاسۀ صبر  و بردباری  شان لبريز شده بود، مجبور به  قیام عمومی ساخت. بدین ترتیب بعد از وزيری ها قوم بزرگ  و مسلح  ځدران نيز در صف مخالفان  رژيم خاندانی قرار گرفت.

موضوع آب دریای هیرمند بیشتر از 150 سال است که از جانب ایران به حیث یک مسئله مطرح شده و به این بهانه  هر از گاهی افغانستان را به قطع و انقطاع آب متهم نموده است، به همین جهت در اوایل دهۀ 50 هجری شمسی حکومت وقت افغانستان، به هدف جلوگیری از بروز جنجال بیشتر میان دو کشور در صدد اقدام به راه حل اصولی و حقوقی در این زمینه شد؛

برخی از ما انسانها، وقتی در زمینه ای سخن می رانیم، یا اظهار عقیده می کنیم، چنان با قاطعیت و یقین ابراز عقیده می نماییم، گویی خود در پیدایش آن مطلب، امر یا پدیده نقش داشته، یا شاهد بروز و ظهور آن بوده ایم و یا اینکه وقوع امر دیگری، غیر از آنچه ما می پنداریم و می گوییم، یا گفته ایم، قطعا" از محالات است. 

( روزا لوگزامبورگ : حقیقت جنبه های بسیار دارد۰دستخوش تغییر است؛ به سختی می توان آن را به دست آورد و هیچ گاه نمی توان کل آن را در اختیار گرفت ۰ و یا به گفتهٔ آلبر کامو : کسی که معتقد است به کل حقیقت دست یافته است به این نتیجه می رسد که همه را باید کشت » و یا اگر نتوان همه را از لحاظ فیزیکی کشت باید به بردگان فکری و سر سپرده تبدیل نمود

 داکتر عبدالرحمن زمانی زمرک خان ببرک زی چگونه متهم به شورش  و مجبور به ترک روستا و کشورش شد؟

وضعیت  ځدران  خوست  بعد از زدوخورد بين عساکر دولتی و کاروانيان چوب چهار تراش بهانۀ را برای دولت فراهم کرد تا زمرک خان را دستگیر کند و انتقام بگیرد.

هیچ طرح از پیش اندیشیده ای راه رهایی را نشان نمی دهد۰افراد خطا ناپذیری پیدا نمی شوند که راه درست را بشناسند۰به عبارت دیگر ؛ سوسیالیسم تنها از درون دموکراسی فراگیر و در فرآیند پیکار برای دموکراسی سر بر می کشد۰ « روزا لوکزامبورگ » چند روز پیش دوستی از من پرسید که چرا به کارل مارکس پر داختی و

نویسنده جورج کمپبیل برگردان پروفیسور دکتور لعل زادجورج کمپبیل (۱۸۲۴/۱۸۹۲) شغل درازمدت مدیریت در هند را داشت. او بار اول در سال ۱۸۴۳ به خدمت کمپنی هند شرقی رفت  و سرانجام به مقام ستوان فرماندار بنگال رسید.

محتوای این اثر که در سال ۱۹۹۳ بزبان آلمانی نوشته شده و از طرف "انستیتوت پژوهشی افغانستان" در آلمان  چاپ و نشر گردیده است، از این قرار است: 
۱. افغانستان: عوامل تعیین کننده شکل گیری تاریخی آن
۲. ابعاد مختلف مقاومت در افغانستان

بزرگان گویند
ما نتنها در برابر گفتار و نوشتار خویش مسوول  و پاسخگو می باشیم، بلکه در ارتباط با پاسخ ندادن به بپرسشهای - پرسشگران  همچنان سکوت بیشه کردن نیزمسوول ایم.  اندکی از ذهن مشغولیت ها: خوانندگان گرانمایۀ این سطور: از شما چه پنهان؛ مدتیست ذهنم با موارد با اهمیتی سروکار دارد،

برگردان پروفیسور دکتور لعل زاد

این اثر که در سال ۱۸۵۱ زیر عنوان تاریخ جنگ در افغانستان در دو جلد نشر شد بار دوم در ۱۸۵۷ و بار سوم در ۱۸۷۴ در سه  جلد چاپ گردید. این اثر حوادث سال های ۱۸۰۰ تا ۱۸۴۳ را دربر می گیرد

بعد از تمام شدن کتاب آلبر کامو در آیینهٔ آثارش و همچنین کتاب انسان و خرافات در روند تاریخ که به شکل pdf در اختیار علاقه مندان قرار گرفتند؛ اینبار خواستم مقاله های نیچه را جمع آوری نمایم و به شکل کتاب خدمت دوست داران اندیشه و خرد قرار بدهم. نیچه برای من هم اندیشه و هم عشق است، طعم این عشق را زمانی چشیدم که ذهنم را با افکار نیچه مشغول نمودم و با تمام وجود تلاش کردم تا به عمق و ژرفایی افکارش پی ببرم. نیچه رفیق روز های ناخوشآیند و بحرانیم بوده است و تردیدی ندارم که اگر  شما خوانندگان

«به هدف‌های شریف تنها با وسائل شریف می‌توان دست یافت.
این سخن جناب کارل مارکس یکی از مهم‌ترین سخنان اوست؛ که حتا بسیاری به ظاهر پیروان دو آتشهٔ او همین دو جمله را نیز درست نفهمیدند تا چه رسد به آثار سترگی مانند داس کاپیتال و دیگر کتابهایش » « هنگامی که ملتی راه درست کشف قوانینی را که بر حرکت آن حاکم است یافته باشد— و هدف نهایی این کتاب« داس کاپیتال یا سرمایه » نیز همین است که قوانین اقتصادی حرکت جامعهٔ نوین را آشکار سازد—

حمايت و پشتيبانی دوامدار انگليس ها از رژيم خاندانی نادرشاه  تنها به  رساندن آن خاندان به قدرت وتأسيس حکومت خاندانی آنها، اقدامات استحکام پايه های آن رژيم، تعقيب وقلع و قمع  گروپ ها و خانواده های مخالف رژيم خاندانی و انگليس ها، عمليات  حمايتی و حفاظتی  بعد از کشته شدن نادرشاه و تاکيد انگليس ها بر حفظ اتفاق خانوادۀ يحيی خيل خلاصه نميشد . در ين قسمت  يک جنبۀ ديگر اين پشتيبانی را بررسی خواهيم کرد که  بيانگر حمايت نظامی انگليس ها  در سرکوبی قيام های مردمی اقوام پکتيا می

 اگرطالبان به منشورسازمان ملل متحد احترام نمی گزارند.

 مطابق هدایات قرآنی و احادیث موأثق حضرت محمد(ص) عمل فرمایند. 

هموطنان عزیزم میدانند که به اساس یکی از مواد مهم منشور سازمان ملل متحد که همه کشور های عضوه مکلف به عملی نمودن آن میباشند رعایت از حقوق بشر میباشد که در آن به مرد و زن حقوق مساوی قایل و به مقام مادر ارج گذاشته شده و ۱۴ می را برای

اپریل در حالی که جهان تک قطبی تحت سیطره ایالات متحده امریکا به شکل اجتناب ناپذیر به سمت چند قطبی شدن سیر میکند، در سال های اخیر، رقابت تسلیحات بین ایالات متحده امریکا به  مثابه قدرت رو به فرود و جمهوری خلق چین به حیث یک قدرت رو به فراز تشدید گردیده است. در نتیجه تنش ها بین دو کشور رقیب افزایش یافته اند؛

 ( فاشیست ‌بودن یا ناسیونالیست بودن، کار دشواری نیست. کافی است چشم بر ارزش‌های انسانی ببندیم و کمی با حرف‌های کلی سرگرم بشویم: زبان خود را بهترین زبان دانستن و زبان دیگری را گوش‌ خراش خواندن؛ موسیقی قومی خود را سحرانگیز دانستن و موسیقی دیگری را سرسام‌آور خواندن؛ لباس محلی خود را زیبا نامیدن و لباس

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار محمد داود خان 
سردار محمد داود متولد کابل و تحصیل کرده فرانسه، بیست و سه سال داشت که در کورس های پیاده نظام یک سال تربیت نظامی یافت. سال بعد جنرال ( فرقه مشر) شد و بحیث قوماندان عسکری و سپس نایب الحکومه ولایت مشرقی مقرر گردید. دو سال بعد نایب الحکومه و قوماندان ولایت قندهار شد.

واگرایی چشمگیر در شبح حاکمیت امارت اسلامی طالبان به وضوح حکایت از عدم اطمینان این جماعت از داشتن نقش در سرنوشت اتی حاکمیت های سیاسی فردا های وطن دارد. خاصه ای استمرار و تداوم در شناخت حاکمیت ها و تشخیص رشد یابنده گی و تحول پذیری و یا برعکس ایستایی و عقب ماندگی جامعه ها، کمک میکند. در

اعلامیه به مناسبت گذشت ۴۵ سال از کودتای بدفرجام ۷ ثور 
اسناد مندرجه در <آرشیف متروخین> (رجوع شود به کتاب ک.ج.ب. در افغانستان، ترجمهٔ حمید سیماب)ومطالعه تاریخ (حزب دموکراتیک خلق) به ما می آموزد که رهبران هر دو جناح این حزب با ادارهٔ جاسوسی اتحادشوروی (ک.ج.ب) ارتباط داشته اند و این حزب از تأسیس بخشی از بازی استخباراتی اتحاد شوروی در کشور های

بعد از تمام شدن مقاله های آلبر کامو تصمیم گرفتم تا مقاله های دیگر  آقای نعیمی را نیز به صورت کتاب در آورم۰ این بار مقاله های خرافات را زیر دست گرفتم و به شکل کتاب و pdf در آوردم . این مقاله ها به شکلی خیلی روشن و روان نوشته شده اند ؛ اما برای فهم بهتر آنها به اندیشیدن و تأمل  ضرورت دارند و باید دقت و حوصله مندی به

 عده ای فکر میکنند دین اعتقادات مردم است؛این گونه نیست؛دین یک صنعت است۰صاحبی دارد۰به سود عده ای است و باعث ثروت مادی و قدرت سیاسی طیف معینی در جامعه میشود و به یک حاکمیت سیاسی و طبقاتی خدمت میکنند۰مذهب صنعتی است که میلیاردها دلار پول در آن جا به جا میشود۰هزینهٔ تبلیغاتش توسط این پولها

این اثر در تابستان سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات شاهمامه، هالند چاپ و نشر گردیده است. نظر به اهمیت متون آن در مورد ریشه یابی بحران حاکم تحت اداره گروه التقاطی ملیشه های طالب، اینک نسخه پی دی اف – pdf- آن از طریق آنلاین در دسترس علاقمندان قرار میگرد. غرض توجه بیشتر اینک "سر سخن" این اثر پیشکش میگردد.

در جریان جستجوی مطلبی در انترنت، چشم ام به وبسایت ((حقیقت)) ارگان نشراتی حزب آبادی، یکی از پارچه های شاخهٔ پرچم حزب متلاشی شدهٔ >دموکراتیک خلق<  افتاد و کنجکاو شدم تا ببینم محتوی این وبسایت چیست؟ در صدر صفحهٔ اول این وبسایت نوشته ای بود از آقای بصیردهزاد. با جستجو در گوگل دریافتم که بصیر دهزاد و برادران اش اعضا یک خانواده پرچمی مشهوراند

انگیزه اصلی ایجاد سازمان ملل متحد بعد از جنگ جهانی دوم برای حفظ امنیت و صلح جهانی، گسترش روابط دوستانه میان کشورها و رسیدن به همکاری و هماهنگی در عملکرد ملت‌ها  به نفع تمامی جوامع انسانی بود. دلیل اصلی دیگر ایجاد سازمان ملل، پیگیری مسائل حقوق بشری بود که تمام اعضای سازمان ملل را ملزم به احترام و رعایت حقوق بشر می سازد.

( ایستادگی در برابر دشمنان به شجاعت زیادی نیاز دارد اما ایستادگی در برابر دوستان مان شجاعت خیلی بیشتری می‌خواهد. «آلبوس دامبلدور» ) کارل مارکس رسالت خویش را در این می دید که سوسیالیسم را از زمینه و سابقهٔ احساساتی و رؤیایی آن که می خواست درس اخلاق بدهد؛ آزاد کند

گزینشی از ارتباطات پارس و افغانستان لندن ۱۸۳۹
برگردان دوکتور لعل زاد

- از ظهور پیامبر اسلام تا جزم گرایی معاصر دینی" –

از نخستین چاپ و نشررسالهِ "پرخاشگری دینی" مدتی گذشت. با برگشت گروه التقاطی طالب به کابل، به ویژه با پیاده کردن استراتیژی "زمین سوخته" و "پا ک سازی تباری" توسط این گروه دهشت افکن، معضل پرخاشگری دینی بیشتر از گذشته ها در خور اهمیت چند بعدی قرار گرفت؛

هموطنان فقیروناتوان اسیرم، دآیم الصوم اند وعید ندارند.

هموطنان عزیزم شما بهتر آگاه میباشید که از اگست ۲۰۲۱م اکثریت قاطع خواهران وبرادران هموطنما بنا بر فقر وبیچارگی که عامل اصلی ان بقدرت رسانیدن یک گروه

بزرگان از آن رو بزرگ جلوه می کنند که ما زانو زده ایم ؛ پس بگذار که بر خیزیم۰کارل مارکس » ( در یکی از آخرین مصاحبه های برتراند راسل کشیشی از او می پرسد : آقای راسل شما که به خدا باور ندارید و الان هم پیر شده اید ؛ اگر مردید و خدایی بود چه پاسخی برای خدا دارید؟ راسل می گوید: دو نکته را به خدا گوشزد می کنم ؛

این پنج مقالهٔ آلبرکامو دارایی ارزش فکری و معنوی زیادی می باشند. اگر این مقاله ها با دقت خوانده شوند می توانند مسیر زندگی خواننده را دگرگون کند و برایش یک جهان فکری جدیدی ببخشد. به ویژه در این شرایط بحرانی که افغانستان مرکز تحجر ؛ تعصب ؛ تنگ نظری می باشد۰ آلبر کامو یک اندیشمند بزرگی است که من بسیار از

گزینشی از سفر نامه یوجین سکایلر درقوقند؛ بخارا . کولجنه
برگردان پروفیسور لعل زاد
یوجین سکایلر پژوهشگر؛ نویسنده و کارمند سیاسی در سده نزدهم یکی از سه آمریکایی است که مدرک دوکتورا را از دانشگاه آمریکا گرفت .
 

هر انسانی علاقمند است در میان جمعی از انسان های دیگر، فرد محبوب و قابل اعتماد باشد. اما جلب محبوبیت و اعتماد دیگران بیشتر بستگی دارد به  برخورد ها کنش ها و واکنش های خود فرد در برابر دیگران و توانمندی درک دیگران. در این نوشته کوتاه هدف این نیست به مشخصات روانی و جامعه شناسانه افراد پرداخته شود، بلکه

"قیام نامرئی" به مقاومت فزاینده در برابر جهانی شدن اشاره دارد، که اغلب به طور مستقیم قابل مشاهده نیست، ولی به  شکل روز افزون، به ویژه در تعاملات سیاسی و اقتصادی جهان ملموس بوده و  از نگاه درون مایه خویش تنش زا میباشد. این مقاومت نه تنها ناشی از عوامل مختلفی، از جمله توزیع نابرابر مزایای جهانی شدن و نابرابری های اقتصادی ناشی گردیده،

کتاب “افغانستان به روایتی دیگر” در سال ۱۳۹۸ به زیور طبع آراسته شد. به دلایل مختلف، زمینه‌ی دسترسی علاقمندان به این کتاب در تمام ولایات و کشورهای مختلف مهیا نگردید. بنابراین، شاه‌محود نعیمی نگارنده‌ی این کتاب تصمیم به بازنشر نسخه‌ی پی‌ دی اف این کتاب از طریق اینترنت گرفت تا اهالی اندیشه بدون کدام محدودیتی به این کتاب دسترسی داشته باشند.

نویسنده: یوجین سکایلر۱
برگردان: دکتور لعل زاد 
لندن، ۴ اپریل ۲۳

نگرانی برای امنیت ملکیت‌های هند باعث شد تا انگلیس مذاکراتی در مورد آسیای مرکزی انجام دهد. این مذاکرات در اوایل ۱۸۶۹ توسط لارد کلاریندون آغاز شد که در

( آزادی.....
به لب هایم مزن قفل خموشی !
که در دل قصه ای ناگفته دارم
ز پایم باز کن بند گران را
کزین سودا دلی آشفته دارم
منم آن مرغ ، آن مرغی که دیریست
به سر اندیشه ی پرواز دارم

مثال چهارم :  در موضوعات بزرگتر يحيی خيل يا بايد باهم  بايستند يا سقوط کنند
در سند ديگر  آرشيف انگلستان  مقامات انگليسی يکبار ديگر بعد از آگاهی از  دسايس و مخالفت های  داخلی رژيم خاندانی  اخطار ميدهد که «با وجوديکه شاه محمود خان (وزير حربيه )، شهزاده داؤد  (قومندان  قول اردوی کابل) و حتی ظاهر شاه ميتوانند با صدراعظم  راجع به مسائل کوچک اختلاف داشته باشند،

يکی از راز های مؤفقيت خاندان نادرشاه، معروف به "آل يحيی"   (نسل سرداریحیی خان يکی از پسران سلطان محمدخان"طلائی")  و "خانواده مصاحبان" که در مکاتيب رسمی  بين مقامات سفارت انگليس در کابل، هند بريتانوی و وزارت خارجۀ انگلستان معمولا به نام "يحيی خيل" به آن اشاره شده است،

( به آسانی می توان فهمید که چه کسی بر شما « حکومت » می کند؛ ببینید از چه کسی نمی توانید « انتقاد » نمایید ! ۰ فرانسوا ولتر ) در این جستار به ۲۲ ماه فوریه سال 1848 و انقلاب فرانسه و نگاه کارل مارکس بدان و اخراج او از بلژیک پر داخته می شود۰در سال 1848 دانش آموزان و کارگران خیابان های پاریس را سنگر بندی و مسدود نمودند و پاریس پایتخت انقلاب بر علیه « لوئی فیلیپ» گردید

در مورد نسخه pdf  کتاب: «فرگشت جهانی شدن» - جهانی شدن در پر تو اقتصاد سیاسی-
«مدتی این مثنوی تاخیر شد
مهلتی بایست تا خون شیر شد«
از نخستین چاپ اثر«فرگشت جهانی شدن» مدت سپری گردید. ولی نظر به علل مختلف و دشواری های  گوناگون، تعداد محدودی از علاقمندن توانستند تا به این اثر دسترسی پیداکنند. بنا برآ ن نویسنده بر آن شد تا هرچه زودتر نسخه  pdf  آن را آماده ساخته، تا به آسانی در اختیار علاقمندان قرار گیرد. 

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار شاه محمود خان 
محمد ظاهر شاه وقتی از تطبیق و گسترش ریشه قدرت سلطنت و برقراری «حکومت مطلقه و اداره مشترک خانوادگی»، توسط سردار محمد هاشم خان در طی ۱۷ سال اطمینان حاصل کرد. بعد از ختم جنگ جهانی، و آزادی کشور های نیم قاره هند، متوجه مسئولیت و اداره امور دولت شد.

آیا واقعا" آنگونه که در برخی از آیات قرآن یاد شده است، قرآن کتابی ست سهل الادراک؛ چنانکه می توان به آسانی با آن آشنایی پیدا کرد و منظور و مراد گوینده و شارح آن را بتمام درک کرد؛ و آن طور که می گویند از رهنمایی های گره گشای آن برای تنزیه و تهذیب روح و روان آدمی و نجات از آتش دوزخ و رسیدن به بهشت

به تاریخ 20 مارچ 2023 آقای داکتر داود رفیق پور یک اثر علمی بی مانند در زبان فارسی را تحت عنوان "فیزیک – اساسات میخانیک" در سایت ریسرچ گیت خود منتشر ساخت (لینک بالا را کلیک کنید). نویسندۀ این اثر آقای پروفیسور سید محمد حسینی یکی از استادان سابقه‌دار فاکولتۀ ساینس پوهنتون کابل است. که با تاسف زیاد درست در همین روز آقای پروفیسور حسینی  پدرود حیات گفت و با تاثر زیاد خبر خوش نشر کتابش به گوشش نرسید.

دینزیل ایبیتسون (۱)
برگردان: لعل زاد
لندن، ۲۵ مارچ ۲۰۲۳

تاجیک‌ها باشندگان اصلی پارس بوده و حاکمان فعلی آن‌ها ترک‌ها اند. نماینده آن‌ها در هند ممکن است دلزاک، یکی از طوایف پتان باشد؛ اما بیلیو می‌گوید که دلزاک‌ها تاجیک نیستند. او می‌گوید که نام تاجیک در این روزها بصورت عام به همه مردم پارسی‌گوی افغانستان اطلاق می‌شود که هزاره، افغان یا سید نیستند.

مارکس به درستی می گوید: اگر یک فکر احمقانه را پنج میلیون انسان قبول داشته باشند؛ بازهم آن فکر احمقانه است» باید به این سخن مارکس افزود که اگر یک ملیارد نفر فکر و باورهای احمقانه داشته باشند بازهم آن فکر و باورها احمقانه است؛ زیرا در جهان فکر و اندیشه آنچه مهم و‌ اساسی است کیفیت است نه کمیت و سیاهی لشکر‌»

اثر پوهاند سید محمد حسینی
در دهه های 1960 و 1970 در پوهنحٔی ساینس پوهنتون کابل، در سال اول تحصیل، برای تمامی رشته های علوم طبیعی یک دورۀ خاص طی دو سمستر تدریس می شد. این دوره به نام .. می گردید و شامل آموزش در ساحات ریاضی، فیزیک،کیمیا و بیولوژی بود.

در این دورۀ آموزشی، محصلین و محصلان از بخشهای مختلف پوهنحٔی های ساینس، فارمسی و طب اشتراک میکردند. همچنین عده ای از صاحب منصبان اردو از حربی

فکر می کنم رهبران و بزرگان دولت های محتشم و معظم کرزی - غنی، که قسمت زیاد آنها فعلا" در ترکیه به سر می برند،هنوز هم از حالت بیهوشی برنیامده اند.
ضربه ای را که آمریکایی ها با پتک طالب و دستان نیرومند پاکستان بر کله های حضرات خلیلی و محقق و بسم الله خان محمدی و محمد یونس خان قانونی و امپراتور

نوروز، پيام آور زندگی و زایندگی، و بشارت دهنده شکوفائیها و شادیهای بزرگ انسانی این عيد زندگی و نشانه ماندگاری، این جشن بزرگ ملی و سنت باستانی نیاکان ما را به همه برگزارکنندکان آن و بویژه هم ميهنان عزیز شادباش و مبارك باد میگوئيم و برای همگان، سالی سرشار از اميد به عزّت و آزادی و همراه با صلح و صفا آرزو میکنيم 

نوی  کال او روژه مو مبارک شه.

برادران و خواهران نهایت عزیز هموطنم با درود و سلامهای آگنده از محبت سال ۱۴۰۲ هجری شمسی را در عالم ای دردها و الم در مادر وطن عزیزما که در ۴۴ سال روی خوشی را ندیده و همه ساله به آرزو و ا مید سال صلح آزادی و خوشبختی فرزندان مظلوم و ستمدیده مادروطنم پیام عاجزانه خود را حضور شما خوبان تقدیم داشته

را مبنی بر «دستگیری ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیۀ فدراتیف صادر نموده است، اتهام موصوف ارتکاب جنایت ضد بشری اعلام  گردیده و به طور مشخص انتقال جبری وغیر قانونی کودکان،  جرم قابل تعقیب او تشخیص شده که این کودکان به جبر به روسیه انتقال می گردیده اند «این حکم در ارتباط با انتقال غیرقانونی و اجباری کودکان از اوکراین به روسیه صادر شده

دلتنگی واپسین روز های زندان پلچرخی
وقتی شمارش سال‌ها جای شان را به ماه‌، هفته‌ و روز داد، و برای رسیدن واپسین روز رهایی از زندان، شمارش معکوس آغاز یافت، زمان چنان به کندی می گذشتند که هر لحظه‌ی آن به نظرم سال می آمد. هرچه شمار روزها کم می شد، رنج انتظار کشیدن شدیدتر می شد.

چارلز میسون(۱)
برگردان: لعل زاد
لندن، ۱۶ مارچ ۲۰۲۳تقریبا هر صاحبخانه استالیف باغ های میوه و بی میوه خود را دارد. در بیشتر آنها یک برج است که با پخته شدن میوه ها، خانواده ها به آنها می آیند و خانه های خود در شهر را می بندند. این مردم تاجیک ها اند... علاوه بر شهر استالیف، روستاهای مجاور گوداره، پرگنه، شونکی، خواجه حسن، مله، حسن کچه و

« آیا انسان موجودیست در جستجوی معنا؟ و آیا انسان دارای ذات و سرشت از پیش تعیین شده هست ؟ »( هیچ یک از کتابهای که آسمانی دانسته شده اند؛ معتبر نیستند۰خدا به جای اینکه هر چند یکبار کتابی به زبان خاصی برای قوم معینی بفرستد؛ می توانست از راه اندیشه و ادراک آنان؛ به راه مورد نظر خویش هدایت کند بی

(مگرانسان پیش از آفرینش خودش چنین چیزی از خدا خواسته بود؟!)
در این نوشته به طور مختصر و گذرا به سه موضوع رسیدگی می شود. موضوعی مربوط به عنوان، تنها یکی از این سه موضوع است. 
پیشتر از سودن این مسئله، اما می خواهم به این مبحث و پاسخ به این سؤال بپردازم، که ارتباط دادن خلقت انسان و خالق، کسی که ده ها صفت نادر، متعالی و فقط

ارنست کاسیرر در بارهٔ منتسکیو می نگارد: « منتسکیو متفکر راستین روشنگری است۰منتسکیو انتظار دارد که پیشرفت علم؛ نظمی نو در جهان اراده و جهتگیری تازه ای در تاریخ سیاسی و اجتماعی انسان به وجود آورد۰و این همان چیزی است که او را به فلسفهٔ تاریخ راهنمایی می کند

مصاحبه با ستیفن اودیون روزو: مورخ فرنسوی با ماه واره الترنتیف افتصاد ی،.بتاریخ 04.03.2023
مترجم: عزیز رکین
ستیفن اودیون روزو (Stéphane Audoin Rouzeau ) تاریخدان، مدیر مطالعات EHESS (دانشکده مطالعات پیشرفته درعلوم اجتماعی)، یک سال پس از تجاوز روسیه به اوکراین، پرسش‌هایی درباره «عقلانی بودن» چنین جنگی هنوز وجود دارد. بیهوده می توان به دنبال منافع اقتصادی عمده ای بود که می تواند مبنایی برای استفاده از نیروی مسلح، تهاجم و سوء استفاده های رژیم ولادیمیر پوتین باشد.

هر آنچه گفته می شود بر بنیاد اسناد و منابع تاریخی است نه تحلیل ها. تمام استاد و منابع دست اول و معتبر اند نه نقل قول ها

( پیروان مسلک جمعی شوقی به پیشرفت و همدردیی با مستمندان و آگاهی و درک شدیدی نسبت به ظلم و ناحق و انگیزه ای برای اقدام به کارهای بزرگ دارند که در لیبرالیسم اخیر و امروزی یافت نمی شود۰اما عمل شان بر سؤ فهمی عمیق پی ریزی شده و بنا بر این اعمال شان عمیقأ ویرانگر و ارتجاعی است۰ از این رو ؛ دل‌های آدمیان گرفتار بی سامانی و تردید و اندیشه هایشان دستخوش پریشانی شده است و

ای بانوی مبارز افغانستان،
 ای زن در زنجیر و زندان، 
ای زن اسیر در چار دیوار گورستان ، روزت مبارک. 

یکصد و پانزده سال قبل در ۸ مارچ ۱۹۰۸ اعتصاب حق طلبانه اتحادیه جهانی زنان کارگر صنایع پوشاک در نیویورک، با قربانی دادن  ۱۲۹ زن کارگر در میان شعله های آتش سوزان که قصداً کارخانه به آتش کشیده شده بود، خاموش ساخته شد.

هشتم مارچ،  روز جهانی زن خجسته باد
هشتم مارچ، این روز خجسته به زنان تاریخ ساز و شجاع افغانستان و برای همه آزادی خواهان و  عدالت طلبان جهان و بر تمام زنان جهان مبارک بادا  ! 

یک داستان نسبتاً کوتاه
در مورد عاشق شدن به یک نگاه، در کتاب ها خوانده، در فیلم ها دیده و بخصوص از مردمان همواره شنیده بودم، لیکن اگر برخوردم صادقانه باشد، به آن اصلاً باور نداشتم، تا خودم آنرا با گوشت و پوست تجربه کردم و با هوش و حواس دریافتم، هم‌چو چیزی  واقعاً ممکن است. پیش از این که مگر به چگونکی جریان بپردازم که به هیچ‌وجه خالی از لطف نیست، خوب است، قدری در مورد خود و مناسبات زنده‌گی ام هم بنویسم.

هدف در این نوشتار نه دفاع از ادیان است، نه حمایت از دینخویان، چه اصول گرایان باشند، چه سنت گرا ها و چه  نواندیشانی درون دینی ای که دعوای اهتمام به تعقل و اصلاح گری آموزه های دینی را دارند، مانند حامدعبدالصمد و عبدالکریم سروش و... نه از منتقدان بیرون دینی دین اسلام، مانند میشل انفره فرانسوی یا مریم نمازی ایرانی تباری برگشته از دین اسلام  و... و نه مخاصمه و

(( صلح و امنیت مهم‌ترین شرط زیست انسان است۰بدون صلح و امنیت هیچ کار مثبت و درستی ممکن نیست ؛ بدون صلح و امنیت از آبادی و رشد خبری نیست۰ بدون صلح و امنیت نه استقلال و نه آزادی خواهیم داشت۰صلح و امنیت اساس اخلاق‌مداری و انسانیت است۰بدون صلح و امنیت حکومت سازی و ملت سازی ممکن نیست۰بدون صلح و امنیت آموزش و پرورش سالم و ‌معیاری شکل نخواهد گرفت

نویسنده : ژول سرگئی فدیونین، سیاست مدار، پست دکترا در CESPRA در EHESS
مترجم : عزیز رکین، از سایت [a]  AOC (Analyse Opinion Critique)
یک سال پیش "عملیات نظامی ویژه" توسط ولادیمیر پوتین علیه اوکراین آغاز شد. این جنگ که جامعه بین المللی را غافلگیر کرد، پیش بینی می شد که نتیجه ای قریب الوقوع داشته باشد و بیشتر اوقات به نفع مسکو باشد. با این حال، این بخشی از دراز مدت است، در که خود را در منطق تشدید قفل کرده است. تحلیل‌های مرتبط زیادی در مورد این جنگ ارائه شده است، اما یک جنبه تا به امروز دست کم گرفته شده است: بعد هویتی آن، برخاسته از پویایی ناسیونالیستی در هر دو طرف.

به اساس مکاتيب و راپور های سفارت انگليس در کابل، نه تنها مردم کابل، حکومت ايران و غازی امان الله خان  به دلايل گوناگون حکومت خاندانی نادرخان را دست نشاندۀ انگليس ها ميدانستند(برای معلومات بيشتر به مقالۀ «عملکرد نادر شاه بحيث يک دست نشاندۀ انگليس ها» مراجعه کنيد)، بلکه مردم هند بريتانوی نيز بنا بر پاليسی ها و

نگاه همه ای ما به سوی نامعلوم و نامشخصی دوخته شده است، منتظر او ایم، او... آن سردار و سالار که حلال تمام بحران های ما است او که با سواران کمر بسته و روئین تنش نازل می شود و تمام فاجعه ها را جاروب میکند، او می آید و همه و همه سد و تنگنا های فرا روی زندگی ما را کنار میزند. و ما دست زیر الاشه راحت به جا های خود تکیه زده ایم ما معافیم، ما ؛ مبری ایم، خویش را بی نیاز احساس میکنیم از توجه به گرمی و سردی روزگار میهن و باشندگانش، از این که برای تغییر سیه روزی شان فکری بکنیم،

وقتی این جملۀ کینه توزانه و از روی شرارت را در فیسبوک یکی از هواداران طالب خواندم، به این تصور افتادم که حتما" امارت اسلامی افغانستان کار بی حد و اندازه بزرگ و برجسته ای کرده است که داعیانش با چنان طمطراق و شادی و دنگ و دهل و آرزوی بدخواهانه برای ناموافقان افغانی و جهانی شان طالب، می خواهند آن را به رخ آن ها بکشند.

« از آدم‌ها بت نسازيد، اين خيانت است هم به خودتان ، هم به خودشان !
خدايى مي‌شوند كه خدايى كردن هم نمي‌دانند ، و شما در آخر مي‌شويد سر تا پا كافر به خداى خودساخته ...!

فردریش نيچه » ( برای این که از نتایج کار ما در مورد سرکوب ضد انقلابیون ارزیابی صحیحی به عمل آید؛ خالی از فایده نیست اگر تأثیرات وقایع مجارستان را در

داستان برقع(چادری) و آزادی زنان در افغانستان."چادری برای جداسازی زنان بالغه از مردان به استثنای عقارب نزدیک شان بود. قبل از سال ۱۹۵۹م همه زنان افغانستان که به سن بلوغ میرسیدند در کابل و مناطق شهری خارج از منازل چادری میپوشیدند. در طول قرنها پوشیدن چادری را یک رسم و یا عنعنه دینی میدانستند.اگر به دقت مطالعه از قران مجید ،احادیث محمدی و پیروان مذهب

زنان و برخورد حکومت سرداران 
سردار محمد هاشم خان 
استبداد و خود کامگی محمد نادر شاه، عدم اجرایی وعده برگشت مجدد امان الله خان، آوازه ای رابطه نزدیک شاه با انگلیس ها ، کشتار و تصفیه مخالفان سیاسی... بعضی گرو پ های مخالف نادر شاه را عقده مند گردانید.

(روزی نیاید که هم سر را از دست دهیم وهم کلاه را.)
به خوبی و به فراست کامل می توانم پیش بینی کنم که جملۀ شرطیه ای که بعد از این جملۀ طویل می آید، برای تعداد زیادی از افغان های ناسیونالیست، به ویژه ناسیونالیست های افراطی، همچنان تعدادی از معامله گرانی که

( فرهنگ عصر روشنگری یونان و فرهنگ سدهٔ هجدهم با وجود بیست و دو قرن فاصلهٔ زمانی همانندی های بسیاری دارند۰این وجوه مشترک عقلانی عبارتند از : چرخش اندیشه به سوی سرشت درونی نفس درک کننده و ارجحیت دادن به بررسی تکوینی و تجربی زندگی روانی انسان و پژوهش در بارهٔ

قبل از این، مقالۀ تحقیقی در بارۀ "جنگ شناسی یا پولیمولوژی" تتبع و به  نشر رسیده بود، در آن مقالت از جامعه شناسیی جنگ نیز یادآوری و قرار گذاشته شده بود که مقالۀ دوم مطالبی پیرامون جامعه شناسی جنگ پژوهش و ارائه شود گرچه  متتبع  به سبب معاذیری نوشتۀ حاضر را  کمی دیرآماده گردانید ولی ، این تعلل در تهیه و نشر موضوع، باعث کاهش اهمیت آن نگردیده است.

افغانستان، سوگمندانه، درعصر نانوتکنولوژی، دیجیتال و ربات های هوشمند انسان نما، در عصر قابلیت های یادگیری و ادراک پیشرفته، عصر بمبهای رهبری شده و شیمایی و پهپاد و کلون و شبیه سازی انسان و حیوان،عصر فضاء، عصر فلسفه و تعقل و خردگرایی و

(( جلو من حرکت نکن؛ من پیروی نمی کنم؛ پشت سر من حرکت نکن؛ من رهبری نمی کنم؛ تنها کنارم قدم بزن و دوستم باش— آلبر کامو )) « متفکران در خلاء ظهور نمی کنند بلکه اندیشهٔ آنان با مسائل عقلی؛علمی؛دینی؛هنری و اجتماعی عصرشان ارتباط تنگاتنگ دارد

محمد نادر خان و نهضت زنان
محمد نادر شاه با جلوس در تخت شاهی، اولین هدفش استحکام پایه های سلطنت و قدرت عام و تام خانواده در دولت بود. از اینرو مقام های کلیدی چون صدارت را به محمد هاشم خان، و حربیه را به شاه محمود خان سپرد. محمد عزیز خان، و شاه ولی خان را به سفارت های افغانی در جرمنی و لندن مقرر کرد.

می گویند یک نفر شنیده بود که مردی که در زیارت سر کوچه شان دفن بود، آدم بسیار بجای رسیده ای بود وهیچ کسی نبود که تا آن وقت چهل روز اول وقت به این زیارت رفته باشد و به مراد خود نرسیده باشد.

در عصری زندگی می کنیم که « خرد » هر روز بیشتر از روز پیش هم در کاخ های مجلل بزرگان مهمان است و هم در فروشگاه های شهروندان و حجرهٔ بازرگانان۰ این پیشرفت توقف ناپذیر است و سر انجام میوه های خرد خواهند رسید و باید هم برسند

کریدور بین المللی حمل و نقل شمال_جنوب در سپتامبر ۲۰۰۰ توسط ایران، روسیه و هند در سن پترزبورگ تأسیس شد.، این کریدور گسترش یافته و اعضای جدیدی مانند جمهوری آذربایجان، بلاروس، بلغارستان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، عمان، تاجیکستان، ترکیه و اوکراین را پذیرفته است.

( آزادی بیان و آزادی قلم را می ‌توان با یک قدرت بزرگ‌ تر از ما گرفت؛ اما...، آزادی اندیشه را، هرگز...ایمانوئل کانت ) در این جستار اندکی به زندگی شخصی ؛ فکری و سیاسی مارکس در پاریس و بروکسل پرداخته می میشود۰اما پیش از آن با این پرسش آغاز می نمایم که : چرا مارکس این همه به فلسفه شک دارد؟

 (( پدربزرگم مردی
آزادی خواه بود
پیش از آنکه تیر بارانش کنند
تمام شعرهایش را
پای درخت انار باغچه چال کرد

هموطنان نهایت عزیز و درد دیده افغانم با درود و سلامهای اگنده از محبت بحضور شما خوبان عرض میدارم که با دیدن ویدیو و شنیدن سخنان یک مقام عالی رتبه امریکایی در باره جنگ در یوکراین که در اخیر این نوشته است من را بخاطره عین سخنان آقای برزسنکی مشاور امنیتی امریکا در زمان اشغال افغانستان توسط قشون روسیه انداخت

 تصور میشود پدیده ای در نوع خود نسبتاً جدید در فرهنگ سیاسی، موسوم به تعلیقِ به رسمیت شناختن و یا به رسمیت نشاختن سیاسی جغرافیایی حاکمیت یک کشور تاریخی توسط ائتلاف تعریف ناشده - و یا با معنای مبهمی که چنین ائتلاف ها در گفتمان های قدرت بخود میگیرد

قیام های شینوار ، مشرقی ، و جنوبی علیه دولت امان الله، در حالیکه روشن بود این اغتشاش ها بیشتر ریشه سیاسی دارند و اصلاحات دولت فقط بهانه  است ، شاه را مجبور ساخت تا برای مسامحه و گذشت طی  ۱۸ ماده ،  بر نکات اعتراضی مخالفان ، یعنی فرستادن دختران برای تحصیل به خارج، رفع حجاب،

« کما بیش می توان گفت که همهٔ انسان ها در برابر ناملایمات پایداری می کنند ؛ اما اگر خواستید منش کسی را آزمایش کنید به او قدرت بدهید۰ آبراهام لینکلن » ( کیش شخصیت دیگر آهنگ همراه با آواز انقلاب فرهنگی شد۰مجسمه های بی شمار و در ابعاد غول آسا ساخته شد

سيد حسن خان (حسن شيون) يکتن از مبارزين  دورۀ دوم  مشروطيت وقربانيان استبداد رژيم خاندانی نادرشاه بود. پوهاند عبدالحی حبيبی که با مرحوم سيد حسن خان حسن آشنایی و صحبت داشته  و مطالبی را هم  را جع به گفتگو هايش با وی  در شمارۀ  ۶۷  جریدۀ  «آزاد افغانستان» (ماه اسد ۱۳۳۳ ش )  در تبعيدنشر کرده است،

 در جامعه ای که در آن منشأ قوانین در خارج از قلمرو جامعه قرار دارد مثلن در مشیت الهی یا در قوانین تاریخ ؛ قوانین را تنها حافظان حقیقت الهی یا تاریخی می توانند وضع یا تفسیر کنند۰بدین گونه جامعهٔ مذهبی و توتالیتر دو نمونهٔ شاخص از جوامعی هستند که بنیاد آنها بر فرمانبرداری نهاده شده است

منبع : نشریه « د هندو» اول جنوری ۲۰۲۳ 
مصاحبه کننده: کالول بها تاچرجی
مترجم: رسول رحیم
ضمیر کابلوف : روسیه و هند می توانند به گفت وگو میان افغان ها کمک کنند
ضنیر کابلوف به پرسش های نشریه «دهندو» در مورد وجوه مختلف افغانستان زیر حاکمیت طالبان پاسخ گفت
ضمیر کابلوف نماینده ویژه رییس جمهور روسیه برای افغانستان یکی از متشخص ترین دیپلومات های کرملین با تجارب هنگفت در امور افغانستان، از سال های ۱۹۸۰ تا امروز است.

اوضاع فعلی وطن ایجاب تعمق بر این مسئله را جدی تر ساخته است که حالا چطور شود...؟ چه کاری باید کرد و چه کاری قابل اجرا خواهد بود و آیا فرصت و مجال به عمل آوردنش را خواهد داشت...؟
مردم و بخصوص در رأس آن زنان برومند و شجاع وطن در برابر پرسش های جدی قرار گرفته اند که شاید دیروز ها، اصلاً طرح آن، حدس هم زده نمی شد ولی امروز به گمان اغلب، راه و طریق نجات و از بند و قلاده کشیدن زنان شریف و قهرمان کشور یکی از اساسی ترین پرسش ها خواهد بود.

 ( بگذارید در عامه فهم کردن فلسفه شتاب کنیم۰اگر بخواهیم فیلسوفان پیشگام باشند باید دیدگاه فیلسوفان را به مردم نزدیک کنیم۰آیا فیلسوفان خواهند گفت که آثاری وجود دارند که هرگز در فهم همگان نگنجند؟ اگر آنان چنین بگویند تنها نادانی خویش را بدانچه روش مناسب و عمل طولانی می تواند انجام دهد نشان داده اند

سال ۲۰۲۲ترسایی که اینک واپسین نفسهایش را به فضای جهان غبارآلود مان تحویل میدهد، همانند سالهای دیگر، نه تنها که برای جهانیان چندان میمون نبود، بلکه سالی آگنده از شورغم و موج خون و خاکستربرای بشریت نیزبود.            

جنایات فراگیر طالبان وبسته شدن دروازه های مکاتب و دانشگاه ها و مراکز آموزشی به روی دختران
 

جنگ سرد درجنوب آسیا:
 اواخر دهه ۱۹۷۰ و به ویژه دهه ۱۹۸۰ شاهد تغییر در روابط ابرقدرت ها بودیم. با شروع "جنگ سرد دوم" یعنی وخامت روابط شوروی و آمریکا و پایان دوره تنش زدایی (دیتانت) که روابط ابرقدرت ها را در اواخر دهه ۱۹۶۰ و تا دهه ۱۹۷۰ شکل داده بود، جامعه بین المللی شاهد تعداد فزاینده‌ای از درگیری‌های منطقه‌ای بودیم که با دخالت ابرقدرت‌ها آغاز شده یا دامن زده میشد و تداوم می یافت.

تخت رستم بنا به روایت‌های تاریخی تخت رستم از ساحات باستانی در استان سمنگان، از بناهای معروف معماری عصر بودایی می‌باشد.《تخت رستم نام یکی از آثار تاریخی افغانستان واقع در استان سمنگان می‌باشد. این تخت عظیم سنگی با قدمت حدود ۳۵۰۰ سال، یکی از مهم‌ترین بناهای به جا مانده از دوره‌ای بوداییان است.

 مورخ ۱۱ دسمبر ۲۰۲۲ ساعت دو و نیم بعد از ظهر هالند (به استقبال از روز جهانی حقوق بشر)

کنفرانس ساعت ۱۴:۳۰ پس از سخنان مقدماتی انانسر پروگرام آقای نصیر رحیم با پخش آهنگ ( دازمونږ  زیبا وطن )از استاد اولمیرآغازیافت. بقول آقای رحیم این آهنگ جمع شنوندگانرا به سر زمین زیبای افغانستان برد. افغانسنان آتش گرفته ای که برای خاموش کردن این آتش به همکاری همه ملت افغانستان‌جدا ازتبعیض قومیت، زبان، مذهب ومنطقه را مطالبه میکند .
 

مارکس در کتاب هیجدهم برومر لوئی بناپارت از قول هگل می نویسد« هگل در جایی بر این نکته انگشت گذاشته است که همهٔ رویدادها و شخصیت های بزرگ تاریخ جهان به اصطلاح دو بار به صحنه می آید! وی فراموش کرده است اضافه کند که یک بار نخست به صورت تراژدی و بار دوم به صورت نمایش خنده دار» البته معلوم نیست که هگل هرگز چنین چیزی گفته باشد

از لابلای  آرشيف انگلستان، مربوط به  سالهای ۱۸۵۸ تا ۱۹۴۷  دفتر هند بريتانوی (جانشين  کمپنی هند شرقی)، در قسمت اسناد و اوراق خصوصی دو نامۀ امير عبدالرحمن خان راکه به جورج کرزن فرستاده شده است، درين جا نقل نموده و خدمت علاقمندان تاريخ کشور عزيزمان تقديم ميکنم ، تا خود بخوانند و راجع به خصوصيات و شخصيتش از ديد يک دوست و دولتمدار انگليس اش قضاوت کنند.    
 

»  هر مکتب فکری که ادعا دارد انسان را می شناسد و کوچه پس کوچه های تاریخ را دقیق می داند و به خود این حق را می دهد که برای انسان‌ها نسخه بنویسد باید در صداقت و درست بودن اندیشه اش شک نمود؛ زیرا انسان موجودیست که در چارچوب خاصی نمی گنجد؛ برای همین نمی توان با افسار دین ؛ مذهب ؛ایدئولوژی و تکنولوژی او را مهار و تعریف کرد

اصلاحات دولت امانی در دو عرصه یک، انکشاف تعلیم و تربیت برای بلند بردن سطح دانش مردم بود. تا از زنجیر های  عنعنه و سنت های معمول و مروج در افغانستان نجات یابند. دیگر ظاهر جامعه افغانستان  بود که تغییر لباس،  تعدیل رخصتی  ، تعدد زوجات ، تعیین مهر، لغو نکاح دختر صغیره و غیره شامل آن می شد.   
 با لغو دست پیری و مریدی گرفتن منسوبین عسکری

 ۱۱ دسمبر ۲۰۲۲، هالند
فدراسیون سازمانهای افغان‌های مقیم اروپا (فارو)، به سلسلهٔ کنفرانس های سالانهٔ خویش، امسال کنفرانس " افغانستان، بحران بشری ویکسال حاکمیت طالبان " را بتاریخ ۱۱ اکتوبر ۲۰۲۲ بصورت آنلاین برگزارکرد. درین کنفرانس علاوه بر نمایندگان نهاد های عضو فارو، شخصیت‌های مستقل و نماینده‌های نهاد ‌های افغانی مستقردراروپا، ایالات متحده و کانادا اشتراک داشتند.

به یادآوری از سالروز اعلامیۀ جهانی حقوق بشر
به بهانۀ یاد و برگزاری از صدور اعلامیۀ جهانی حقوق بشری (10 دسامبر 1945) فرصتی فراهم شد تا نگاهی به یک مطلب مهم و جدی انداخته شود وآ ن موضوع "مُدارا" است، جامعۀ ما که در بسیاری از رویداد ها و تحولات فردی و اجتماعی خویش را از راه ستیز و سخت و خشن عبور داده است تا آنجا که أصول ملایم و نرمی مانند مدارا را فراموش نموده و از یاد برده است،

( پیروی کورکورانه از عقاید و رسم و رسومات گذشتگان این معنی را تداعی نخواهد کرد که آنها زنده اند!بلکه بدان معناست که زنده های آن جامعه در واقع مرده اند۰ ابن خلدون )( در این بخش گوشهٔ از نامهٔ عاشقانه ای ژنی به نامزدش کارل مارکس را می آورم؛ زیرا معتقدم که انسان تنها فکر و اندیشه نیست؛ بلکه عواطف و احساسات حد اقل نیمی از وجود انسان را تشکیل می دهد؛

استان بامیان از استان‌های تاریخی و نیز باستانی با قدامت تاریخ چند هزاره ساله‌ای کشورمان می‌باشد. نخستین پارک ملی به اسم «بندامیر» (خراسان/افغانستان) مربوط این استان (بامیان) می‌شود. به تاریخ: 9/4/1401 خورشیدی، با جمع از دوستان خوبم؛ به بهانه‌ای سیاحت و تفریح به این استان سفر نمودیم. تقریبا مدت دو روز و یک شب را سپری کردیم. با دیدن مرکز بامیان و نقاط 

هم ناظران ناتو و هم ناظران روسی انکار بلینکن وزیرخارجه امریکا را از مداخله ماهواره های ایالات متحده امریکا در حمله اوکرایین بر پایگاه های روسی رد کرده اند.
نویسندگان : اوه پارپارت و دیوید پی گولدمن 
منبع: آسیا تایمز ۸ دسمبر ۲۰۲۲
مترجم: رسول رحیم
منابع ناتو و همچنان منابع روسی این ادعای روز سه شنبه  انتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحد امریکا را رد نموده اند که ایالات متحد امریکا کاری با حمله موشکی

( دیکتاتورها نمی توانند برده ها رﺍ به وجود آورند؛ زیرا برده ها هم تعدادشاﻥ زیاد هستند هم قدرتشان. ﺩر نتیجه این خود برده ها می باشند که دیکتاتورها رﺍ میسازند.مارتین لوترکینگ) و به این سخن درست مارتین لوترکینگ باید افزود این که: تنها راه نجات و رهایی از نظام های خودکامه و توتالیتر و خرافات مذهبی؛ کار فرهنگی و روشنگری است

روابط آلمان با کشورها و بازیگرانی چون ایران ، ترکیه و مصر در خاورمیانه به سده های قبل برمیگردد. متغیرهای مختلفی بر نگاه و رویکرد سیاست خارجی آلمان در قرن بیستم میلادی به خاورمیانه تاثیر گذاشت.  با افزایش نقش آلمان در اروپا و جهان ، برلین توجه بیشتری به خاورمیانه کرده است.

جایگاه سياسي و ژئوپلتيكی خاورمیانه

نخستين جلسه لويه جرگه ۱۳۲۰ هجری شمسی مطابق ۱۹۴۱ ميلادی «ساعت ۲ بجه بعد از ظهر روز چهارشنبه ۱۳ عقرب با شرکت يکهزار نفر  نماينده انتخابی مردم [؟]، ۱۰۶ نفر نمايندگان شورای ملی و ۴۸ نفر اعضای مجلس اعيان، هيئت وزرا و مأمورين عاليرتبه ملکی تا درجه مدير عمومی و صاحبمنصبان ارشد اردو تا درجه غندمشر،

 « شهر، سوت و کور بود و همهٔ مردم به درد کری و لالی گرفتار بودند زجر می‌کشیدند و یک دسته کر و کور و احمقِ پولدار و ارباب، دسترنج آنها را می‌خوردند. درآنجا نه کتاب بود نه روزنامه و نه ساز و نه آزادی! پرنده‌ها از این سرزمین گریخته بودند و یک‌مشت مردم کر و لال در هم می‌لولیدند و زیر شلاق

بهار ۱۳۵۶ خورشیدی بود. با پیشینه‌ی رسم و آئین «عیاری و جوانمردی»، تازه آشنا شده بودم. برای شناخت بیشتر این رسم و آئین، در جستجوی آثار و نوشته‌های بودم که می توانست در این باره کمک بیشتر کند. داستان پنج جلدی سمک عیار، تاریخ ابومسلم خراسانی، یعقوب لیث صفار، حسن صباح، سپید جامگان، نوشته‌های از جعفر محجوب، مرتضی راوندی و عبدالحی حبیبی را بار بار خوانده بودم.